H9 Teksten en cultuurhistorische context

H9 Teksten en cultuurhistorische context

Cultuurhistorische context

context = de omgeving waarin iets tot stand komt

con-text = iets wat de tekst vergezelt

Cultuurhistorische context = de omgeving zoals deze gevormd wordt door een bepaalde cultuur op een bepaald historisch moment. 

Cultuurhistorische context

Je gaat van de context van productie door de tijd naar context van receptie

imagined community

De kritische reflectie heeft op het nationaal denken geleid tot onderzoek naar collectieve beeldvorming en de rol van de media en kunsten hierin. (collectieve beeldvorming: de manier waarop collectieve identiteit gevormd wordt a.d.h.v. allerlei cultuuruitingen. Zo hebben wij allen een idee van Nederland. Nederland bestaat in de zin slechts als idee en niet als beleefde realiteit. Om de term van Benedict Anderson te gebruiken: Nederland is een imaginaire gemeenschap, waarvan wij wel een voorstelling hebben, maar die wij nooit als zodanig kunnen waarnemen. 

Circulatie van sociale energie

Stephen Greenblatt: ziet de cultuur in dynamische termen. Cultuur is altijd in beweging. Dat begrippen en zienswijzen steeds van de ene cultuuruiting naar de andere overgaan. 

Hij spreekt dan van 'circulatie van sociale energie' Hij geeft aan hoe ideeën overgebracht worden van de ene cultuuruiting naar de andere en hoe ze hierbij steeds worden aangepast en veranderd. 

Circulatie van sociale energie

Op deze manier is de grens tussen wat denkbaar en ondenkbaar is binnen de cultuurgemeenschap steeds aan kleine verschuivingen onderhevig. 

Een idee kan bijv. eerst worden gelanceerd in een krantenbericht of reisverslag en daarna in de filosofie of literatuur worden overgenomen. 

Zo is de literatuur te zien als onderdeel van een spanningsveld waar ideeën uitgewisseld, herhaald en verspreid worden. 

Circulatie van sociale energie

Wie dus zicht wil krijgen op de maatschappelijke betekenis van de literatuur (Greenblatt) dient uit te gaan van een brede kijk op de cultuurgeschiedenis en mag zich niet uitsluitend richten op de literatuur. 

Traumaverwerking

Verwerking: hoe literatuur de realiteit betekenis geeft

Vooral in de laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de manier waarop de literatuur een bijzondere rol speelt in de verwerking van breuken en discontinuïteiten in onze ervaring van de wereld. 

Traumaverwerking

Sterker nog, traumaverwerking is voor sommige theoretici model komen te staan voor onze voorstelling van de wereld. Zij gaan uit van het idee dat de wereld ALTIJD moeilijk of onmogelijk te begrijpen is. 

Traumaverwerking

Hal Foster poneert dat de hedendaagse kunst een reactie is op een realiteit die altijd traumatisch is in de zin dat zij steeds onze kant-en-klare voorstellingen van de wereld op pijnlijke wijze doorprikt. 

Culturele herinnering

De bijzondere relatie van literaire teksten tot de tijd heeft in de laatste jaren veel aandacht gekregen binnen het kader van nieuwe discussies over het cultureel geheugen: de culturele herinnering. 

Culturele herinnering

Met het begrip culturele herinnering wordt de manier bedoeld waarop een samenleving via allerlei cultuuruitingen met het collectieve verleden omgaat en zich daarvan rekenschap geeft. 

Het gaat om herinnering in die zin dat er sprake is van een 'in herinnering roepen' van eerdere momenten: 

Culturele herinnering

deze herinnering is cultureel in die zin dat zij gedragen wordt door cultuuruitingen die voor verschillende mensen toegankelijk zijn. Dankzij kennis van deze cultuuruitingen worden bepaalde voorstellingen van het verleden gemeengoed in de cultuurgemeenschap.

Culturele herinnering

Te denken valt aan vormen van herdenking, monumentalisering, musealisering en aan alle verhalen die in diverse media over het verleden worden verteld.