Les 3 Wetenschap - Renaissance

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Wetenschap
Kenmerkende Aspecten

Leerdoelen:

• Je kunt uitleggen hoe de wetenschap van de Middeleeuwen was en hoe dat in de Renaissance veranderde.
• Je weet wat humanisme is en kunt voorbeelden noemen van humanisten en hun denkwijze.
• Je weet wat de Renaissance is en wat het veranderende mensbeeld daarbij was.
• Je kunt voorbeelden noemen van wetenschap in de Renaissance.

Kenmerkende Aspecten

19. Het veranderende mens- en wereldbeeld van de Renaissance.

20. De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de Klassieke oudheid.

Wat weet je van wetenschap in de Middeleeuwen?

Verandering in de wetenschap

Geleerden in de Middeleeuwen hadden bijna duizend jaar lang de wetenschappelijke kennis van Griekse en Romeinse filosofen genegeerd. De meeste middeleeuwse geleerden geloofden dat alles het werk van God was.

Vanaf de veertiende eeuw, tijdens de renaissance, begonnen humanisten dit geleidelijk in twijfel te trekken. Ze gingen op zoek naar mogelijke verklaringen voor natuurverschijnselen.

schilderij: De School van Athene (1509-1511) van de renaissancekunstenaar Raphael, die beroemde klassieke Griekse wetenschappers en filosofen afbeeldt in een geïdealiseerde omgeving geïnspireerd op de oude Griekse architectuur

Wetenschap Middeleeuwen

• Wetenschappelijk werk van de Klassieke Oudheid werd genegeerd.
• God was verantwoordelijk voor alles >> dus daarmee werd alles verklaard.
•  Religie staat centraal >> leven om te sterven (Memento Mori)
• Gebruikten Oudheid alleen om christelijke levensvisie te stutten en aan te vullen.

Verandering

Ontwikkelingen Late Middeleeuwen zorgen voor een veranderend wereldbeeld:

1. Kruistochten: wetenschappelijke boeken komen naar Europa

2. Groeiende welvaart: specialisatie in wetenschap mogelijk

Gevolgen: humanisme ontstaat

- Wetenschappers bestuderen wetenschap uit Oudheid (via handelscontact Arabieren) 

- Kritiek op kerk

Verandering rond 1400 n.Chr.

• Begint in Italië: veel vrijheid voor het individu + veel overblijfselen van de Oudheid.
• Wilden vernieuwing: cultuur Oudheid = voorbeeld.

Humanisme 

Humanus (menselijkheid)

Humanisme: een levensbeschouwing die mensen voorop stelt en uitgaat van de waarde van mensen. Het humanisme streeft naar het goede doen, rechtvaardigheid en het gebruik van je verstand.

Ook veranderingen in het denken:

Renaissance

= wedergeboorte

De periode van de nieuwe belangstelling voor de Grieks-Romeinse cultuur. 
(Humanisme valt hier dus onder)

Mensbeeld van de Renaissance

• Mens hoeft zichzelf niet op achtergrond te plaatsen.
• Ieder mens is belangrijk en leeft voor zichzelf.
• Het leven is geen voorbereiding op het leven na de dood, maar van het leven op aarde moet worden genoten
  (Carpe Diem) 
• Talenten en mogelijkheden van individuen mogen niet door dwang, dogma's of ander gezag worden beperkt.

Da vinci: 'uomo universalis' (alleskunner)

Wat is de Renaissance?

1. Italiaans voor "middeleeuwen", dat woord ontstond in de 16e eeuw
2. Bloeiperiode van de kunst en wetenschap, waarbij ze terugkeken naar de Klassieke Oudheid.
3. Strijd tussen paus en keizer over wie de meeste macht in de wereld had.
4. De "nieuwe" tijd na de middeleeuwen, waarin men totaal nieuwe ontdekkingen deed.

Renaissance

1. 1300-1600
2. 1300-1700
3. 1300-1500
4. 1100-1300

Waarom ontstond de Renaissance in Italië?

1. Omdat zij het meeste geld bezitten van alle landen in Europa en dat ergens aan kwijt wilden: dat werd dus de kunst en de wetenschap.
2. Omdat ze daar overblijfselen hadden van de Klassieke Oudheid en daar door geïnspireerd raakten.
3. Omdat de paus in Italië woonde en die wilde graag dat de kunst verder ontwikkeld werd voor de kerk.
4. Eigenlijk per toeval. Hier werden nu eenmaal de grote kunstenaars geboren, zoals Da Vinci en Michelangelo.

Welke van de onderstaande bekende zinnen is een typische Renaissance zin?

1. Carpe Diem - Pluk de dag
2. Memento Mori - gedenk dat ge zult sterven.
3. A Posteriori - Achteraf gedacht
4. Graeca sunt, non leguntur - Het is Grieks, het wordt niet gelezen.

Het Heliocentrische wereldbeeld hield in:

1. Zon draait om aarde
2. Aarde draait om zon
3. Maan draait om aarde
4. Zon draait steeds sneller

Welk wereldbeeld zie je
hier?

1. Geocentrisch
2. Heliocentrisch

Aan de slag:

Maak de bijpassende opdrachten van paragraaf 4.3. 

Klaar?

Maak een samenvatting van deze paragrafen of werk verder aan deel 3 van historisch materialisme (kwartiel 1)