1HV 4.9 Spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Wat leer je nou?

Herhalen pv t/m mv

Herhalen lw t/m bzv + zww, kww, hww

Herhalen hoofdzin en bijzin

voltooid deelwoord + verkleinwoorden spellen

Fictielezen

Moeder kookte een heerlijke maaltijd.

Ik zie haar.

Wij geven jullie een bos bloemen.

Heb je hun geschreven?

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

Welke voegwoorden verbinden ALTIJD twee hoofdzinnen?

1. omdat, daarom, zodat, want
2. dat, dus, brawl stars, terwijl
3. en, maar, want, of ,dus
4. dus, maar, of, omdat, en

bijzin + hoofdzin 

hoofdzin + hoofdzin 

hoofdzin + bijzin

hoofdzin + hoofdzin + bijzin

hoofdzin + bijzin + bijzin

Evelien werkt bij de bakker, want zij bakt graag koekjes. 

Evelien werkt bij de bakker, want zij bakt graag koekjes, omdat zij die zo lekker vindt. 

Als je vanavond langskomt, zal ik je het allerlaatste nieuwtje vertellen. 

Ik kom vanavond langs en ik vertel jou dan het laatste nieuwtje. 

Toen opa rookte, vond ik dat vies.

Sleep de woorden naar de woordsoorten.

werkwoord

bijvoeglijk naamwoord

zelfstandig naamwoord

persoonlijk voornaamwoord

bezittelijk voornaamwoord

Hij

is

onze

mooie

trouwdag

vergeten.

Drie soorten werkwoorden: kww, hww, zww

• Koppelwerkwoorden
  
• Hulpwerkwoorden
  
• Zelfstandige werkwoorden
  

het zelfstandige werkwoord (zww)

Het werkwoord in de zin die de handeling aangeeft. Deze kan alleen in een zin voorkomen of met een hulpwerkwoord.

• Jonas rijdt in zijn auto
  
• Jonas heeft in zijn auto gereden
  

het koppelwerkwoord 

(kww)

• Zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen
• In de betekenis van: het onderwerp is, wordt iets... en koppelt het onderwerp aan het zn of bn.

• De Dalton bleek een school in Den Haag te zijn.

het hulpwerkwoord 

(hww)

• De overige werkwoorden zijn hulpwerkwoorden.
• Ze staan nooit alleen in een zin.
• Vaak: zijn, hebben, kunnen, worden, zullen, moeten, willen

• Jonas heeft in zijn auto gereden
  
• De Dalton bleek een school in Den Haag te zijn
  

Ik            naar huis                              

Kww

Zww

Hww

ben

gefietst

Nena         later dokter 

Kww

Zww

Hww

wil

worden

Wat?	Paragraaf 4.8 Woordsoorten: maak opdracht 11 in groepjes
Hoe?	fluisteren
Hulp?	Boek --> buur --> Straver
Resultaat?	Bespreken
Leerdoel?	lw, bn, zn, vz, vw, zww, kww en hww, psv, bzv
Klaar?	Nakijken 3, 4, 6, 7, 9 en 10

1=a, 2=b, 3=c, 4=d, 5=e, 6=f, 7=g, 8=h

De 1, 2, 3 ...  basisprincipes voor spelling

1.  UITSPRAAK: Woorden worden gespeld volgens de klanken die in de uitspraak te horen zijn. 

2.  GELIJKVORMIGHEID: Woorden worden zo veel mogelijk op dezelfde manier gespeld.  Zoals bloed (bloeden), hij wordt (hij werkt), breedte (diepte).

3. ETYMOLOGIE: Veel woorden worden nog helemaal of gedeeltelijk volgens hun oorsprong gespeld. De spelling gaat dan terug op de vroegere uitspraak of op

de spelling in de taal van herkomst.  Zoals: choqueren, baby, computer, jazz. 

Wat weet je al over de spelling van
het voltooid deelwoord?

