Parlementaire democratie 1 - kiesrecht

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Kiesrecht

Hoeveel kiesrechten kent Nederland?

Hoeveel soorten kiesrecht bestaan er in Nederland?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Kiesrecht

Alle Nederlanders van achttien jaar en ouder hebben actief en passief kiesrecht.

• Actief kiesrecht: recht om te stemmen
• Passief kiesrecht: recht om je verkiesbaar te stellen

Actief kiesrecht Nederland

Nederlanders vanaf 18 jaar mogen stemmen voor:

1. Tweede Kamer
2. Provinciale Staten
3. Gemeenteraad
4. Waterschap
5. Europees Parlement 

Passief kiesrecht Nederland

Bij passief kiesrecht sta je op de kandidatenlijst, om verkozen te worden en/of je richt je eigen partij op 

Voorwaarden:

1. Op tijd registeren bij de Kiesraad.
   
2. In elke kieskring een kandidatenlijst.
3. en dertig steunbetuigingen inleveren.
   
4. Borgsom van 11.250 euro betalen.

Ik ga als ik 18 ben gebruik maken van mijn...

1. Actief kiesrecht
2. Passief kiesrecht
3. Beiden
4. Geen van beiden

Kiesraad

Centraal stembureau:

• Stelt de officiële uitslag vast Eerste en Tweede Kamer en Europees Parlemen

Adviesorgaan

• Adviseert overheid op het gebied van kiesrecht en verkiezingen

Informatiecentrum

• Informeert burger over verkiezingen

Zetelverdeling

Verkiezingen worden gehouden volgens het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.

Elke partij krijgt het aantal zetels dat in verhouding is met het totaal aantal geldig uitgebrachte stemmen.

- 30% van de stemmen is 30% van de zetels. i.p.v. Districtenstelsel / ‘winner takes all

Voor- en nadelen evenredige vertegenwoordiging

Voordelen:

• Iedere stem telt even zwaar mee
• Ook kleinere partijen in de kamer

Nadelen:

• Alle partijen hebben spreekrecht - lange debatten, met bijvoorbeeld moeilijke formatie tot gevolg

Mogelijke aanpak: kiesdrempel 

Kiesdeler

 De kiesdeler is de hoeveelheid stemmen die nodig zijn voor één zetel.

Voorbeeld:

1 miljoen Nederlanders stemmen, er zijn 150 zetels = 66.667 stemmen nodig voor 1 zetel 

Na verkiezingen

De dag na de verkiezingen begint meteen de formatie van het nieuwe kabinet. Kabinet = ministers + staatssecretarissen

Meestal wordt gekeken naar een coalitie met de meerderheid in de Tweede Kamer

Een informateur onderzoekt welke partijen samen een coalitie kunnen maken om het kabinet  te vormen. 

Deze partijen gaan dan onderhandelen over het regeerakkoord (coalitieakkoord). Hierin komen afgesproken hoofdlijnen van het beleid.

Wie zitten er nu in de coalitie?

1. D66, PVV en GroenLinks
2. PvdA, VVD, PVV en FvD
3. VVD, D66, CDA, en ChristenUnie
4. ChristenUnie, D66, PVV en CDA

Formatie

De formateur vormt het daadwerkelijke kabinet. Meestal is dit de lijsstrekker van de grootste partij.

Dit wordt meestal de nieuwe minister-president.

Ministers en staatssecretarissen worden uitgezocht en verdeeld door de coalitiepartijen, en benoemd door de koning.

Sinds 2012 zit de koning niet meer bij de formatie. De Kamer heeft hier nu zelf het initiatief toe.

Taken koning i.v.m. regering

• Handtekening plaatsen onder wetten.
  
• Troonrede voorlezen op Prinsjesdag, aan 1e+2e kamer.
  
• Ministers benoemen.
  
• Regelmatig overleg voeren met de minister-president.
• Binnenlandse werkbezoeken
• Buitenlandse staatsbezoeken
• Benoeming hoofd gemeente/provincie
• Nationale herdenkingen en ceremonies

Toets - 21 maart

Meerkeuzetoets op de computer

Nodig: Eigen laptop + SEB (eigen verantwoordelijkheid!)

Leren:

• Wat is maatschappijleer?
• Politiek systeem en proces
• Verhouding overheid en burgers
• Democratisch handelen
• Gemeente, provincie en land

ELO PPT 1, 2 en 5 en/of LessonUps

Praktische opdracht

Beoordeling wordt gemaild. 

Vragen? 

Mail of loop even langs

Toets

Zorg ervoor dat alle vragen die je hebt voor je toets na deze les zijn beantwoord.

Heb je later nog vragen?

Mailen/bericht sturen