Herhaling H6 II

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Herhaling hoofdstuk 6

Wat gaan we doen vandaag?

Stof van hoofdstuk 6 herhalen en oefenen.

Kenmerkende aspecten hoofdstuk 6

• De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek
  
• Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie
• Het streven van vorsten naar absolute macht
• De wetenschappelijke revolutie

De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek

• Staatkundig: bestuur van regenten (rijke handelaren), Stagen Generaal (vergadering van gewesten) en de stadhouder (aanvoerder van leger). --> Geen koning, geen adel.
• Economisch: Dankzij de val van Antwerpen in 1585 werd Amsterdam de belangrijkste stapelplaats.
• stapelplaats = plek waar goederen worden opgeslagen, verwerkt en doorverkocht.
• --> Veel rijke mensen komen naar de Republiek voor de welvaart en geloofsvrijheid, nemen hun handelscontacten mee.
• VOC en WIC worden opgericht en zijn succesvol.
• Landbouw beleeft gouden tijden: kaas belangrijk exportproduct.
• Cultureel: Rijke Nederlanders geven opdrachten aan schilders  (i.p.v. kerken, adel of koningen).

Aan de slag!

Maak oefenopdracht 1 en 2.

Je hebt veertien minuten de tijd.

Klaar? Ga zelf leren voor de toets: leer de Lessonups, lees de teksten.

Vraag 1

Uit het antwoord moet blijken dat door het sluiten van de Vrede de oorlog met Spanje was beëindigd, waardoor de Staten ervan

uitgingen dat (de functie van stadhouder als) de opperbevelhebber van het leger niet langer nodig was. 

Vraag 2

Voorbeeld van een juist antwoord is: Het stadsbestuur koos ervoor aanwezig te zijn bij de opening van de synagoge

• om de boodschap over te brengen dat het bestuur de komst / de aanwezigheid van (religieuze) migranten / Joden ondersteunde / stimuleerde / tolerant was

• omdat het geld dat / de handelscontacten die de migranten met zich meebrachten de economische bloei / de ontwikkeling van (wereldwijde) handel in Amsterdam kon / konden bevorderen

Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

• Handelskapitalisme: geld investeren in handel (boten kopen, bemanning betalen) om later winst te maken (met verkoop van specerijen).

VOC: 

• Opgericht om concurrentie tegen te gaan.
• Handel in specerijen, koloniën in Azië.

WIC:

• Opgericht om tegen Spanjaarden te strijden.
• Kaapvaart (Spaanse zilvervloot bestelen), driehoekshandel (textiel naar Afrika, slaven naar Amerika, plantageproducten naar Europa.
• --> In de zeventiende eeuw meer focus op handelsposten stichtten (aan de kust) dan op koloniseren van land.

Aan de slag!

Maak oefenopdracht 3.

Je hebt zeven minuten de tijd.

Klaar? Ga zelf leren voor de toets: leer de Lessonups, lees de teksten.

Vraag 3

• De VOC maakt in de begintijd hoge kosten doordat er (twee van de

volgende): 2

− overeenkomsten met lokale vorsten moeten worden gesloten

(waarbij geschenken worden gegeven).

− handelsposten gebouwd moeten worden.

− oorlog gevoerd wordt met vijanden van de Republiek.

• De politiek-militaire reden voor de Staten-Generaal is dat de VOC in

Azië (namens de Staten-Generaal) strijdt tegen het Spaanse Rijk /

bijdraagt aan de oorlogvoering van de Republiek / bijdraagt aan de

verzwakking van het Spaanse Rijk

Het streven van vorsten naar absolute macht

• Lodewijk XIV: L'état, c'est moi.
• Macht van God gekregen, mag dus alles zelf bepalen.
• Absolute macht om wetten te bepalen: absolutisme.
• Paleis in Versailles waar iedereen hem moest eren.
• Adel moest gehoorzamen aan de koning.
• Lodewijk XIV voorkwam samenwerking tussen adel, zodat ze hem niet tegen konden werken.
• 1685: Herroeping Edict van Nantes: protestantisme wordt verboden.

Aan de slag!

Maak opdracht 4.

Je hebt zeven minuten de tijd.

Klaar? Ga zelf leren voor de toets: leer de Lessonups, lees de teksten.

Vraag 4

Kern van een juist antwoord is:

• De hertog van Saint-Simon beschrijft dat Lodewijk XIV de edelen

dwingt constant bij hem te zijn / de (hoge) edelen naar het hof haalt om

hen in de gaten te houden (en zich daarmee opstelt als absoluut vorst) 1

• De verklaring hiervoor is dat hij op deze manier voorkomt dat de

Franse edelen oppositie tegen hem voeren / zijn gezag ondermijnen 1 

De wetenschappelijke revolutie

• Galileo Galilei bewees met telescoop in 1609 dat de zon niet om de aarde draaide, maar de aarde om de zon.
• Ging tegen christelijk (en oudheid) wereldbeeld in: mens is niet het centrum van de schepping.
• --> Wetenschappelijke revolutie: klassieke oudheid geeft geen absolute waarheden (breuk met renaissance. 
• Zelf onderzoek doen, experimenteren en waarnemen: Empirisme.
• --> Wetenschappelijk optimisme: ondanks dat mensen niet het centrum van de schepping zijn, kunnen ze met hun verstand veel bereiken.

Aan de slag!

Maak opdracht 5.

Je hebt zeven minuten de tijd.

Klaar? Ga zelf leren voor de toets: leer de Lessonups, lees de teksten.

Vraag 5

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• De bron past bij 'het ontstaan van wereldwijde handelscontacten,

handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie', want uit de

bron blijkt dat de kooplieden zoeken naar andere routes (die de

opkomst van de wereldhandel bevorderen), waardoor je hier kunt

spreken van verandering (ten opzichte van de middeleeuwen) 2

• Deze bron past minder bij 'de wetenschappelijke revolutie', want de

koopman kiest in zijn zoektocht naar andere routes geen

wetenschappelijke aanpak maar redeneert vanuit de Bijbel / hanteert

godsdienstige argumenten, waardoor je hier kunt spreken van

continuïteit (met middeleeuwse opvattingen) 2