Juridisch les 2b

• Thema Juridisch
• MBO
• Studiejaar 2

Heb je je spullen bij je?

Schrift van vorige week?

Opdracht week 1 ingeleverd in Teams?

Opdracht

Maak een mindmap van de vorige lessen

Thema Juridisch

Les 2

Over les 1.

Wie heeft er vragen over de vorige les

Democratie

Democratie (van het Grieks dèmos, "volk" en kratein, "heersen", dus letterlijk "volksheerschappij") is een bestuursvorm waarin de wil van het volk de bron is van legitieme machtsuitoefening.

Een democratie is een land met een bestuursvorm waarin het volk regeert. Maar er is geen land ter wereld dat alleen wordt bestuurd volgens de principes van directe democratie, waarbij het volk keer op keer zelf besluiten neemt over het bestuur van het land. Een van de kenmerken van een democratie is machtenscheiding.

Een democratie heeft een volksvertegenwoordiging, die rechtstreeks door de bevolking wordt gekozen. Deze volksvertegenwoordiging = Tweede Kamer in Nederland. 

Er zijn vrije, eerlijke en geheime verkiezingen

Er is sprake van machtenscheiding

Er wordt gestreefd naar politieke gelijkheid voor iedereen

Er is een grondwet

De vrijheid van burgers wordt beschermd

Er is een maatschappelijk middenveld

Er zijn vrije media

https://prodemos.nl/kennis-en-debat/publicaties/informatie-over-politiek/wat-is-een-democratie/kenmerken-representatieve-democratie/

Trias Politica

Weet iemand wat dit betekent?

Trias = 3

Politica = machten

Wat betekent dit?

De scheiding der machten wordt ook wel trias politica genoemd. Dat betekent dat de wetgevende, de uitvoerende en de rechtsprekende macht in een land bij verschillende instellingen moeten liggen. De trias politica is bedacht door de Franse filosoof Charles baron de Montesquieu (1689-1775).

Waar gaat dit over?

 Montesquieu is de bedenker van de driemachtenleer, ook wel de trias politica genoemd. 

Volgens Montesquieu's theorie dient de staat zo ingericht te zijn dat drie machten van elkaar gescheiden zijn en elkaars functioneren bewaken.

Doel van Trias Politica?

Montesquieu was heel belangrijk voor de ontwikkeling van de rechtsstaat. Hij vond de vrijheid van de inwoners van een staat erg belangrijk, en hij zag in dat personen of organisaties met veel macht vaak misbruik maken van hun macht. Daarom kwam hij met het idee om de macht te verdelen. Het gevaar van machtsmisbruik is dan minder groot.

Het gaat tegenwoordig vooral om de spreiding van wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht. Zij kunnen elkaar dan controleren en verbeteren.

De regering geeft leiding aan de ministeries en hun ambtenaren, die zich bezighouden met de uitvoering van wetten. De uitvoerende macht moet rekening houden met de wetgevende macht. De uitvoerende macht mag alleen zaken uitvoeren die in de wet staan. Het parlement controleert de regering.

Wie is de wetgevende macht?

De wetgevende macht bestaat uit het parlement en de regering. Het parlement bestaat uit de Eerste Kamer en de Tweede Kamer. De meeste wetsvoorstellen komen van de regering. Het parlement moet vervolgens instemmen met het wetsvoorstel, anders kan het geen wet worden

Wetgevende macht

De wetgevende macht bepaalt de inhoud van de wetten in een land. De wetgevende macht in een land maakt de wet. De wet bestaat uit regels waar iedereen zich in dit land aan dient te houden. De wetgevende macht staat enigermate onder controle van de rechtsprekende macht. De rechtsprekende macht kan namelijk invloed uitoefenen door de manier waarop zij wetten interpreteert.

Wie is de uitvoerende macht?

De uitvoerende macht bestaat uit de regering. (De regering geeft namelijk leiding aan de ministeries en hun ambtenaren, die zich bezighouden met de uitvoering van wetten). De uitvoerende macht moet rekening houden met de wetgevende macht.

In Nederland wordt de uitvoerende macht onder andere bekleed door:

Nationaal niveau: de regering

Provinciaal niveau: Gedeputeerde Staten (met de commissaris van de Koning als voorzitter)

Gemeentelijk niveau: college van burgemeester en wethouders

Waterschappen: college van dijkgraaf en heemraden

Daarnaast zijn er nog andere organen die 'met openbaar gezag bekleed' zijn en tot de uitvoerende macht behoren. Daaronder vallen zelfstandige bestuursorganen.

Uitvoerende macht

De uitvoerende macht mag alleen zaken uitvoeren die in de wet staan. De uitvoerende macht houdt vooral in: vrede sluiten, oorlog voeren, zorg voor de openbare orde, en verdediging van het land. De uitvoerende macht heeft tevens als taak dat de wetten - uitgevaardigd door de wetgevende macht - worden toegepast en nageleefd.

Wie controleert de uitvoerende macht?

De federale wetgevende macht maakt de wetten en controleert de uitvoerende macht. Ze wordt uitgeoefend door het parlement. Het parlement bestaat uit twee kamers, de Senaat en de Kamer van volksvertegenwoordigers.

Wie is de rechtsprekende macht

De rechtsprekende macht bestaat in Nederland uit rechtbanken, gerechtshoven en de Hoge Raad. 

De Grondwet staat door middel van artikel 117 garant voor de onafhankelijkheid van de rechter door deze voor het leven te benoemen. 

Waarom is het belangrijk dat een rechter voor het leven wordt benoemd?

Volgens de Grondwet worden rechters voor het leven benoemd. Dit is een waarborg voor de onafhankelijkheid van de rechtspraak. Het kan voorkomen dat een rechter tijdelijk (schorsing) of blijvend (ontslag) uit zijn/haar functie moet worden ontheven.

Dit versterkt de onafhankelijkheid van de rechter, doordat hij niet bang hoeft te zijn om zijn baan te verliezen