Executieve functies

• LOB
• MBO
• Studiejaar 1

Executieve functies

Planning

• Doelen en het nut bespreken
• Voorkennis activeren
• Opdracht 1
• Uitleg over de theorie
• Opdracht 2
• Afsluiting

Doelen

Aan het einde van de les kun je onderscheid maken in de verschillende executieve functies

Nut

Deze lessenreeks gaat over executieve functies. Door verschillende vaardigheden aan te leren heb je meer kans op betere schoolprestaties.

Wat zijn executieve functies denk je?

Laat de studenten eerst zelf nadenken over wat executieve functies zijn. 

Bespreek hun antwoorden en kijk daarna het filmpje op de volgende sheet.

Definitie 

Executieve functies zijn de vaardigheden in ons brein die ervoor zorgen dat we taken kunnen plannen, organiseren, problemen oplossen, ons gedrag controleren en informatie onthouden. Het helpt ons om doelgericht te handelen, beslissingen te nemen en ons te kunnen concentreren. Kortom, executieve functies helpen ons om taken uit te voeren en ons gedrag te reguleren.

Ga op de lijn staan!

Inschalen:

Wat weet jij al van executieve functies, ga op lijn staan. Kies een cijfer van 0 tot 10.

10 is ik weet er heel veel van, 0 is ik weet nog niet zoveel.

Vragen aan studenten:

- Waar sta je nu? Waarom sta je hier?

- Waar wil je naar toe? Wat weet of kun je dan?

Opdracht 1

Stap 1: Zoek in twee-tallen meer informatie over de executieve functie die je hebt gekregen. 

Stap 2: Beschrijf kort wat deze executieve functie inhoudt, noem een persoonlijk voorbeeld en leg uit hoe je hierin jezelf kunt ontwikkelen. 

Stap 3: Presenteer dit aan de klas

Voor stap 1 en 2 heb je 10 minuten de tijd.

De 11 executieve functies op een rijtje

1. Plannen

2. Timemanagement

3. Werkgeheugen

4. Organisatie

5. Metacognitie

6. Reactie - inhibitie

7. Emotieregulatie

8. Volgehouden 

9. Aandacht

10. Taakinitiatie 

11. Doelgericht gedrag

12. Flexibiliteit

1. Plannen

• Een plan maken en aan de hand daarvan een taak voltooien.
• Je bedenkt wat prioriteit heeft, wat is het belangrijkste en wat het minst belangrijkst.

Plannen is een vaardigheid om een plan te bedenken en aan de hand daarvan je taak te voltooien om je doel te bereiken. Je bent in staat om beslissingen te nemen over wat prioriteit heeft, dus was is het belangrijkste en wat is minder belangrijk.

2. Timemanagement

• Je kunt inschatten hoeveel tijd je hebt en nodig hebt om taken te vervullen.
• Je leert bewust omgaan met de tijd.

Bij timemanagement kun je inschatten hoeveel tijd je hebt, hoeveel tijd je nodig hebt voor een taak en je kunt je aan een tijdslimiet en deadlines houden.

3. Werkgeheugen

• Informatie kunnen opslaan in je geheugen
• Weten hoe je geheugen in elkaar zit/werkt 

Werkgeheugen is het vermogen om theorie en informatie die je krijgt vast te houden in je geheugen tijdens het uitvoeren van een taak.

4. Organisatie

• Informatie/ spullen ordenen volgens een systeem
• Je weet waar alles staat 

Bij organiseren kun je dingen volgens een bepaald systeem ordenen. 

5. Metacognitie

• Van een afstand naar jezelf kijken of naar een situatie kijken.
• Zelfevaluatie of zelfmonitoring

Metacognitie is een vaardigheid waarbij je van een afstand naar jezelf kijkt en je de situatie kunt overzien. Hierdoor kun je bedenken hoe je een probleem aanpakt. Het gaat vooral over zelfevaluatie en zelfmonitoring. Onder metacognitie vallen ook leer strategieën. Wat kun je inzetten voor bepaalde vakken om goed tot leren tee komen.

6. Reactie-inhibitie

• Nadenken voordat je iets doet
• Weten wanneer je moet stoppen

Responsinhibitie is nadenken voordat je iets doet.

7. Emotie regulatie

• Kunnen omgaan met je eigen emoties 
• Omgaan met tegenslagen

Bij emotie-regulatie kun je je eigen emoties reguleren wat bijdraagt om een taak te voltooien en een doel te behalen. Het helpt ook om je gedrag te controleren.

8. Volgehouden aandacht

• Vaardigheid om je aandacht erbij te houden  
• Opletten ondanks dat je vermoeid bent
• Niet laten afleiden

Volgehouden aandacht is een vaardigheid waarbij je je aandacht erbij kunt houden ondanks alle afleidingen zoals vermoeidheid of verveling.

9. Taakinitiatie

• Beginnen aan een taak 
• Op tijd beginnen en efficiënt beginnen.

Taakinitiatie is het beginnen aan een taak. Dit doe je op tijd en op een efficiënte manier.

10. Doelgericht gedrag

• Je kunt een doel formuleren
• Je kunt een doel nastreven
• Je raakt niet afgeleid 

Doelgericht gedrag is het vermogen om een doel te formuleren en dit doel na te streven, zonder dat je daarbij afgeleid raakt.

11. Flexibiliteit

• Je kunt je plannen aanpassen naar omstandigheden
• Je kunt omgaan met tegenslagen
• Je raakt niet in paniek als er iets onverwacht gebeurd

Bij flexibiliteit gaat het erom dat je je plannen kunt aanpassen naar de veranderde omstandigheden. Je kunt omgaan met tegenslagen of belemmeringen die op je pad komen.

Opdracht 2

Nu je uitleg hebt gehad over alle executieve functies ga je een test maken waarin je gaat ontdekken welke executieve functies je al beheerst en welke nog niet. 

Hier heb je 15 minuten de tijd voor.

Plannen

Werkgeheugen

Timemanagement

Organisatie

Taakinitiatie

Emotieregulatie

Responsinhibitie

Volgehouden aandacht

Metacognitie

Doelgericht gedrag

Flexibiliteit

Wat heb je geleerd?

Volgende les

Maken en bespreken van de test. 

Waar ligt voor jou nog ruimte voor ontwikkeling?

Hoe kan je dit gaan doen?