hoofdstuk 3 werkgelegenheid

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Lesbrief Arbeid

hoofdstuk 3: werkgelegenheid

leerdoelen 

- arbeidsproductiviteit

- diepte-investering

- breedte-investering

- kapitaalintensief

- arbeidsintensief

Vraag naar arbeid: alle bezette en onbezette arbeidsplaatsen bij bedrijven en overheid

Werkende zelfstandigen en werknemers zijn samen de werkgelegenheid.

Vacatures zijn banen waar werkgevers geen werknemers voor gevonden hebben.

Vraag naar arbeid: alle bezette arbeidsplaatsen en onbezette arbeidsplaatsen (vacatures) bij werkgevers (bedrijven en overheid)

De vraag naar arbeid noemen we ook wel de werkgelegenheid

Vacatures zijn onbezette arbeidsplaatsen. Werkgevers zoeken daar (nog) mensen voor!

Aanbod van arbeid: alle werkenden en werklozen tussen 15 jr en pensioenleeftijd die WILLEN EN KUNNEN werken

Bij elkaar opgeteld in een land= de beroepsbevolking

Let op!: Werklozen (die werk zoeken) bieden zich dus ook aan op de arbeidsmarkt en zorgen dus ook voor AANBOD VAN ARBEID!!

Aanbod van arbeid=

Vraag naar arbeid

kleiner dan

Krappe arbeidsmarkt --> Moeilijk voor bedrijven om (geschikt) personeel te vinden --> lonen hoger!!

Aanbod van arbeid=

groter dan

Ruime arbeidsmarkt. Dus werkloosheid (Bedrijven vinden heel makkelijk werknemers (lonen niet te hoog!) en niet alle arbeiders zullen een baan vinden)

Vraag naar arbeid

Ruim en Krap

Wanneer het aanbod van arbeid groter is dan de vraag naar arbeid spreken we van een ruime arbeidsmarkt.

Wanneer de vraag naar arbeid groter is dan het aanbod van arbeid spreken we van een krappe arbeidsmarkt

Er is veel werkloosheid bij een

1. krappe arbeidsmarkt
2. ruime arbeidsmarkt

Arbeidsproductiviteit

Wat een persoon kan produceren in een bepaalde tijd

Formule voor arbeidsproductiviteit

Productie : gewerkte tijd = arbeidsproductiviteit

Productie : aantal werknemers = arbeidsproductiviteit

    

 Hoe kan je de arbeidsproductiviteit laten stijgen (=meer produceren per arbeider per periode)???:

• Beter opgeleide arbeiders (factor Arbeid)
  
• Betere/ modernere/ snellere machines (factor   Kapitaal)
• Betere arbeidsverdeling (iedere arbeider gaat een (deel-)taak doen waar die in is gespecialiseerd)
• Hoger loon (of een bonus) bij een bepaalde prestatie/ productie

 Waarom wil je de arbeidsproductiviteit laten stijgen??

Je produceert dan met hetzelfde aantal arbeiders meer producten = meer producten terwijl je hetzelfde kwijt bent aan loon voor arbeiders!! = per product minder loonkosten!! = een lagere kostprijs. Je zou dus de verkoopprijs van het product ook wat kunnen verlagen en zo meer kunnen verkopen!! (denk ook aan onze internationale handel!!--> export)

Hoe zou de arbeidsproductiviteit verhoogd kunnen worden?

De arbeidsproductiviteitindex = stijging productie / stijging werkgelegenheid x 100

vraag : arbeidsproductiviteit

werkgelegenheid in personen stijgt met 5%

productie stijgt met 8%

loonkosten stijgt met 4%

inflatie: 3%

vraag: wat is de arbeidsproductiviteitsindex? Rond af op hele getallen.

 

goed antwoord

De arbeidsproductiviteitindex = stijging productie/stijging werkgelegenheid = 108/105 * 100% = 102,9

type investeringen

breedte investering

Een investering waarbij de verhouding kapitaal en arbeid hetzelfde blijft. 

diepte investering

Een investering waarbij na de investering er minder arbeid nodig is voor dezelfde productie. 

Technologische ontwikkelingen

Technologische ontwikkelingen hebben invloed op de productiecapaciteit. 

Productietechnieken en machines worden steeds beter, het productieproces wordt steeds kapitaalintensiever.

Wanneer de arbeidsproductiviteit procentueel sneller stijgt dan de productie dan ..... de werkgelegenheid

1. daalt
2. stijgt

Wanneer de Apt procentueel sneller stijgt dan de loonkosten dan ...... de loonkosten per product.

