NLT Koe les 6 18 feb hoofdstuk 7 veeziekten

• NLT
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Goedemiddag!

We gaan het lekker over veepest hebben .....

veeziekten

vroeger

Runderpest (veepest)

Runderpest was een veeziekte die werd veroorzaakt door een virus.  Gedomesticeerde gastheren voor het runderpestvirus zijn: rundvee, zeboes, waterbuffels. Wilde dieren die als gastheer kunnen dienen zijn onder andere elandantilope, kafferbuffel en gnoe . Ook varkens, geiten en schapen zijn vatbaar voor het runderpestvirus. Mensen zijn niet vatbaar voor het runderpestvirus. 

De uitbraken van runderpest in de 18e en 19e eeuw hebben geleid tot opleidingen voor veeartsen om de epidemieën onder controle te krijgen. Runderpest staat op de A lijst van de Wereldorganisatie voor diergezondheid. Op 14 oktober 2010 verklaarde de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties de runderpest uitgeroeid. (bron: Wikipedia)

Miltvuur

Miltvuur of antrax is een infectieziekte, die wordt veroorzaakt door de bacterie Bacillus anthracis. De ziekte is bij mensen en dieren al heel lang bekend. Miltvuur was een van de eerste ziekten waarvan (door Koch) werd aangetoond dat ze door een bacterie worden veroorzaakt. Miltvuurbacteriën hebben het vermogen tot sporenvorming: ze gaan over in een vorm zonder actief metabolisme en kunnen in deze rusttoestand decennialang overleven en weer actief worden als de omstandigheden zich daarvoor lenen (hoge temperaturen en hoge luchtvochtigheid).

...miltvuur

In de eerste helft van de twintigste eeuw kwam miltvuur nog regelmatig in Nederland voor, maar sinds de invoering van de Destructiewet uit 1957 is het aantal gevallen drastisch afgenomen. Dat betekent niet dat de ziekte in Nederland niet meer voorkomt, maar wel dat miltvuur er uiterst zeldzaam is geworden. In totaal werden sinds 1976 (toen de ziekte aangifteplichtig werd) slechts zeven gevallen van miltvuur bij mensen gemeld, waarvan de laatste twee gevallen in 1994. Er is echter weleens een uitbraak opgetreden na graafwerkzaamheden langs de uiterwaarden van de IJssel waar in het verleden dieren met miltvuur waren begraven. Ook moeten bijv. archeologen en landbewerkers alert  zijn op de ligging van de miltvuurbosjes of waar deze gelegen hebben. In 2013 werden bij graafwerkzaamheden in Lent levensvatbare miltvuursporen gevonden op een plek waar vóór 1942 kadavers van aan miltvuur overleden vee waren begraven. In andere delen van de wereld komt miltvuur nog wel veelvuldig voor.

.....miltvuur?

In 1942 werden op het Schotse eiland Gruinard militaire proeven met miltvuur genomen om te testen of het als biologisch wapen gebruikt kon worden. Het miltvuur was zo effectief en doordringend dat het eiland 48 jaar lang in quarantaine moest worden gehouden. Tot de jaren ’80 was het een van ’s werelds dodelijkste plekken. Pas in 1986 besloot de overheid het eiland te ‘ontsmetten’. Hoewel het in 1990 veilig werd verklaard, blijft de ondergrond sporen bevatten van antrax. Zelfs een verblijf van een paar dagen heeft zware gevolgen voor de menselijke gezondheid. Daardoor zal het eiland nog enkele honderden jaren ongeschikt blijven voor menselijke vestigingen.

.....miltvuur....??

Sovjet-Unie: Op het eiland Vozrozhdeniya in het Aralmeer bevindt zich een oud laboratorium dat gebruikt is voor het ontwikkelen van biowapens, waaronder pokken. Hoewel er waarschijnlijk geen monsters van het pokkenvirus meer zijn, was het eiland nog vervuild met andere ziekteverwekkers, met name miltvuur. Het is niet duidelijk hoeveel afval op het eiland is achtergebleven. Het is waarschijnlijk dat de eilandbodem nog steeds vervuild is.

Wat is het risico van beperkte genetische variatie bij kunstmatige inseminatie?

1. Dat een nieuwe ziekte dodelijk is voor alle nakomelingen
2. Dat veel nakomelingen hetzelfde gendefect hebben
3. Dat er een tekort dreigt aan spermadonoren
4. Dat op termijn de bevruchtingen niet meer lukken

Bedreigingen tijdens veetransport:

Hantering door mensen - onkundige en onnodig ruwe behandeling. Blootstelling aan een nieuwe omgeving - zeer stressvol voor de dieren. Verschillende diergroepen bij elkaar - veroorzaakt agressie en stress. Onvoldoende ruimte per dier - geen comfort tijdens het transport. Glibberige vloeren - risico op uitglijden en verwondingen. Blootstelling aan lawaai en trillingen - leidt tot angst en fysieke uitputting.

Geen beschikking over water en voer - als het wel wordt aangeboden is het vaak moeilijk om alle dieren voldoende te laten eten en drinken. Blootstelling aan extreme temperaturen en hoge vochtigheidsgraad - dit leidt tot uitdroging, uitputting en soms zelfs sterfte. Slecht rijgedrag van de chauffeur - zoals hard optrekken, snel remmen of hard door bochten rijden. Lange transportduur - hoe langer het transport, hoe zwaarder het is voor de dieren. Verspreiden van besmettelijke dierziekten - zoals mond-en-klauwzeer, varkenspest en vogelgriep. 

biologische landbouw

als alternatief?

Wat hoort NIET bij biologische landbouw/veeteelt?

1. Geen gebruik van diergeneesmiddelen
2. Geen kunstmest gebruiken
3. Geen chemische gewas-beschermingsmiddelen
4. Rekening houden met dierenwelzijn

7.4 Natuur versus landbouw

- ecologische hoofdstructuur / NNN (zie volgende dia)

- opdr. 18 over vogelgriep: URL onvindbaar, probeer de vragen te maken door te googelen (a-d-e-f)

Ecologische hoofd-structuur

(EHS)

is nu 

Natuur

Netwerk

Nederland

(NNN)

Ecologische hoofdstcuctuur

De ecologische hoofd-structuur is gemaakt om snippers natuur te verbinden. (afb: ecoduct)

Nadeel: dierziektes bereiken zo ook andere delen van het land

Huiswerk:

Bestudeer hoofdstuk 7 en hoofdstuk 8.

Maak opdr. 18 (googelen. alleen a-d-e-f), 19.1, 20.1 en 20.3 (20.2 is wel leuk maar heel veel werk), 21.1, 23.2, 24.

Rust lekker uit in de vakantie!