6V_2.1 Verlichte denkbeelden(1650-1789)_2024-2025

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

=-2025

2.1 Verlichte denkbeelden(1650-1789)

- Welke nieuwe ideeën ontstonden over godsdienst

- Welke nieuwe ideeën ontstonden over de samenleving

- Welke  nieuwe ideeën ontstonden over politiek

- Wat veranderde in de politieke cultuur

Oorzaken van de Verlichting

- Toename van kennis in de Renaissance 

- ontstaan Humanisme

- Ontdekkingsreizigers nemen kennis

- Verbetering techniek > controle over natuur

- Rationalisme : 'gebruik je verstand' (Descartes)

- Empirisme: 'neem waar en ervaar'(Locke)

= Wetenschappelijke revolutie > Verlichting

Godsdienst

Traditioneel: Staat beschermt het geloof, kerk helpt om de naleving van godsdienstige wetten af te dwingen

Reformatie (vanaf 1515) : individuele geweten wordt belangrijker, maar overheid moet ware religie bevorderen

Verlichting: geloof is privé; vrijheid en tolerantie is belangrijk

Locke: wil scheiding van kerk en staat

Samenleving

Traditioneel: mens is slecht, straf is nodig!

Verlichting: vooruitgangsgedachte : opvoeding, onderwijs, kennis is belangrijk

Rousseau: Mens is goed, maatschappij maakt hem slecht > natuur is zuiver

Locke: Tabula Rasa > Opvoeding en omstandigheden bepalen of iemand goed of slecht wordt > help kinderen om hun interesse te ontwikkelen

Politiek

Traditioneel: Rechtvaardige samenleving is verdeeld in groepen met verschillende rechten, koning soeverein > droit divin

Verlichting: alle mensen vrij en gelijk en natuurlijk recht op leven, gezondheid, vrijheid en bezit > natuurrechten

Politiek

Locke : 

sociaal contract : overheid moet leven, bezit en vrijheid van mensen beschermen, anders mogen de burgers hen afzetten. Mensen zijn van nature gelijk en mogen niet over elkaar heersen

Rousseau: 

algemene wil (volkssoevereiniteit) is belangrijk > directe democratie

sociaaleconomische gelijkheid belangrijk, privébezit is slecht > anti slavernij

Politiek

Montesquieu: Trias Politica

- Uitvoerend

- Wetgevend

- Rechterlijk

Tegen directe democratie > Hogerhuis en Lagerhuis

Welk onderwerp had je gisteren uitgezocht?

Over welk onderwerp zou je als Verlichte denker in debat willen?

Wat gezegd wordt, klopt niet, tenzij het volstrekt onweerlegbaar is

Opdracht

1. Geef ChatCPT de opdracht onderzoek te doen naar jullie onderwerp vanuit JOUW Verlichte denker
2. Maak een lijst met argumenten hoe je jouw stelling/onderwerp kunt verdedigen
3. Maak een openingspleidooi
4. Verdeel taken 
5. Uit meningsverschillen ontspringt de waarheid