TV1: Tijd van jagers en boeren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

TV1: Tijd van jagers en boeren (tot -3000 v. C.)

1.1. De levenswijze van jagers en verzamelaars.

• 1.1.1. Je legt uit waarom jagers-verzamelaars nomaden waren.
• 1.1.2. Je legt uit dat het ontbreken van schriftelijke bronnen in de prehistorie van belang is voor onze kennis van deze tijd.

1.2. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen.

• 1.2.1. Je legt veranderingen uit die het gevolg waren van de agrarische revolutie.
  
• 1.2.2. Je beschrijft hoe de boeren dachten over het leven na de dood.

1.3. Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen.

• 1.3.1. Je beschrijft politieke, economische en sociale veranderingen die het gevolg waren van het ontstaan van stedelijke gemeenschappen.

1.1 Jagers-verzamelaars

Oudste historische periode is de prehistorie:

• “voorgeschiedenis”
  
• mensen kenden nog geen schrift
  
• geen geschreven bronnen, alleen ongeschreven > kennis d.m.v archeologie
  

Belangrijkste kenmerken van de leefwijze van jagers-verzamelaars:

• haalden voedsel uit de natuur
  
• trokken rond (nomadische leefwijze > nomaden)
  
• leefden in kleine groepen (20 tot 30 personen)
  
• woonden in grotten of eenvoudige tenten/hutten
  
• hadden weinig bezittingen
  
• hadden weinig hiërarchie
  
• Uiten gedachten in kunst (bijvoorbeeld grotschilderingen)

1.2 Opkomst van de landbouw

Omstreeks 11.000 v.C. beginnen mensen in het Midden-Oosten.

1.2 Opkomst van de landbouw

Omstreeks 11.000 v.C. beginnen mensen in het Midden-Oosten:

• Zelf gewassen te verbouwen(domesticeren van planten)
  
• Dieren te houden
  

Dit noemen we de landbouwrevolutie

1.2 Opkomst van de landbouw

Belangrijkste kenmerken van de leefwijze van de eerste boeren

• Woonden op een vaste plek (sedentair)

1.2 Opkomst van de landbouw

Belangrijkste kenmerken van de leefwijze van de eerste boeren

• Woonden op een vaste plek (sedentair)
  
• Grotere groepen (100-200 personen)
• Leven autarkisch (zelfvoorzienend)
• Stevige houten huizen
  
• Meer bezittingen
  

1.2 Opkomst van de landbouw

Belangrijkste kenmerken van de leefwijze van de eerste boeren

• Woonden op een vaste plek (sedentair)
  
• Grotere groepen (100-200 personen)
  
• Leven autarkisch (zelfvoorzienend)
  
• Stevige houten huizen
  
• Meer bezittingen
  
• Konden aardewerk en metaal bewerken
  
• Meer hiërarchie > sociale ongelijkheid ontstaat
  
• Aanbidden van krachten van de natuur (natuurgodsdienst)
  
• Geloof in een hiernamaals
  

1.3 De eerste steden

In Mesopotamië en Egypte is landbouw alleen mogelijk dankzij irrigatie. Juist in deze gebieden ontstaan de eerste stedelijke gemeenschappen.

1.3 De eerste steden

In Mesopotamië en Egypte is landbouw alleen mogelijk dankzij irrigatie

Juist in deze gebieden ontstaan de eerste stedelijke gemeenschappen

Samenhangende ontwikkelingen hierbij:

• Voor irrigatie is bestuurlijke organisatie nodig
  
• Ontstaat een bestuurlijke elite
  
• Door irrigatie is landbouwproductie groot
  
• De bevolking groeit
  
• Niet alle mensen hoeven als boer te werken
  

• Specialisatie als ambachtsman of handelaar
  
• Er is steeds meer hiërarchie
  
• Voor handel en bestuur ontstaat het schrift
  

229. Als een bouwer voor iemand een huis bouwt en het niet goed bouwt, en het huis dat hij bouwde erin valt en de eigenaar ervan doodt, dan zal die bouwer ter dood worden gebracht.

230. Als het de zoon van de eigenaar doodt, wordt de zoon van die bouwer ter dood gebracht.

196. Als een man het oog van een andere man uitdooft, zal zijn oog worden uitgezet.

197. Als hij het bot van iemand anders breekt, zal zijn bot worden gebroken.

Oefenen a.d.h.v. examenvragen

Oefenen a.d.h.v. examenvragen