Leren Leren Samenvatten

• Studievaardigheden
• Leren-leren
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Samenvatting maken

Waarvoor zijn leermanieren bedoeld?

1. om je werkgeheugen te aan te zetten
2. om te leren
3. om iets leuks te doen
4. om betere manieren te leren

Een leermanier is dus
een hulpmiddel om je werkgeheugen aan te zetten.

Waarom samenvatten?

• Je bent bezig met de stof, waardoor je al aan het leren ben.
  
• Hoofd- en bijzaken van elkaar onderscheiden
• Geeft overzicht
  

Problemen

• Mijn samenvatting is (net zo) lang(er) als de originele tekst
• Hoe weet ik wat belangrijk is?
  

Hoofd- en bijzaken

• Hoofdzaken: de belangrijke zaken uit de tekst

• Die moeten in je samenvatting komen!

Wat zijn dan bijzaken?

De minder belangrijke zaken uit de tekst

• Voorbeelden
• Details

Deze laat je weg in je samenvatting!

Samenvatten 

Samenvatten:
verschillende soorten samenvattingen

• mindmap
  
• korte tekst (tekststructuur)
• kolommenschema
  
• vragensamenvatting
• opsomming
• Gebeurtenissen-slang (volgende les)

Een van de meest gebruikte

Welke?

Het maakt niet uit welke samenvatting je kiest, je gebruikt voor allemaal hetzelfde stappenplan

Stap 1: Lezen

Bedenk voor jezelf: Wat weet je al van het onderwerp?
Begrijp de tekst

Lees daarom de tekst eerst rustig door (hardop bv)

Bekijk en lees de titel, de tussenkopjes, dik gedrukte of onderstreepte woorden, plaatjes en bronnen
Bedenk voor je zelf of je alle tekst goed begrijpt.

Stap 2: Leerdoel

Je moet weten wat het leerdoel is

Dit wordt aangegeven door de docent of staat aan het begin van een hoofdstuk
Als je weet wat het leerdoel is, dan weet je wat je moet weten, begrijpen en kunnen uitleggen of toepassen tijdens een toets

Stap 3:
Soort samenvatting kiezen

Kies uit: vragensamenvatting / mindmap / kolommenstructuur / tekststructuur / opsomming

Wissel af en gebruik de manier die het beste bij de leerstof past

Stap 4: Verdeel de stof

Meestal heeft de docent dit al gedaan voor je, maar anders...

Maak gebruik van de bestaande structuur
Denk aan paragrafen, tussenkopjes, titels
Neem de titels en tussenkopjes over in je samenvatting
Vat de tekst vervolgens per stukje samen

Stap 5: Inzoomen

1) Zoek in elke alinea naar signaalwoorden:
(ten eerste, zoals, als laatste...)
2) Onderstreep (of schrijf op) de sleutelwoorden, kernzinnen en begrippen
* Sleutelwoorden = https://wijzeroverdebasisschool.nl/uitleg/sleutelwoorden
* Kernzinnen = https://www.braint.nl/taalgids/zakelijk-schrijven/wat-is-een-kernzin.html
* Begrippen = woorden met een eigen betekenis

Stap 6: Hoofd- en bijzaken

Niet alle informatie in een tekst is even belangrijk

Lees steeds een stukje tekst en schrijf de hoofdzaken hieruit kort op

De bijzaken, laat je weg

Wat is het doel van samenvatten?

Korter opschrijven van de oorspronkelijke tekst
(anders is het overschrijven)

Stap 7: Kort

Korte zinnen, gebruik afkortingen, gebruik plaatjes en symbolen

Geef eigen voorbeelden

Schrijf begrippen zoveel mogelijk in je eigen woorden

Stap 8: Controleren

Lees de samenvatting nog eens goed door

Checklist: 
1) Goede volgorde?
2) Staan alle hoofdzaken er in?
3) Onderstreep begrippen

Verbeter je samenvatting als dat nodig is 

VOORBEELD

Tekststructuur

* Aarde = korst/mantel/kern ---> 
* Aardkorst zijn langzaam bewegende tektonische platen,
* Bij de breuklijnen bewegen de platen langs, tegen elkaar of over elkaar
* Bij een aardbeving in de oceaan ---> kan tsunami (=vloedgolf) ontstaan
* 3 miljoen bevingen per jaar --> in NL af en toe en heel licht (NL ligt niet op breuklijn)
* Tegen elkaar = gebergten bv Himalaya(plaat India tegen plaat Europa/Azie)
* Over elkaar = ook gebergten als ene plaat met water zwaarder is dan de andere plaat met land

Kolommenstructuur

Aarde
Verdeeld in een
Kern
Mantel
Korst

Plaatgrenzen zijn Breuklijnen
Aardbevingen ontstaan bij beweging

Korst
Platen
Bewegen
Langzaam
Uit elkaar
Tegen elkaar
Over elkaar

Beweging
Gebergten ontstaan
(Himalaya) door tegen elkaar of over elkaar.
Bij over elkaar gaat waterplaat onder landplaat.
Waterplaat is zwaarder
Tsunami ontstaat in oceaan
3 milj. bevingen
Weinig in NL
Ligt nl niet op breuklijn

Vragensamenvatting

Hoe is de aarde verdeeld?
Wat is er met de aardkorst?
Hoe ontstaan aardbevingen?
Wat is een tsunami?
Hoeveel aardbevingen komen er voor op aarde per jaar?
Hoeveel in NL en waarom?
Hoe bewegen de aardkorstplaten?
Wat ontstaat er als de aardplaten tegen elkaar of over elkaar bewegen?
Hoe komt het dat platen over elkaar bewegen?

Opsomming

Kern
Mantel
Korst
Plaatgrenzen  Breuklijnen
Aardbevingen  beweging

Platen

Bewegen

Langzaam

Uit elkaar

Tegen elkaar

Over elkaar

Gebergten 
(Himalaya) tegen elkaar/ over elkaar.

Waterplaat onder landplaat.
Waterplaat is zwaarder
Tsunami in oceaan
3 milj. bevingen
Weinig in NL
NL niet op breuklijn

Maak een mindmap

W-vragen en H-vraag

Wie?
Wat?
Waar?
Wanneer?
Hoe?

Dit zijn vragen die vaak in een samenvatting beantwoord dienen te worden.

Wat heb je deze les geleerd?

Opdracht

Kies een hoofdstuk / paragraaf / etc van een toets die binnenkort afgenomen wordt.
Maak een samenvatting. (meer mag natuurlijk ook)
Kies uit 1 van de 5 vormen
Laat deze de volgende les zien.
Neem ook de tekst/boek mee waarover je de samenvatting maakt.

* mindmap

* korte tekst (tekststructuur)

* kolommenschema

* vragensamenvatting

* opsomming

Ik heb de les voor hoeveel % begrepen?

0100

Tijd over?

Breingeheimen
Lees en maak blz 45 t/m 50
(Thema 4: Les 1: Doe minder en bereik meer)

Nogmaals filmpje

kijken vanaf 6 minuten