1. dalen
2. stijgen

Investeren

Breedte investering:  de arbeid-kapitaal verhouding blijft gelijk

diepte-investering: de arbeid-kapitaalverhouding zal veranderen. Er zal in verhouding meer met kapitaal (machines) worden geproduceerd.
    - Ongunstig effect op werkgelegenheid: Arbeid wordt       
       vervangen door kapitaal.

    - Gunstig effect op werkgelegenheid: de concurrentiepositie van bedrijven
       zal verbeteren. Doordat productie efficienter kan dalen de (loon)kosten
       per product.

Arbeidsintensief/Kapitaalintensief

Hoogconjunctuur/Laagconjunctuur

Hoogconjunctuur: het gaat economisch goed, de economische groei ligt boven de trend. Weinig werkloosheid, veel werkgelegenheid.

Laagconjunctuur: het gaat economisch slecht, de economische groei ligt onder de trend. 

einde deel 1

maken 3.1 t/m 3.6

De conjunctuurcyclus van Keynes

• Keynes vs. klassieken.
• Hoog, laag conjunctuur en het BBP.

Creatie en (creatieve) destructie van banen in sectoren.

• Creatie en destructie als gevolg van technologische ontwikkeling.
  
• Grote verschillen per sector, verdeeld naar primair t/m quartaire sector.
• niet alleen technologie, ook andere zaken bepalend:
  > conjunctuur
  > beleid,
  > internationale concurrentie ... upgrade

De flexibele schil van bedrijven en redenen daarachter.

• De flexibele schil (een gruwel?) kent als oorzaken:
  > De conjunctuur.
  > Ontslagrecht in Nederland. 

www.rtlxl.nl

Participatiegraad

                                                   beroepsbevolking

 participatiegraad:   _______________________________ x 100%

                                          beroepsgeschikte bevolking

Het deelnemingspercentage geeft aan hoeveel procent van de beroepsgeschikte bevolking behoort tot de beroepsbevolking.

Beroepsgeschikte bevolking is iedereen tussen de 15 en 67 jaar.

Bruto en netto-participatiegraad

Bruto = werkenden + werklozen als percentage beroepsbevolking

Netto= werkenden  als percentage beroepsbevolking

i/a ratio

Inactieven: (uitgedrukt als volledige uitkering)

Mensen met een uitkering.

Actieven: (uitgedrukt als volledige baan)

Mensen met een betaalde baan.

i/a ratio: verhouding tussen de inactieven en actieven.

Formule:

(𝑎𝑎𝑛𝑡𝑎𝑙 𝑖𝑛𝑎𝑐𝑡𝑖𝑒𝑣𝑒𝑛)/(𝑎𝑎𝑛𝑡𝑎𝑙 𝑎𝑐𝑡𝑖𝑒𝑣𝑒𝑛) x 100

p/a ratio

deeltijdfactor = aantal gewerkte uren / aantal uren voltijdbaan x 100

 p/a ratio = werkgelegenheid in personen /  werkgelegenheid in arbeidsjaren

arbeidsjaar = voltijdbaan, dus het aantal banen wanneer er alleen volledig zou worden gewerkt. 

p/a ratio is bijv 1,4 dan doen 140 personen samen 100 volledige banen. 

Hoe hoger de p/a ratio, hoe meer deeltijdwerkers.

Huiswerk: 

maken opdracht 3.7 t/m 3.12 vanaf blz 31

www.cbs.nl

Oefenopgaven

De jaarlijkse productie van Iphones bedraagt 56 miljoen iPhones. Er zijn 2.000 werknemers in dienst. Wat is de arbeidsproductiviteit per jaar?

De werkgelegenheid bestaat uit:

1. Werkende zelfstandigen, werkenden en vacatures
2. Werkende zelfstandigen en werkenden.
3. Werkenden en vacatures.
4. Werkenden.

Wanneer is de arbeidsmarkt krap?
Stijgt of daalt het loon dan?

1. Vraag is groter dan aanbod; loon daalt.
2. Vraag is kleiner dan aanbod; loon daalt.
3. Vraag is groter dan aanbod; loon stijgt.
4. Vraag is kleiner dan aanbod; loon stijgt.

Een arbeidsmarkt waarin de vraag naar personeel groter is dan het aanbod ervan.

1. een krappe arbeidsmarkt
2. een ruime arbeidsmarkt

Op een krappe arbeidsmarkt is er meer/minder werkloosheid dan op een ruime arbeidsmarkt.

1. Meer
2. Minder

Wat is het totale aanbod van arbeid?

1. arbeiders
2. werklozen
3. beroepsbevolking
4. alle werkenden

Hoe worden mensen met een tijdelijk arbeidscontract ook wel genoemd?

1. flexwerkers
2. jaarwerkers
3. klokwerkers
4. nul urencontract