H5V6 Examentraining

POSTMODERNISME 1945-1990
  • Wederopbouw na WOII
  • Vrede en welvaart maar
     Spanningen (politiek)
  • Consumptiemaatschappij
  • Reclame / massamedia
  • Subculturen (jeugd)
  • Afzetten tegen geldende 
     normen en waarden
1 / 34
suivant
Slide 1: Diapositive
KunstMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

Cette leçon contient 34 diapositives, avec diapositives de texte.

time-iconLa durée de la leçon est: 45 min

Éléments de cette leçon

POSTMODERNISME 1945-1990
  • Wederopbouw na WOII
  • Vrede en welvaart maar
     Spanningen (politiek)
  • Consumptiemaatschappij
  • Reclame / massamedia
  • Subculturen (jeugd)
  • Afzetten tegen geldende 
     normen en waarden

Slide 1 - Diapositive

Richard Hamilton, What Is It That Makes Today's Homes So Different. So Appealing? (1956)

Wat kunnen we allemaal ontdekken in deze collage van Richard Hamilton. Zijn er verwijzingen naar de consumptiemaatschappij en/of maatschappelijke ontwikkelingen? 

Hoe kijkt hij in de toekomst?
Popart
Beeldtaal van reclame en strips (afstandelijk/onpersoonlijk)

Slide 2 - Diapositive

Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band
  • Mix verschillende muziekstijlen
  • Flowerpower
  • Grenzen tussen popmuziek (populaire lage cultuur) en klassieke muziek (voor de elite, hoge cultuur) vervagen

Populaire cultuur verheffen tot kunst? Wat kunnen we allemaal vinden in de voorstelling en vormgeving van de platenhoes? 

Kunst en massacultuur gaan samen
Hippies
Afzetten tegen geldende normen en waarden

Slide 3 - Diapositive

Jeff Koons
Commerciële en kitscherige objecten en stijlelementen
Diversiteit aan kunstvormen zoals:
Landart, Happenings, Performances, Body art, Video- en computerkunst, Abstract expressionisme, Cobra, Popart, Hyperrealisme, Opart, Minimalisme, Concept kunst, Arte Povera, Kinetische kunst, Lichtkunst, Graffiti, Streetart, Neo-expressionisme...

Kunstenaars verzetten zich niet meer tegen de chaos, maar laten zich meeslepen door de veelzijdigheid die deze wanorde te bieden heeft.


Eigen beeldtaal creëren:
Van Dada de ready-made en de ironie 
En van Andy Warhol de anonimiteit en populaire smaak .

Geen inhoud geven aan creaties. Het kunstwerk wordt zo een absoluut koopwaar en kitsch wordt tot kunst verheven.

Slide 4 - Diapositive

Eclecticisme en 'citeren'
Modernisten proberen vernieuwende kunst te maken en Postmodernisten vinden deze missie onnodig en onmogelijk.
Alles is al gedaan! 

Architectuur: Combineren van verschillende stijlen uit het verleden.
  • 'Less is a bore'
  • 'Form follows fun'
  • Kleur en decoratie 

Slide 5 - Diapositive

2e Feministische golf
Vanaf de jaren 60
  • Zelfbeschikking over abortus en anticonceptie
  • Gelijke lonen, gelijke opvoeding
  • Afschaffing van verplichte legerdienst voor mannen
  • Ook LHBT-personen (lesbisch, gay of homoseksueel, biseksueel en transgender) strijden in deze periode mee voor gelijke rechten 

Slide 6 - Diapositive

Guerilla Girls (sinds 1985)

Slide 7 - Diapositive

THE AMERICAN DREAM
Als je maar hard genoeg werkt, 
kun je altijd de top bereiken.

Streven naar vrijheid en gelijkheid van alle mensen.

Toenemende welvaart en luxe.

Slide 8 - Diapositive

POSTMODERNISTISCH DENKEN
Filosofische stroming
Ontbreken van 'de waarheid' of 'de werkelijkheid' staat centraal
Het einde van de grote verhalen (christendom en marxisme)

Interpretatie van de input (beelden, woorden, geluiden, informatie) is afhankelijk van je persoonlijke geschiedenis en context

Slide 9 - Diapositive

Cindy Shermans identiteit
Iedereen speelt een rol: je kunt een identiteit aannemen en deze veranderen. 

Stereotiepe vrouwenrollen zoals je ze in een film ziet. 
Filmstills
Zelfportretten maar die gaan niet over haarzelf

Slide 10 - Diapositive

Aura en authenticiteit
Walter Benjamin is een Duitse cultuurfilosoof

Gevolgen van reproductie voor de manier waarop we 'unieke' kunstwerken zien. 

Reproductie maakt democratischer maar verlies van de ervaring met het echte, unieke kunstwerk. 

Nu kunnen we de Mona Lisa vanuit ons bed (met smartphone) bezoeken. WOW!

Slide 11 - Diapositive

Hoe belangrijk is het origineel?
Verwijzingen in de kunstwerken zijn niet altijd duidelijk voor de beschouwer. En lang niet altijd zitten alle verwijzingen die een beschouwer eruit haalt in het kunstwerk. 

