Pleonasme en tautologie HAVO-3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Programma van de les

1. Lezen uit je boek
2. Korte herhaling stijlfiguren 1
3. Uitleg stijlfiguren 2
4. Aan de slag!

Hyperbool

Een hyperbolische uitspraak is een extreme overdrijving. Als je overdrijft, gebruik je dus een hyperbool.

Hyperbool: voorbeelden

1. Ik heb geen oog dichtgedaan.

2. Snap je het nu nog niet? Ik heb het je al duizend keer uitgelegd!

3. Ik heb me kapot gelachen.

Understatement

Het understatement is het tegenovergestelde van een hyperbool: 

je stelt iets met opzet minder groot voor dan het in werkelijkheid is. 

Understatement: voorbeelden

afgezwakte uitdrukkingen:

Johan Cruijff kon een aardig balletje trappen.

Als je een één voor die toets hebt gekregen, heb je wel een paar foutjes gemaakt.

Dat had je wel wat aardiger mogen zeggen.

Understatement

Eufemisme

- Een eufemisme is een manier om iets verzacht uit te drukken. - Door een eufemisme te gebruiken kan je iets wat onaardig is 

  zeggen of schrijven zonder dat het onaardig, gruwelijk of vies

  klinkt. 

Voorbeelden eufemisme

Eufemisme

Doodgaan -> Heengaan;

Wij hebben onze kat laten inslapen.

Hij is helaas niet meer onder ons.

Pleonasme en Tautologie

Nieuw Nederlands
Woordenschat - hoofdstuk 4

Doelen:

Je weet wat een pleonasme is; 

Je weet wat een tautologie is;

Je herkent een pleonasme of tautologie in een tekst.

In het kort:

Pleonasme: je voegt een eigenschap van iets toe in een uiting, terwijl dat niet nodig is of al vanzelf spreekt. 

Tautologie: je zegt/schrijft twee keer hetzelfde, in andere woorden, achter elkaar. 

Ronde cirkel

1. pleonasme
2. tautologie

Het is gratis en voor niets.

1. pleonasme
2. tautologie

Die spullen worden gewoon gratis weggegeven.

1. pleonasme
2. tautologie

Natuurlijk controleren we vanzelfsprekend de antwoorden.

1. pleonasme
2. tautologie

Nog even iets extra's:

Pleonasme: je voegt een eigenschap van iets toe in een uiting, terwijl dat niet nodig is of al vanzelf spreekt. De woorden die gebruikt worden, behoren niet tot dezelfde woordsoort.

Tautologie: je zegt/schrijft twee keer hetzelfde, in andere woorden, achter elkaar. Hier worden wel vaak dezelfde woordsoorten gebruikt.

Let op: soms maken een pleonasme of een tautologie een tekst sterker.  Soms juist niet. Hier gaan we in een volgende les op in.

De mondelinge bespreking

1. pleonasme
2. tautologie

De bal is omlaag gevallen

1. pleonasme
2. tautologie

Wis en waarachtig is een

1. pleonasme
2. tautologie

Het is precies exact hetzelfde.

1. pleonasme
2. tautologie

Kwaadwillige laster veroorzaakt veel verdriet.

1. pleonasme
2. tautologie

Het koude ijs zat als een dikke laag op de autoruit.

1. pleonasme
2. tautologie

En?

Welke van de twee
snap je nu het best?

1. pleonasme
2. tautologie
3. allebei even goed

Tautologie en pleonasme

Woordenschat

Maak alle opdrachten van woordenschat h2 af(vanaf blz. 56) en maak de oefeningen van woordenschat h4 (vanaf blz. 120).

Aan de slag!

Maak:

hoofdstuk 2 -> oefening 1 t/m 4 en oefening 6

hoofdstuk 4 -> oefening 1 t/m 4