H4 Staatsinrichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3,4

STAATSINRICHTING

Wat weet je over de staatsinrichting van Nederland?

Nederland is een...

Constitutionele monarchie
Parlementaire democratie

Wat is een constitutionele monarchie?

1. Koninkrijk met een grondwet
2. Koninkrijk zonder grondwet
3. Land met een grondwet maar geen koning
4. Koninkrijk met een absolute koning

Wat is een parlementaire democratie denk je? Geef een omschrijving

Parlementaire democratie:

• Je stemt op volksvertegenwoordigers  die in het parlement komen en daar wetten maken namens jou.
  

Nederland heeft...

• Het parlement: De eerste en tweede kamer
  
• De regering: Koning + ministers

Begrippen

Parlement:
Eerste en Tweede kamer samen, volksvertegenwoordiging
Constitutionele monarchie:
Koninkrijk met een grondwet (waar de koning zich ook aan moet houden)
Parlementaire democratie:
Mensen kiezen volksvertegenwoordigers voor in het parlement

Zoek op:

• De taken van de regering en de taken van het parlement
• Wat is het verschil tussen de regering en het parlement?

PARLEMENT: 1e+2e kamer

- Wetten maken & aannemen
- Controleert ministers
- Vergaderen

REGERING: ministers(+koning)

- Bedenkt wetten
- Wetten uitvoeren
- Vergaderen

Nog even over die democratie

• Democratie = het volk beslist
  

• Drie kenmerken:  

1.  Verkiezingen
   2. Vrijheid van meningsuiting
   3. Gebaseerd op de Trias Politica
   

Trias Politica

• Bedacht tijdens de Franse Revolutie
• "Scheiding der drie machten":
  1. Wetgevende macht
  2. Uitvoerende macht
  3. Rechtgevende macht
• Om misbruik te voorkomen
  

Bij welke macht hoort welk begrip en waarom? 

• Hoge Raad
• Koning
• Parlement
• Internationaal Strafhof
• Politie
• Regering
• Leger
  
• Openbaar Ministerie

De drie machten:
- Uitvoerende macht
- Wetgevende macht

- Rechterlijke macht 

Bij welke macht hoort welk begrip en waarom? 

• Hoge Raad: Rechterlijk
  
• Koning: Uitvoerend
  
• Parlement: Wetgevend
  
• Internationaal Strafhof: Rechterlijk
  
• Politie: Uitvoerend
  
• Regering: Wetgevend/Uitvoerend
  
• Leger: Uitvoerend
• Openbaar Ministerie: Rechterlijk

De drie machten:
- Uitvoerend
- Wetgevend
- Rechterlijk

Wie heeft in Nederland de wetgevende macht?

1. De regering
2. Het parlement
3. De koning
4. De rechters

Wie heeft in Nederland de uitvoerende macht?

1. De regering
2. Het parlement
3. De koning
4. De rechters

Wie heeft in Nederland de rechterlijke macht?

1. De regering
2. Het parlement
3. De koning
4. De rechters

Klopt de Trias Politica helemaal in Nederland? Ja of nee? Waarom?

Begrippen

Trias Politica
Scheiding tussen drie politieke machten: wetgevend, uitvoerend, rechterlijk
Regering
De ministers en de koning(in) samen
Democratie:

Vorm van bestuur waarbij het volk beslist

Welke politieke partijen ken je?

Welke politieke stromingen heb je in Nederland?

1. Liberalisme, confessionalime, feminisme
2. Socialisme, liberalisme
3. Confessionalisme, liberalisme, socialisme
4. Communisme, confessionalisme, liberalisme

Waar staan deze partijnamen voor? (blz 77 WB)

• PvdA
• CDA
• SP
• VVD
• PVV

Klaar? Deel ze in bij een van de politieke stromingen

Begrippen

Liberalisme:
Politieke stroming die zoveel mogelijk vrijheid voor burgers wil.
Socialisme:
Politieke stroming die zoveel mogelijk gelijkheid wil & opkomt voor de armen.
Confessionalisme:
Politieke stroming die zich op de Bijbel baseert & voor christenen opkomt.

Gebruik paragraaf 3

Snelle quiz: Bij welke stromingen horen de volgende posters?

Bij welke stroming hoort deze poster?

1. Confessionalisme
2. Liberalisme
3. Socialisme
4. Geen van alle

Bij welke stroming hoort deze poster?

1. Liberalisme
2. Socialisme
3. Confessionalisme
4. Geen van alle

Bij welke stroming hoort deze poster?

1. Socialisme
2. Confessionalisme
3. Liberalisme
4. Geen van alle

Bij welke stroming hoort deze poster?

1. Socialisme
2. Confessionalisme
3. Liberalisme
4. Geen van alle

Meerderheid

• 75+1
• Kiesdeler
• Coalitie
  

Begrippen

Kiesdeler

Aantal stemmen gedeeld door 150, bepaald hoeveel zetels een partij krijgt (bijv. 10 miljoen : 150 = 66.666 stemmen nodig voor één zetel.)

Coalitie

Samenwerkingsverband tussen verschillende partijen om een meerderheid te krijgen

STAATSINRICHTING: WETTEN & HET PARLEMENT

Hoe wordt een wet gemaakt?

De weg van de wet

1.  Wetsvoorstel ingediend
2.  Tweede kamer gaat bespreken
3.  Tweede kamer gaat stemmen
4.  Eerste kamer gaat bespreken
5.  Eerste kamer gaat stemmen
6.  Koning ondertekent 
7.  Regering voert het uit

Wie is er niet betrokken bij het maken van een wet?

1. Het parlement
2. De koning
3. De regering
4. De gemeenteraad

Parlementaire Rechten

• Budgetrecht
• Recht  van enqûete
• Recht van initiatief
• Recht van amendement
• Recht van enqûete
• Recht van interpellatie
• Motie van wantrouwen

Parlementaire Rechten

• Budgetrecht: Goed- of afkeuren begroting
• Recht  van enqûete: Onderzoek naar de overheid
• Recht van initiatief: Indienen wetsvoorstel
• Recht van amendement: Veranderen van een wetsvoorstel
• Recht van interpellatie: Vragen stellen aan regering
• Motie van wantrouwen: Vertrouwen opzeggen in minister

Leg in eigen woorden uit hoe een wet gemaakt wordt.

Wat is geen parlementair recht? Recht van..............

1. Interpellatie
2. Amendement
3. Censureren
4. Initiatief

Begrippen

Parlementaire rechten

Taken waar het parlement zich mee bezig moet houden: budgetrecht, enqûeterecht, vragenrecht, amendementsrecht, recht van initiatief

STAATSINRICHTING: GRONDRECHTEN & CHECKLIST

Kijk het filmpje & schrijf op: 

• Wat zijn klassieke grondrechten?
• Wat zijn sociale grondrechten?
• Wat is het verschil tussen klassieke en sociale grondrechten?
• Noem een voorbeeld van een klassiek grondrecht en van een sociaal grondrecht

Schrijf op: 

• Wat zijn klassieke grondrechten?
• Wat zijn sociale grondrechten?
• Wat is het verschil tussen klassieke en sociale grondrechten?
• Noem een voorbeeld van een klassiek grondrecht en van een sociaal grondrecht

Begrippen

Klassieke Grondrechten

Grondrechten die de burger beschermen tegen de overheid. Hiervoor kun je naar de rechter als deze geschonden worden.

Sociale Grondrechten

Grondrechten die bepalen wat de overheid voor de burger moet doen. Hiervoor kun je niet naar de rechter als deze geschonden worden.

STAATSINRICHTING:  HERHALING