Het voltooid deelwoord (vd)

(paragraaf 4.9 Spelling)

1. Is nooit het enige werkwoord in de zin.
2. Staat een vorm van 'hebben, zijn, worden' in de zin.
3. Staat vaak achteraan in de zin. 
   
4. Begint vaak met 'ge-'.

De finale is zojuist begonnen.

De laatste minuut wordt gespeeld.

We hebben de wedstrijd gewonnen.

Geen 'ge-' bij werkwoorden die beginnen met:

be-, ver-, ont-, -er, her-

bedanken - heeft bedankt

vertellen - heeft verteld

ontwerpen - heeft ontworpen

erkennen -  heeft erkend

herhalen - heeft herhaald

Het voltooid deelwoord (vd) 

van klankveranderende of sterke werkwoorden 

eindigen op  -en'.

lopen - gelopen

springen - gesprongen

zwemmen - gezwommen

Het voltooid deelwoord (vd) 

van klankvaste of zwakke werkwoorden, blz 67

-d of -t? Het woord langer maken óf 'T eX-KoFSCHiP! 

De laatste letter van de STAM bepaalt of je een 

voltooid deelwoord schrijft met een 'd' of een 't' op het eind.

Hele werkwoord	fietsen	beleven
Stam	fiet s	bele v
-t of -d?	gefiets t	beleef d

Dit voltooid deelwoord is goed .... ?

1. gerpeld
2. gepseld
3. gespeld
4. gespelt

Samenvatting en stroomschema op 

bladzijde 

151

Schrijf de voltooid deelwoorden:
ik ben (botsen), ik had (herkennen), zij leek niet (schrikken), wij hebben (ophalen)

Verkleinwoorden

Verkleinwoorden, in het Nederlands worden ze vaak gebruikt.

Van de meeste zelfstandig naamwoorden kun je een verkleinwoord maken door -je of -tje erachter te zetten. I

Bij verkleinwoorden gebruik je altijd het lidwoord het.

eendje

konijntje

vakantietje

En anders? Volg dan de regels op blz. 69!

-pje, -kje	boompje, woni nk je (Dus, nooit g+k bij een verkleinwoord)
Klinkt de klinker lang? Eentje erbij voor de uitspraak!	opa-opaatje, auto-autootje, paraplu-parapluutje
bij -y: -'tje	baby'tje, hobby'tje (Let op: cowboytje, want voor de y staat een klinker ;) )
Uitzonderingen zijn er ook!	tekening-tekeningetje, blad-blaadje, bril-brilletje

Een verkleinwoord is altijd een ..... ?

1. bijvoeglijk naamwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. werkwoord
4. lidwoord

Wat is het verkleinwoord van 'kano'?

1. kano'tje
2. kanotje
3. kanoo'tje
4. kanootje

Wat is het verklein woord van cowboy?

1. cowboytje
2. cowboyje
3. cowboy'tje
4. cowbooytje

Wat?	Paragraaf 4.9 Spelling: maak opdrachten 1 - 3, 5, 8, 9, 11 en nakijken Paragraaf 4.8 Woordsoorten nakijken?
Hoe?	Zelf stil of samen fluisteren
Hulp?	Boek --> buur --> Straver
Tijd?	Tot leseinde
Resultaat?	Bespreken volgende les Toets maandag 7 april
Leerdoel?	lw, bn, zn, vz, vw, zww, kww en hww, psv, bzv
Klaar?	Daltontaak, lezen

Morgen oefentoets en werk afmaken

Wat weet je nu?

Zinsdelen benoemen: pv t/m mv

Woordsoorten benoemen: lw t/m bzv

Spelling: voltooid deelwoord en verkleinwoorden

Einde van de les

Kies jouw dinsdagdilemma

duifbeweging

van de grond eten

Ik help hem.

Ik kijk Bral stars.

Wij geven jullie iets.

Heb je hun gegeven?

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp