5.4 Voortplanten

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

5.4: Voortplanten

 Planning

1. Voorkennis ophalen
2. Uitleg 5.4
3. Opdrachten maken
4. Wisselmoment
5. Zoekkaart
6. Quiz

Terugblik

• Wat hebben planten nodig om voeding te maken?
• Hoe neemt de plant dit op?
• Welke stoffen maken planten uit water en koolstofdioxide?
• Waar gebeurt fotosythese?
• Wat maken planten uit glucose?
• Waar slaat een plant reservestoffen op?

Bol of Knol?

Leerdoelen §5.4

• Wat zijn de onderdelen van bloemen en hun functie?
• Wat is bestuiving en op welke manieren gebeurt dit?
• Hoe ontstaan zaden en hoe worden ze verspreid?
  
• Wat gebeurt er in het leven van een plant (levencyclus)?

Voortplanting

Bij voortplanting ontstaan nieuwe planten

Een plant heeft bloemen nodig voor de voortplanting

0

Vragen?

Onderdelen van een bloem met functie

• Bloembodem: hieraan zitten andere delen van de bloem vast.
  
• Kelkbladeren: groene blaadjes, beschermen de bloem tegen kou, uitdroging en beschadiging als de bloem in de knop zit.
  
• Nectarkliertjes: klieren onderin de bloem, die nectar maken = zoete stof die insecten eten.

Onderdelen van een bloem met functie

• Kroonbladeren: gekleurde bloemblaadjes, hiermee lokt de plant insecten.
  
• Stamper: middenin de bloem, is voor de voortplanting
  
• Meeldraden: staan rondom stamper, zijn voor voortplanting

Stamper (V)

De stempel, stijl en het vrucht- beginsel samen heet de stamper

In het vruchtbeginsel zit een zaadbeginsel (met eicel)

Dit zijn de 'vrouwelijke' geslachtsdelen van de bloem 

Meeldraad (M)

De helmknop en het helmdraad vormen samen de meeldraad

De stuifmeelkorrels te vergelijken met zaadcellen van mensen

Dit zijn dus de mannelijke geslachtsdelen van de bloem

stamper en meeldraden in een bloem

Bestuiving

 "Stuifmeel van de meeldraden van een bloem gaan naar de stamper van een bloem van dezelfde soort plant."

Eigen stamper = zelfbestuiving

Stamper van andere bloem =kruisbestuiving 

Bestuiving: Insecten

• Kleur en geur lokt insecten
  
• Tijdens zoeken/eten naar nectar plakt stuifmeel op insect
  
• Insect gaat naar andere bloem en raakt daar de kleverige stempel
• Stuifmeel op Stempel = Bestuiving
  

Bestuiving: wind

Minder opvallend dan insectenbloemen

Meeldraden hangen ver uit bloem (meer contact wind)

De wind neemt de stuifmeelkorrels mee en het komt door toeval op de stamper van een andere bloem

Verschil insectenbloem en windbloem

Wat is geen bestuiving?

Hoe ontstaan zaden?

Bevruchting = samensmelten eicel en celkern van de stuifmeel

Hoe worden zaden verspreid?

• Door zichzelf
• Door de wind
• Door de dieren (en insecten)
• Door water

Levencyclus van een plant

De levenscyclus van een plant:

1. Zaad ontkiemt, er groeit een nieuwe plant.
2. Het jonge plantje groeit uit tot een volwassen plant. De volwassen plant vormt bloemen. 
3. Uit de bloemen ontstaan vruchten en zaden. 
4. De zaden worden verspreid. 

Workshopsessie

• Maak de opdrachten van H5.4

Zoekkaart maken

Lees de instructies goed door en maak groepen

Quiz

Schrijf je voornaam op!!

De gekleurde bladeren waarmee insecten naar de plant worden gelokt heten:

1. Kelkbladern
2. Kleurbladeren
3. Kroonbladeren
4. Prinsbladeren

Fotosynthese

Zonlicht

Koolstofdioxide

Glucose

Zuurstof

Water

Hoe heet dit type blad?

Stuifmeel is afkomstig van de

1. Stamper
2. Meeldraad

Hoe heet dit onderdeel van de stamper?

Hoe heet het proces
op het plaatje?

1. overdrachtbestuiving
2. zelfbestuiving
3. kruisbestuiving
4. automatische bestuiving

Insectenbloem

Windbloem

geen 

kroonbladeren

nectar

meeldraden 

in de bloem

maken veel stuifmeel

geur

felgekleurde kroonbladeren

stuifmeel

kleverig

Een insectenbloem heeft opvallende kroonbladeren om insecten te lokken

1. Waar
2. Niet waar

Bekijk de afbeelding

BOVEN: insectenbloem

ONDER: windbloem

1. Waar
2. Niet waar

Kelkbladeren

Kroonbladeren

Bloembodem

Nectarkliertjes

Andere delen van de bloem zitten hier op vast

Groene blaadjes die de bloem beschermen

Hier wordt nectar gemaakt

Gekleurde bloemblaadjes

Wat geldt voor windbloemen?

1. 1. kleverig stuifmeel 2. onopvallende bloemen 3. produceren nectar
2. 1. veel, heel fijn stuifmeel 2. onopvallende bloemen 3. produceren geen nectar
3. 1. veel, heel fijn stuifmeel 2. opvallende bloemen 3. produceren nectar
4. 1. kleverigstuifmeel 2. opvallende bloemen 3. produceren geen nectar

Wat is de juiste volgorde?

1. groei stuifmeelbuis, bestuiving, bevruchting, zaadvorming
2. zaadvorming, groei stuifmeelbuis, bestuiving, bevruchting
3. zaadvorming, groei stuifmeelbuis, bevruchting, bestuiving
4. bestuiving, groei stuifmeelbuis, bevruchting, zaadvorming

Stuifmeel wordt verspreid door

1. Insecten
2. De wind
3. Zowel insecten als de wind
4. De plant zelf, insecten en de wind

Bestuiving
of bevruchting

1. bestuiving
2. bevruchting

Bestuiving
of bevruchting

1. Bestuiving
2. bevruchting

Het mannelijke voortplantings orgaan heet?

1. De stempel
2. De stamper
3. De stijl
4. De meeldraad

Een verschil tussen insecten- en windbloemen is dat

1. Alleen de insectenbloem heeft stuifmeel
2. Alleen windbloem heeft stuifmeel
3. De meeldraden hangen bij een insectenbloem uit de bloem, bij de windbloem niet
4. De meeldraden hangen bij een windbloem uit de bloem, bij de insectenbloem niet

Huiswerk

Opdrachten van 5.4