Themaweek 1- les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Jas uit

Tas van tafel

Schrift +pen op tafel

Laptop gesloten op tafel

Doelen

Je weet waarom we verhalen vertellen.

Je kunt de kenmerken en functies van verhalen noemen en  herkennen.

Je lkunt uitleggen waarom een verhaal een positieve of negatieve kracht kan hebben

Je kunt een verhaal schrijven

Lesplanning

* Kracht van verhalen

* Woordenschat

* Theorie

* Oefenen

Woorden

aandikken 

vertelsel

doel

ontlopen

aan je lippen hangen

al dan niet 

magisch 

sensationeel  

Schrijf deze woorden op in je schrift met ruimte erachter of eronder om de betekenis erbij te kunnen schrijven.

Als je de betekenis al weet, schrijf deze dan meteen op. 

Verhalen

Verhalen zijn vertelsels van al dan niet verzonnen gebeurtenissen.

wel of niet

Open Somtoday

➡️ Ga naar het vak NEDERLANDS

➡️ Zoek de JAARBIJLAGE

➡️ Open de map THEMAWEKEN

➡️ Download het bestand: 01_De kracht van verhalen

Het staat er als .pdf 

(als dat niet werkt pak je de .docx)

Klaar en gedownload?  

➡️ Kladiladi en help je buren

Startvragen (voor-achter)

1. Is er een gebeurtenis, die je zelf hebt meegemaakt, waarover je vaak hebt verteld?

a. Hoe ging dat verhaal?

b. Waarom en aan wie vertelde je dit verhaal?

c. Heb je nog iets gedaan om dat verhaal mooier te maken?

2. Wat denk jij dat er met 'Kracht van verhalen' wordt bedoeld?

3. Veel oude verhalen worden in een 'modern jasje' gestoken.

a. Noem 3 oude verhalen die jij kent.

b. Welke verfilming van een oud verhaal van Disney vind jij het mooist? Waarom?

c. Wat is volgens jou de kracht van het verhaal dat je bij vraag b hebt genoemd?

Als je klaar bent open je op je laptop de tekst "Mensen kunnen niet zonder verhalen" (dat heb je net gedownload)

Zoek op internet waar de term broodjeaapverhaal vandaan komt

Broodje aap

Op een avond kreeg de politie in een achterbuurt van de Bronx een telefoontje: er was op straat een lijk gevonden: onthoofd en van de huid ontdaan.

Ze brachten het snel naar het politielaboratorium, waar ze erachter kwamen dat het niet het lichaam van een mens, maar van een gorilla was.

Het bleek dat er twee vrachtauto’s in botsing waren gekomen, de een bij het wegrijden, de ander bij het binnenrijden van een hotdogfabriek. De achterdeuren van de laatste waren opengeklapt en het kadaver was de straat ingerold.

Toen de politie een onderzoek instelde in de fabriek, vonden ze er meer gevilde en onthoofde van apen. De hotdogfabrikant bekende ze voor een zacht prijsje te hebben gekocht van de dierentuin.

Waar of niet waar?

Dit is hem dan. Broodje Aap. Dit verhaal werd in 1978 gebruikt als titelverhaal van het boek “Broodje Aap” van Ethel Portnoy. Sinds die tijd noemt men dit soort verhalen in Nederland “Broodje aap-verhalen”.

De term kreeg zelfs een vermelding in het Groot Woordenboek der Nederlandse Taal van Van Dale.

Voor die tijd hadden dit soort verhalen in Nederland nog geen naam, al werd zo af en toe weleens de term ‘stadslegenden’ gebruikt, wat een rechtstreekse vertaling is van het Engelse ‘Urban Legend’.

Er zijn meer landen die een aparte benaming hebben voor dit soort verhalen. In Zuid-Afrika noemen ze het ‘stoeplegenden’. 

Tekst lezen

Wat heb je geleerd over verhalen in de tekst die je gelezen hebt?

Verhalen?

