5.2 Elektromotoren

• W&T
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

5.2: Elektromotoren

Pak je IPad, werkboek, schrift en etui voor je.

Programma

1. Korte terugblik vorige les
2. Magneten
3. Werking van een elektromagneet
4. Werking van een elektromotor
5. Aan de slag

Hier zie je een voorbeeld van een overbrenging met een:

1. v-snaar
2. ketting
3. tandriem

Een ander woord voor het overbrengen van een beweging is:

Je wilt een boot uit het water trekken. Het touw aan de boot draait om een as aan het bovenste tandwiel. Je draait met een hendel aan het onderste tandwiel. Vul de juiste overbrengingsverhouding in op de juiste plek.

2 : 1

1 : 2

1 : 1

1 : 1

Hoe kun je de lopende band minder snel laten lopen? 

A. wiel 1 vervangen door wiel 3

B. wiel 1 vervangen door wiel 4

C. wiel 2 vervangen door wiel 3

1

2

3

4

Vragen uit 5.1?

Om een spijker is een draad gewonden. Door de draad gaat een stroom. Wordt de spijker magnetisch?

1. Nee, een spijker is nooit magnetisch
2. Nee, een spijker wordt alleen door een magneet magnetisch.
3. Ja, want de om de spijker gewonnen draad is een elektromagneet.

Vrijwel alles in een pretpark werkt op elektriciteit. 

Hoe krijg je alles in beweging?

Wat weet je van een magneet?

De noordpool van de magneet wordt
afgestoten door de zuidpool van een andere magneet.

1. Waar
2. Niet waar

Bij een kompas wijst de noordpool van de magnetische naald naar het noorden. De aarde is eigenlijk ook een grote magneet. Welke magnetische pool ligt er in het noorden?

1. De noordpool
2. De zuidpool

Soorten magneten

• Permanente magneet 
• Elektromagneet ( spoel & weekijzer )

Om metaal uit afval te halen wordt een permanente magneet gebruikt.

1. ja
2. nee

Permanente magneten

Permanente magneet = Is altijd magnetisch

1. Staafmagneet
   
2. Naaldmagneet
3. Hoefijzermagneet

Worden gebruikt in:

Dynamo's, kompassen, luidsprekers, harde schijven, 

Het magnetisch veld

je kan de kracht van een magneet niet direct zien. Je kan het wel voelen door magneten tegen elkaar te houden.

rond een magneet werkt de onzichtbare magnetische kracht. met ijzerpoeder kan je dit laten zien. 

de krachtlijnen lopen met bogen in een magnetisch veld.

in een magneet staan alle polen dezelde kant op. in ijzer staan de moleculen met hun polen alle kanten op. Als je er een magneet bij houdt gaan ook deze de zelfde kant op staan. Het stuk ijzer is dan tijdelijk ook zelf magnetisch

Hoe werkt een magneet?

Noordpool + Zuidpool

3 soorten metaal zijn magnetisch:

• IJzer
• Nikkel
• Cobalt

Elektromagneet

Lange koperdraad opgerold = Spoel

Stroom door een spoel -> Elektromagneet

Wordt sterker door:

• Meer windingen
  
• Grotere stroom
  
• IJzeren kern
  

Elektromagneet kun je zelf aan/uit zetten.

Als je de stoomrichting omdraait, wisselen ook de noordpool en zuidpool om. 

Elektromagneet

Een eenvoudige elektromagneet bestaat uit een spoel waar stroom doorheen gaat en een ijzeren kern. 

 De elektromagneet werkt als magneet zolang er stroom door de spoel gaat. Als er geen stroom door de spoel gaat, dan is er geen magneetveld. 

De kern zorgt voor een sterker magneetveld. Door de ijzeren kern gaat geen stroom.

Spoel

Weekijzeren kern

Aantal windingen

Elektromagneet

Manieren om een elektromagneet sterker te maken:

- Meer windingen in de spoel.

- Grotere stroom door de spoel.

- In het midden van de spoel een ijzeren kern. 

In een luidspreker zit een permanente magneet.

1. juist
2. onjuist

Stoffen die niet van
metaal zijn worden..?

1. Aangetrokken door een magneet
2. Afgestoten door een magneet
3. Nooit aangetrokken door een magneet
4. Magnetisch door een magneet

Hoe heet een magneet die je aan/uit kan zetten?

1. Staafmagneet
2. Elektromagneet
3. Hoefijzermagneet
4. Permanente magneet

Hoe werkt een elektromotor?

Buitenkant = Permanente magneten zitten vast.

Binnenkant = Elektromagneet kan ronddraaien.

Op het juiste moment wordt de stroom omgedraaid, 

zodat de binnenkant blijft draaien.

Elektromotor

Een elektromotor werkt dmv een permanente magneet  en een draaibare spoel. 

Hij zet elektrische energie om in bewegingsenergie. 

Om een spijker is een draad gewonden. Door de draad gaat een stroom. Wordt de spijker magnetisch?

1. Nee, een spijker is nooit magnetisch
2. Nee, een spijker wordt alleen door een magneet magnetisch.
3. Ja, want de om de spijker gewonen draad is een elektromagneet.

In een dynamo zit een

1. spoel en een magneet
2. alleen een spoel
3. alleen een magneet
4. Niets daarvan, want met een dynamo zet je beweging om in elektriciteit en niet andersom

Aan de slag

Maak alle opdrachten van 5.2. 

Straks in het tweede uur weer bezig met project.