Intertekstualiteit
Alle kunst die ooit gemaakt is, staat met elkaar in verbinding. Elk kunstwerk bevindt zich in een netwerk van verwijzingen, waarbij onduidelijk is wat het origineel is, en of er wel een origineel is. 
Oorspronkelijke idee of beeld is niet belangrijk volgens postmoderne filosofen
Tussen kunst & kitsch

Slide 12 - Diapositive

NAOORLOGSE   ABSTRACTIE
AMERIKA & EUROPA





                                            Jean-Michel Basquiat en Andy Warhol
Een Amerikaans neo-expressionistisch (en van oorsprong graffiti)kunstenaar van Haïtiaanse en Puerto Ricaanse afkomst. 

Eind jaren zeventig actief als graffiti-artiest onder de naam SAMO ('same old shit') en begin jaren tachtig zeer 'explosieve' werken op doek. 
- Groot formaat
- Acryl Meestal 
- Lijntekeningen en teksten met oil-paintstick

Slide 13 - Diapositive

Willem de Kooning
VERENIGDE STATEN





Amerikaanse kunstenaars nemen elementen over van het automatisch schilderen van het
Surrealisme en de vormtaal van Mondriaan. Men onderscheidde de stromingen:

- Actionpainting
(actie van de schilder centraal)
- Colorfield-painting
(werking van kleur)
- Hard-edge
(vervolg Colorfield-painting maar meer geometrisch).

Slide 14 - Diapositive

  
   Who's Afraid of Red, Yellow and Blue III






Barnett Newman

Slide 15 - Diapositive

COBRA (KAREL APPEL)
EUROPA 





                                                  KOPENHAGEN BRUSSEL AMSTERDAM
Verschillende kunstenaars wenden zich af van de rationele westerse cultuur.
Inspiratie uit tekeningen van kinderen, geestelijk gestoorden, volkskunst en
primitieve kunst. Spontane weergaven van
gevoelens in abstract beelden. 
- Tachisme
(lijkt op Actionpainting)
- Cobra
(felle kleuren, wilde vormen) 
- Materieschilderkunst
(oppervlak en de textuur belangrijk).

Slide 16 - Diapositive

Corneille
Lid van avant-garde beweging COBRA. 
Commercie en kunst
In de jaren 90 stropdassen ontworpen

Vroeger: kunst voor een hoger doel
Tegenwoordig: creativiteit om inkomsten te verwerven = brug slaan naar de samenleving

Cultureel ondernemerschap

Slide 17 - Diapositive

Sigrid Calon
Productontwerper en kunstenaar
Scheidslijn tussen kunst met een grote K en mooie hebbedingen is verdwenen. Autonomie van kunst is niet meer heilig. Kunst en technologie/nut. Verbreding
Bruggetje naar nu

Studio Job
Daan Roosegaarde

Slide 18 - Diapositive

Leven van kunst
Overeenkomsten hedendaagse kunstenaars die kunst maken met economische of sociaal-maatschappelijke betekenis en kunstenaars voor de opkomst van de industriële massaproductie. 


Voor de opkomst van de massaproductie werd er nog geen onderscheid gemaakt tussen 'vrije' en toegepaste kunst. Totdat in de 19e eeuw l'art pour l'art (kunst voor de kunst) werd geboren. Product van een genie! 
Beeldend kunstenaars onmisbaar voor luxeproducten, verfraaiing gebouwen, illustreren boeken, etc.

Slide 19 - Diapositive

Persoonlijke omgeving van de kunstenaar 

als kunstwerk
Orde: atelier Theo van Doesburg, Weimar (1922)
Chaos: het atelier van Francis Bacon (1998)

Slide 20 - Diapositive

The Red House
van William Morris
Architect Philip Webb ontwerpt een huis naar de wensen van Morris: ruim, niet imponerend, middeleeuwse sfeer met moderne faciliteiten.
Nostalgisch verlangen!

Gotische architectuur was geliefd, ook bij de Nederlandse Pierre Cuypers.

Momenteel weer hernieuwde interesse voor het ambacht. Net zoals tijdens de Arts-and-crafts beweging. 
Pierre Cuypers
Atelier
Morris & Co.

Slide 21 - Diapositive

Woon en werkgemeenschap
Tentoonstelling zoals CRAFT NOW! laten de interesse in ambachten zien. 

Koen Taselaar

Slide 22 - Diapositive

1990 – Heden
Tentoonstelling zoals CRAFT NOW! laten de interesse in ambachten zien. 

Young British Artists
zoals Damien Hirst en Tracey Emin
Globalisering
Westen als centrum verdwijnt
Grote internationale kunstmanifestaties, Biënnale/Documenta
Reacties op het postmodernisme
engagement, hypermodernisme, herwaardering ambacht
Nieuwe media

Slide 23 - Diapositive

Hedendaags
Ai Weiwei
Damien Hirst
Grayson Perry
Anish Kapoor
Marlene Dumas
Atelier van Lieshout (AVL)
Takashi Murakami
Assemble (collectief)
......

