P6-les2-Gezin en andere samenlevingsvormen

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Wat weten we nog van de vorige keer?

- Wat is het verschil tussen een afhankelijke en een onafhankelijke variabele?

- Wat is het verschil tussen correlatie en causaliteit?

- Wat is een interveniërende variabele?

Wat willen we deze les bereiken?

- Je snapt hoe door verschillende maatschappelijke ontwikkelingen ´het gezin in Nederland´ in de loop van de tijd is veranderd.

- Je snapt het verschil tussen het kostwinnersgezin, het egalitaire gezin en het geïndividualiseerde gezin.

De geschiedenis van het gezin

De geschiedenis van het gezin vanaf de tweede helft van de 20ste eeuw is in te delen in drie perioden aan de hand van kenmerkende maatschappelijke ontwikkelingen in die tijd.

- Het gezin in de periode 1945-1960

- Het gezin in de periode 1960 -1990

- Het gezin in de periode 1990 - nu

Het gezin tussen 1945 - 1960

Kostwinnersgezin (traditioneel gezin):

- Vanzelfsprekende taakverdeling waarbij de man 

het inkomen verdiende en de vrouw het huishouden 

en de kinderen verzorgde. 

- Bevelshuishouding met een grote gezagsafstand of machtsafstand. 

- Het gezin werd gezien als de hoeksteen van de samenleving. 

- Velen wilden graag een gezin waar naast de eigen kinderen geen anderen in huis verblijven. Door o.a. de woningnood werd dit ideaal pas in de zeventiger jaren van de 20ste eeuw bereikt.

01:42

Zou jij wel in een gezin met 10 kinderen willen opgroeien?

1. Ja, geweldig
2. Lijkt me op zich wel prima
3. Nee, liever niet
4. Lijkt me verschrikkelijk

03:00

Leg met twee redenen uit waarom mensen in de periode van 1945 tot nu gemiddeld steeds minder kinderen hebben gekregen.

Het gezin in de periode 1960 - 1990

- Vrouwenemancipatie, vrouwen gingen steeds meer werken, 

mannen gingen meer zorgtaken doen.

- Anticonceptiepil, men kreeg hierdoor minder kinderen.

- Huwelijk minder populair, eerst samenwonen dan huwen, later kinderen krijgen, minder kinderen krijgen.

- Nieuwe gezinsverbanden nemen toe, zoals woongroepen 

en lesbische/homoseksuele relaties. 

Het kostwinnersgezin bleef bestaan, maar daarnaast 

kwam het moderne gezin op. 

Het moderne gezin

Wat is het moderne gezin?

- Onderhandelingshuishouding met kleine gezagsafstand, 
veel overleg over huisregels. 

- Verantwoordelijk ouderschap (bewuste keuze) 

- Opvoedingsideaal waarin de ontplooiing van het kind en de ontwikkeling van een eigen identiteit centraal staat.

Het gezin in de periode 1990 - nu

- Nog meer individualisering. Aantal éénpersoonshuishoudens neemt toe. 

- Het vruchtbaarheidscijfer daalt verder. 

- Familie bindingen worden minder sterk en anders. 

Ze maken gedeeltelijk plaats voor meer zelf gekozen

relaties in andere netwerkverbanden, bijvoorbeeld in digitale communities. 

Het kostwinnersgezin blijft bestaan, naast het moderne gezin. Binnen het moderne gezin ontstaan twee varianten, die in meer of mindere mate aanwezig kunnen zijn: het egalitaire en het geïndividualiseerde gezin. 

Egalitaire en geïndividualiseerde gezin?

Egalitaire gezin:

- Gelijke verdeling van taken binnen- en buitenshuis. 

- Het gezinsklimaat is democratisch. Kinderen maken in deze 

gezinnen niet de dienst uit, maar ze hebben soms veel te zeggen. 

Ouders en kinderen onderhandelen dikwijls met elkaar. 

Geïndividualiseerde gezin:

- De nadruk ligt meer op ieder afzonderlijk individu.

- Grotere mate van financiële en emotionele onafhankelijkheid.

- Vaak rijkere tweeverdieners en huishoudelijke taken worden zo mogelijk uitbesteed. 

- Naast de zelfontplooiing van de kinderen staat ook de zelfontplooiing van de ouders centraal. 

01:39

Een goede familieband, vind je dat meer horen bij het traditionele kostwinnersgezin of bij het moderne egalitaire gezin? Leg je antwoord uit.

03:25

Nooit meer je familie zien of
nooit meer je vrienden?

1. Nooit meer familie zien
2. Nooit meer vrienden zien

04:00

Op welk type gezin lijkt jouw gezin het meeste?
1) kostwinners 2) egalitair 3) geïndividualiseerd
Leg je antwoord uit.