Volksverhalen (mondeling overgeleverd/ doorverteld)

• Legende  laat gelovigen zien dat de mens beschermd wordt door een hogere macht.  Je leest hoe God zich rechtstreeks met het leven van de mens bemoeit. 
• Mythe is een verhaal met goden / halfgoden / mythische wezens.
• Sage* is een historische verhaal waarbij de hoofdpersoon/ de held vaak (bovennatuurlijke). bijvoorbeeld Robin Hood
• Sprookje = volksverhaal op een onbepaalde plek en onbepaalde tijd met een gelukkige afloop.

Komt uit het DUITS: er wird gesagt

Onderwerp

Veel verhalen gaan over de grote vraagstukken in het leven: leven en dood, de liefde, problemen van mensen, eenzaamheid, de samenlevening, ...

Positieve functies van verhalen

Bedoeld om levenslessen door te geven, te vermaken, te boeien, er iets uit te leren, om mysteries te verklaren, kritiek te geven op de maatschappij of om mensen en de wereld beter te begrijpen

Het verschil

Bij sagen en legenden zijn plaats en tijd wel bekend.

Fabels en mythen spelen zich af in een tijd en plaats die we niet altijd kennen. 

In een sprookje kennen we de tijd en plaats nooit.

Broodje Aap-verhaal

Een broodje aap-verhaal is een verzonnen verhaal dat als waargebeurd wordt doorverteld.

Wat denk jij? Is het verhaal van de hond in de magnetron een broodje aap verhaal?

Broodje Aap

Verhalen die al tientallen jaren de hele wereld rondgaan en steeds worden doorverteld. Vaak zijn ze gebaseerd op iets dat ooit echt is gebeurd, maar door de jaren heen zijn ze steeds spannender, smeuïger en sensationeler gemaakt. 

Wat is waargebeurd in dit verhaal?

1. De jongen die in een vakantiehuisje inbreekt om te kunnen gamen.
2. De ouders die denken dat hun zoon wordt vastgehouden door een motorbende.
3. Helemaal niets

per ongeluk moord bekennen

www.zapp.nl

Wat is waargebeurd in dit verhaal?

1. De jongen die tijdens het gamen roept dat hij iemand gaat vermoorden, nadat hij per ongeluk de politie had gebeld
2. De jongen die verdacht wordt van moord doordat hij rode spaghettisaus had gemorst
3. Helemaal niets

Bizarre date

www.zapp.nl

Wat is waargebeurd in dit verhaal?

1. De date die wordt verpest door een drol die niet wegspoelt.
2. Iemand die zijn bestie tijdens een date wil helpen en vast komt te zitten in het raam
3. Helemaal niets

FAKENIEUWS IS EEN GEVAAR

JA

NEE

EEN BEETJE

ALLEEN VOOR IDIOTEN

Als ik een verhaal lees, wil ik dat ...

er een held in zit.

er emotie in zit en ik kan meeleven met de personages.

het een soort spiegel is van mijn eigen leven, zodat ik mij erin kan herkennen.

het heel spannend of eng is.

Belangrijke begrippen

• Verhalen?
• Sterk verhaal?
• Broodjeaapverhaal? 
• 
  

                                                 Moderne volksverhalen!

moderne volksverhalen

Broodje Aap versus een sage

• Een sage is korter dan een sprookje  en bevatten vaak iets van zwarte magie
• De mensen die een sage horen, gaan er vanuit dat het klopt
• Sagen worden vertelt en zijn niet opgeschreven
• De opvolger van een Sage wordt een broodje aap verhaal genoemd
• In een broodje aap verhaal gaat het vaak om angsten voor rampen ipv zwarte magie
• Een goede 1 april grap zou je ook een broodje aap kunnen noemen

Verhalen kom je op allerlei plaatsen tegen. Waar geniet jij het meest van verhalen?

Sociale media Ik bekijk of maak vaak stories

Games Ik speel vaak een game met een verhaal

Film en series Ik kijk veel naar films en series

Boeken Ik lees graag boeken

Songteksten en gedichten Ik let bij muziek op de tekst of ik lees gedichten