Diversiteit van kunst in de 21ste eeuw

Slide 24 - Diapositive

KUNST VERKLAREN
CODA Apeldoorn
Craft Now!

Klaas Rommelaere
Dark Uncles, 2022

Slide 25 - Diapositive

Kunsthistorici, kunstcritici en tentoonstellingsmakers ('kunstbeschouwers')
proberen de betekenis  van het voorwerp dat zij bestuderen en presenteren te begrijpen en over te brengen aan hun (lezers)publiek.
Interpreteren en/of verklaren aan de hand van benaderingswijzen

Welke benadering ze kiezen hangt samen met de vragen die zij beantwoord willen zien.
  • Voor wie is het gemaakt?
  • Wat bedoelt de architect/ontwerper?
  • Hoe reageert het publiek op het kunstwerk?
  • Biografische benadering
  • Formalistische benadering 
     Formele aspecten
  • Iconologische benadering
     Iconologie (Panofsky)
  • Semiotische benadering
     
    Semiotiek (tekens)
  • Kunstsociologische benadering 
     
    (productie, distributie en receptie)
  • Marxistische benadering
  • Feministische benadering
  • Postmoderne benadering 
     (New Art History) 

Slide 26 - Diapositive

Geschiedenis van benaderingen
De levens van de grootste schilders, beeldhouwers en architecten van Giorgio Vasari (1550) 
Biografische benadering
De levensloop van kunstenaars en
architecten als uitgangspunt om hun werk
te verklaren

Het zogenaamde begin van de kunstgeschiedenis. Welke benadering is wanneer mode?


Slide 27 - Diapositive

Formele aspecten
Formalistische benadering
De formele aspecten van kunst, design en
architectuur, dat wil zeggen op de uiterlijke kenmerken, zonder aandacht te besteden aan de (eventuele) inhoud.

Deze benadering wordt vaak gecombineerd bij kunstbeschouwing. 




Slide 28 - Diapositive

Iconologie
Erwin Panofsky 1939

Tegenovergestelde van formalistische benadering is de Iconologische benadering (Iconologie) 
richt zich juist wél op de inhoud van kunst, en doet dat volgens een driestappenplan

  • Stap 1 Droge beschrijving van wat er te zien is op een kunstwerk = pre-iconografische beschrijving 
  • Stap 2 De betekenis wordt bij de beschrijving betrokken, op basis van kunsthistorische kennis = iconografische interpretatie
  • Stap 3 De betekenis wordt in de bredere context van de tijd geplaatst = iconologische interpretatie


Diepere betekenis in schijnbaar onschuldige huiselijke tafereeltjes en stillevens.

Jan Steen, Het toilet, 1655-1660
'Kous' = vrouwelijk geslachtsdeel
Rode kousen > gedragen door prostituées
Halvolle po verwijst naar een onzedelijke vrouw, want 'piskous' was benaming voor een slet. 
Uitgetrapte sloffen = wellust 

Slide 29 - Diapositive

Semiotiek
Tussen formalisme en iconologie zit
Semiotische benadering
De semiotische kunstbeschouwer is namelijk
geïnteresseerd in de manier waarop betekenis vorm krijgt. Die betekenisvolle vormen worden in de semiotiek ‘tekens’ genoemd.

Letterlijke betekenis = denotatie
Bijbetekenis = connotatie




Slide 30 - Diapositive

Kunst als 
maatschappelijk verschijnsel
Waarom wordt kunst gemaakt?
Wie maakt kunst?
Wie kijkt er naar kunst?
Wie koopt kunst?


H1 syllabus 'Leven van Kunst' is vanuit een kunstsociologische benadering geschreven. Onderzoek naar productie, distributie en receptie van kunst.


Hans Haacke
Institutionele kritiek

Slide 31 - Diapositive

Marxistische benadering
Marxistische benadering
is verwant aan de sociologische, maar heeft kritiek op het kapitalisme als uitgangspunt.

Marxistische benadering velt een oordeel terwijl de sociologische dit probeert te vermijden. Kunstenaars die voor grote kapitalistische bedrijven werken krijgen kritiek van de marxistische kunstbeschouwers. 




Slide 32 - Diapositive

Maatschappijkritische
grondhouding
In de jaren 70 (tweede feministische golf) begonnen kunstbeschouwers aandacht te vragen voor de achtergestelde positie van vrouwen in de kunst. 

Ook veel sociologie te vinden in de 
feministische benadering
Heeft zich ontwikkeld tot het meer omvattende genderstudies. Onderzoek naar maatschappelijke posities. 


Gabriële Münter
Vrouw van Wassily Kandinsky

Slide 33 - Diapositive

New Art History
De kern van de Postmoderne benadering
is dat er niet één verklaring beter is dan de andere. Iedere verklaring van een kunstwerk is in principe waardevol en geldig

Acceptatie van al die verschillende interpretaties. Kunstgeschiedenis is door het postmodernisme veel kritischer geworden op de eigen geschiedenis en de kunsthistorische 'canon'. 
Postkoloniale benadering 




Slide 34 - Diapositive