H9 Schakelingen

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

H9 Schakelingen

Startopdracht: Maken voorkennis BLZ 8 + 9

H9: Schakelingen 

• § Introductie voorkennis

•           § 9.1 Weerstanden
•           § 9.2 LDR en NTC
•           § 9.3 Schakelen met een relais 
•           § 9.4 Elektronische schakelingen

Leerdoelen 9.1 weerstand

1. Je kunt toelichten wat wordt bedoeld met de weerstand van een schakelonderdeel.
   
2. Je kunt uitleggen hoe je de totale weerstand van een stroomkring groter kunt maken.
   
3. Je kunt beschrijven hoe je de weerstand van een schakelonderdeel kunt bepalen.
   
4. Je kunt berekeningen uitvoeren met de spanning, de stroomsterkte en de weerstand.
   
5. Je kunt beredeneren of de wet van Ohm van toepassing is op een schakelonderdeel.
   
6. Je kunt uit de kleurcode op een weerstandje afleiden hoe groot zijn weerstandswaarde is.

Weerstand

De weerstand is de moeite waarmee elektronen (stroomsterkte) door een apparaat gaan.

Ieder apparaat (en ook stroomdraad) heeft een weerstand.

De weerstand geven we de letter R en het symbool ohm        

Geleidende materialen hebben een kleine weerstand.

Isolatoren hebben een grote weerstand.

Ω

Weerstand

grote weerstand

kleine weerstand

Weerstand (R)

Een apparaat levert weerstand.
Des te groter de weerstand, 

des te kleiner de stroomsterkte wordt.

U = I x R                          I = U : R                                R = U : I

grootheid	symbool	eenheid	symbool
weerstand	R	Ohm	Ω

Wet van Ohm

Ohmse weerstand

Deze weerstand is ohms:

Rechtevenredig verband: dus R heeft een vaste waarde.

De waarde van schakelonderdeel is steeds even groot.

Wet van Ohm

Filmpje Wet van Ohm

Wet van Ohm

Elektronica weerstanden 

• Een weerstand wordt gemaakt door een dun laagje koolstof op een glasstaafje aan te brengen.

• Hoe dunner het laagje koolstof, des te hoger de weerstand.

• Als de temperatuur hoger wordt, dan wordt de weerstand hoger.

Een weerstand

Hier staat een voorbeeld van een weerstand.

Let op de ringen. Deze weerstand heeft vier ringen, er zijn ook weerstanden met vijf ringen.

De ringen hebben een betekenis welke een

codering is voor de grootte van de weerstand.

We hebben ring 1, 2 (en soms 3)

Daarnaast ring A en B

Kleurcode weerstand

Wat is de weerstand en 

hoe groot is de afwijking?

Kleurcode weerstandje

kleuren bekijken van links naar rechts

• ring 1 = groen = 5
• ring 2 = blauw = 6
  
• ring 3 = bruin = één 0
  
• ring 4 = goud = +/- 5%
  

• weerstand = 560 Ω +- 5%

• de weerstand kan dus in werkelijkheid tussen 532 Ω en 588 Ω liggen (5% van 560 is 28)

Aan de slag!

Maak Opdracht:  

1 t/m 11 van paragraaf 9.1

BLZ 15 t/m 19

9.2 LDR en NTC

Vanaf blz. 21 en verder

Automatische schakeling

Zelf aan en uit:

- Sensor

- Schakelaar

- Actuator

LDR + NTC

Wat doet een sensor?

Sensor 'voelt'

Sensor = reageert op signalen uit de omgeving

Bijvoorbeeld: een thermometer, NTC, LDR

speciale weerstanden

                           NTC                                                                        LDR

LDR

de LDR is een weerstand die gevoelig is voor licht.

het is dus een lichtsensor.

NTC

Temperatuurafhankelijke weerstand

Temperatuur omhoog = weerstand omlaag

Wordt gebruikt als temperatuursensor

NTC

• Weerstand met een Negatief Temperatuurs Coëfficient.
• Hoe hoger de temperatuur, hoe lager de weerstand.

	R	I
Warm	klein	groot
Koud	groot	klein

Stroom begrenzen

Totale weerstand = Weerstand 1 + Weerstand 2 + Weerstand 3 + .

Dus:

Rv = R1 + R2 + R3 + R4 + enz

Schuifweerstand

Er zit een spiraal van weerstandsdraad in.

Beweegbaar contact 

(vaak op lampen die je kunt dimmen)

Huiswerk voor donderdag

In de les verplicht mee starten:

Lezen en leren blz. 21 t/m 26

Maken vraag 1 t/m 11

Blz. 26 en verder