HAVO5: 5.1 t/m 5.4

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

VERHOUDING

5.1 Verandering in kansen

https:

Steeds meer kansen

(1) Toename studenten aan universiteit uit lage milieus

(2) Inhaalslag allochtone jongvolwassenen

(3) Meer meisjes in het hoger onderwijs

(4) Marokkanen en Turken meer naar Hoger Onderwijs

(5) Minder mensen in lagere beroepen

VERHOUDING

5.2 Processen en sociale ongelijkheid

Sociale ongelijkheid

Verschillende processen beïnvloeden de sociale ongelijkheid:

1. Europeanisering en globalisering
2. Informatisering en digitalisering
3. Veranderende man-vrouw verhouding
4. Stijging opleidingsniveau
5. Ontwikkeling agrarische naar informatiesamenleving

Corona-pandemie

Leg uit hoe de Corona-pandemie zo groot heeft kunnen worden door globalisering. Gebruik in je antwoord:

- Kernconcept globalisering

Negatieve gevolgen

Ook in de pandemie zien negatieve gevolgen van globalisering:

1. Bedreiging werkgelegenheid in eigen land
2. Toename sociale ongelijkheid
3. Migratie van arme naar rijke landen

Positieve gevolgen

• Grotere afzetmarkten voor multinationals (= meer geld)

Multinationals zijn internationale grote en economisch machtige bedrijven met vestigingen over de hele wereld

=> Welke Nederlandse multinationals kan jij noemen?

https:

Tegengeluid

Anti-globalisten

Verzetten zich tegen een wereld waar de handel en multinationals culturele verschillen hebben vervlakt wat heeft geleid tot een eenzijdig wordende consumptie en een ondermijning van regeringen ten gunste van een staat die boven de staten staat.

=> Anti-globalisten zijn meer conservatief / nationalistisch

Andersglobalisten

Verzetten zich tegen de huidige manier van globalisering. Vooral kritiek op dat arme landen te weinig profiteren van de globalisering.

=> Tegen WTO, IMF, etc.

=> Links

(2) Informatisering en digitalisering 

> Ontstaan digitale kloof

> Grotere ongelijkheid tussen sterken en zwakken (digibeten)

(1) Gemakkelijkere toegang tot informatiebronnen

(2) Door sociale media, meer sociale netwerken

(3) Beter hun vaardigheden op peil houden

(3) Verhouding man-vrouw 

=> Vrouwen winnen (relatief gezien) aan macht

=> Toegenomen maatschappelijke mogelijkheden door emancipatie

Eerste feministische golf

Periode 1870 - 1919

Aanleiding

- Ondergeschikte positie vrouw

- Vrouwen waren handelingsonbekwaam (geen politieke rechten, geen burgerrechten, geen openbare functies vervullen, de man had zeggenschap over bezit vrouw, inkomen + kids)

Resultaat

- Verkrijgen van betaald werk voor vrouwen

- Beter onderwijs & kiesrecht 

- Gelijkwaardige positie binnen het huwelijk & zeggenschap over de kinderen

Tweede feministische golf

Periode 1960-1975

Aanleiding

- Niet alles uit de eerste golf werd bereikt, dus kwamen er nieuwe strijdpunten bij.

Inzet

- Doorbreken stereotypering m.b.t. rolpatronen, gezin, huwelijk en seksualiteit

- Gelijke lonen en betere kinderopvang & herverdeling (on)betaalde arbeid

- Recht op zelfbeschikking (bijv. abortus) 

- Vrijheid eigen leven vorm te geven en gelijkwaardige maatschappelijke positie

Derde feministische golf

Periode vanaf 1990

Beeld van de derde golf

- Sterk gefragmenteerde golf

- Weinig nadruk op universele vrouwelijke identiteit en veel meer op individualiteit

Soorten feminisme

- Powerfeminisme (meer vrouwen in topfuncties & verzetten tegen slachtofferrol vrouwen)

- Aandacht richten op ouderschap en rol vader daarbij

- Feministische bewegingen nu ook bij migranten (Islam)

- Cyberfeminisme (emancipatie vrouwen door middel van techniek en nieuwe media)

Resultaat

Ondanks het feminisme is de sociale ongelijkheid tussen mannen en vrouwen nog steeds aanzienlijk.

Veranderingen in hiërarchie en taakverdeling heeft ook veranderingen in de identiteit van mannen en vrouwen teweeg gebracht.

(4) Stijging opleidingniveau

> Toename algemeen opleidingsniveau

> Diploma-inflatie (diploma's worden relatief gezien minder waard)

> Verdringingseffect (Mensen met hogere diploma verdringen mensen met lagere diploma uit het arbeidsproces)

(5) Ontwikkeling samenleving

Van agrarische samenleving naar postindustriële of informatiesamenleving (dienstensamenleving).

> Een maatschappij waarin sprake is van een technologisch hoogontwikkelde samenleving die met behulp van moderne ICT-technieken een grote toename laat zien van de informatieproductie en de productiviteit in zijn algemeenheid

zelfstandig werken

maak opgaven 1 t/m 12 op blz 103 t/m 106 uit het boek verhouding

Boek niet mee? 

maak dan ander huiswerk en maak de opgaven thuis als huiswerk

lees zelfstandig:

5.1 en 5.2 op blz 95 van het boek verhouding

boek niet mee? 

lees mee met buren of bespreek sociale ongelijkheid in jouw woonplaats met je buren. 

VERHOUDING

5.3 Burgerrechten en afname van ongelijkheid

De afgelopen 200 jaar is de ongelijkheid in Nederland toegenomen

1. Waar
2. Niet waar

armoede in Afrika

armoede in Nederland

                Armoede is relatief

Is er volgens jou armoede in Nederland?

1. ja
2. nee

Leg uit waarom de stijgende armoede in Nederland samen gaat met afbetalingsplannen voor de energierekening?

noem 3 manieren waar "arme" mensen in Nederland mee te maken krijgen. Volgens het filmpje

Wat valt je op aan de verdeling van de welvaart over de wereld?

Verdeling van de wereld

kenmerk ontwikkelingslanden:

grote machtsverschillen leiders en bevolking dat gevolgen

sociale ongelijkheid

sociale ongelijkheid

een situatie waarin verschillen tussen mensen in al dan niet aangeboren kenmerken, consequenties hebben voor hun maatschappelijke positie en leiden tot een ongelijke verdeling van schaarse en hooggewaardeerde zaken, van waardering en behandeling

Meer rechten voor burgers

Grondwet 1848

• Meer politieke rechten voor burgers
• Minder macht voor de Koning

Pacificatie van 1917

• Invoering algemeen kiesrecht
• Financiële gelijkstelling algemeen en bijzonder onderwijs

Meer rechten voor vrouwen

• Vrouwenkiesrecht (1917)
• Vrouwen werden handelingsbekwaam (1956)
• Gelijk loon voor mannen en vrouwen (1975)
• Sociale grondrechten in de grondwet (1983)
• Algemene Wet Gelijke Behandeling (1994)

zelfstandig werken

maak opgaven 20 t/m 24 op blz 108-109 uit het boek verhouding

Boek niet mee? 

maak dan ander huiswerk en maak de opgaven thuis als huiswerk

VERHOUDING

5.4 Veranderende sociale verhoudingen

De verzorgingsstaat gaat veranderen

Verzorgingsstaat: een staat waarin je verzorgd wordt van af je geboorte tot aan je dood

naar een participatiemaatschappij

De overheid zorgt voor een sociaal vangnet voor mensen die in de problemen verkeren, maar de mensen moeten ook zeer nadrukkelijk zelf initiatieven ondernemen.