4V Thema 4 BS 7

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Evolutie van populaties + ontstaan van soorten

4 vwo

Thema 4

Basisstof 7

Vandaag

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe nieuwe soorten door reproductieve isolatie kunnen ontstaan

Programma

1. Uitleg ontstaan nieuwe soorten/eilandtheorie (BS 7)
2. Zelf werken

Ontstaan nieuwe soorten

Een nieuwe soort ontstaat alleen als er ook sprake is van reproductieve isolatie tussen populaties van dezelfde soort.

Oorzaken reproductieve isolatie:

• Geografische isolatie. (Bijv. bosbrand deelt bos doormidden.) --> Allopatrisch
• Verschillen in gedrag. (Bijv. ‘vreemd’ balts-gedrag of andere zang.) --> Sympatrisch
• Verschillen in tijd. (Bijv. bloeien in een andere maand.) --> Sympatrisch

Reproductieve isolatie

Allopatrische soortvorming

Reproductieve

isolatie door een 

geografische

barrière.

Sympatrische soortvorming

Verschillend baltsgedrag                  Ander voortplantingsseizoen       

Darwinvinken

• Klassiek voorbeeld van allopatrische soortvorming
• Vinken lijken sterk op elkaar, maar hebben verschillende snavels.
• Er heeft adaptie plaatsgevonden
• Eilandtheorie; in 1965 uitgebreid door McArthur en Wilson (zie ook Binas  93C)

Eilandtheorie

• Hoe groter het eiland, hoe meer soorten er voorkwamen

• Hoe verder van vaste land, hoe minder soorten.
• Op een kleiner eiland sterven soorten eerder uit dan op grotere eilanden.

Reden: minder ruimte voor populaties (voedsel, nestplaatsen etc.)

• Een eiland dichtbij vast land is beter bereikbaar --> meer immigratie

Effect afstand tot vaste land.

Effect eiland grootte

Welke type soortvorming is dit?

1. Allopatrisch
2. Sympatrisch

Bekijk tabel 93C en ga uit van een evenwicht. Op welk eiland zullen de meeste soorten voorkomen?

1. Op een klein eiland ver weg van het vasteland
2. Op een klein eiland dicht bij het vasteland
3. Op een groot eiland ver weg van het vasteland
4. Op een groot eiland dicht bij het vasteland

Op welk eiland in evenwicht zullen soorten het minst snel uitsterven?

1. Op een klein eiland ver weg van het vasteland
2. Op een klein eiland dicht bij het vasteland
3. Op een groot eiland ver weg van het vasteland
4. Op een groot eiland dicht bij het vasteland

Zelf werken