ecologie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

ecologie

Doelen van de les

• Je leert de verschillende organisatieniveaus in de ecologie kennen
• Je leert wat (a)biotische factoren zijn
  
• Je leert tolerantie betekent en kunt een optimumkromme aflezen

Wat is ecologie?

Niveaus van ecologie

Biotische en abiotische factoren

Abiotische en biotische factoren= Ecosysteem

Microklimaat

Macroklimaat

Samenleven binnen een populatie

Concurrentie

Samenwerking

Rangorde

Territorium

Paarvorming

Concurrentie

Samenwerking

Rangorde

Territorium

Paarvorming

Relaties tussen soorten (symbiose)

Symbiose	Soort A	Soort B
Mutualisme
Commensalisme
Parasitisme

Relaties tussen soorten (symbiose)

Symbiose	Soort A	Soort B
Mutualisme	Voordeel	Voordeel
Commensalisme	Voordeel	-
Parasitisme	Voordeel	Nadeel

Mutualisme

Commensalisme

Parasitisme

verspreidingsgebied van de bever in NL

-behoren deze bevers tot één populatie? (welk criterium hanteer je daarbij?)

-wat zegt de uitbreiding van verspreidingsgebied over het tolerantie-gebied van de bever in NL?

habitat en niche

• habitat is een specifieke plaats waar een organisme binnen een ecosysteem voorkomt, bv. op de grond, of in de boomkroon, of op de schors van bomen, of in de bodem, of in de struiklaag, enz. Iedere soort heeft zijn eigen leefplekje
• een habitat is dus een concreet aanwijsbare plek in een ecosysteem

niche

• niche is de plaats die een populatie van een soort in de voedselketen inneemt, ook wel genoemd de rol die een soort heeft in de voedselketen
• in de economie: een niche-markt is een deel van de markt met specifieke eigenschappen (verschillend van de bestaande), bv. een product dat iets nieuws toevoegt/  nieuwe doelgroep aanboort (bv. biologische producten)

exoten en niche

• wanneer een exoot een nieuwe niche inneemt, is de kans groot, dat de exoot overleeft/uitbreidt
• wanneer de exoot dezelfde niche inneemt als een inheemse soort treedt concurrentie op, als de exoot wint zal hij zich kunnen handhaven/verspreiden (invasieve exoot) ten koste van de inheemse soort(en)
  

drie fases in populatiegroei: aanloop, exponentieel, stationair

Tolerantiegebied

• Optimum: factorwaarde die het gunstigst is voor het organisme
• Optimumkromme

5.3 Populatiegrootte

Dichtheidsafhankelijke en dichtheidsonafhankelijke factoren beïnvloeden geboortecijfer, sterftecijfer en migratie binnen populatie

Populatiedichtheid

• Dichtheidsafhankelijke factoren: via negatieve terugkoppeling 
   Schommeling rond evenwicht
  
  
• Dichtheidsonafhankelijke factoren:
  Gebeuren 'gewoon', zoals extreem koude winter. 

Populatiegroei

• J-curve: exponentiële groei, invasieve exoten met onbeperkte hulpbronnen
• Draagkracht
• s-curve: schommelingen rond biologisch evenwicht

Voedselketen

• Producenten en consumenten
• Assimilatie en dissimilatie
• Autotroof en heterotroof
• Trofische niveaus

Voedselweb

Anorganische stof

• Moleculen zonder C- & H-atoom
  
  
  
• Meestal klein en weinig energie
• Voorbeeld: CO_2, O₂ ,H₂O

Organische stof

• Moleculen met C- & H-atoom
  
  
  
• Meestal groot en veel energie
• Voorbeelden: Koolhydraten, vetten, eiwitten, DNA

Assimilatie vs Dissimilatie

Voorbeelden?

Piramide van aantallen

Piramide van aantallen

Productiviteit

BPP en NPP. - zie binas

23-2 )  Bereken de totale bruto primaire productie (BPP) in dit ecosysteem in gram koolstof per vierkante meter op jaarbasis.

Detrivoren

Successie

• Pionierecosysteem,  (extreme omstandigheden)
  
• Successie: Biodiversiteit neemt toe, vegetatie vertoont gelaagdheid, creëert nieuwe niches, steeds meer competitie
• Climaxecosysteem:
  abiotische factoren constant,
  biodiversiteit hoog, veel biomassa
  NPP even groot als afbraak, kringloop stoffen gesloten

Evenwicht

• Kantelpunt tussen stabiele evenwichten
• Instabiel evenwicht gemakkelijk verstoord