Paragraaf 4.2

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Paragraaf 4.2 Zien en horen

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen hoe je ogen beschermd worden;

2. Je kan uitleggen hoe je ogen werken;

3. Je kunt uitleggen hoe je ogen steeds genoeg licht krijgen;

4. Je kan uitleggen waardoor je altijd scherp ziet.

Volgende les: 

5. Je kan uitleggen wanneer je een bril nodig hebt.

Kijk elkaar eens aan? Welke onderdelen beschermen je ogen?

Bescherming 

1. Wenkbrauwen, oogleden en wimpers ==> beschermen tegen stof en zweet 

2. Traanvocht ==> gemaakt door traanklieren, zorgen ervoor dat je ogen niet uitdrogen.

3. Oogkassen ==> holtes opgevuld met vetweefsel, een soort stootkussen rondom de oogbollen. 

Pietertje heeft zich erg pijn gedaan. Hij moet huilen. Hij moet zijn neus vaak snuiten, omdat hij huilt. Leg uit waarom hij zijn neus vaak moet snuiten als hij huilt.

Hoeveel punten zou jij jezelf geven?

Pietertje heeft zich erg pijn gedaan. Hij moet huilen. Hij moet zijn neus vaak snuiten, omdat hij huilt. Leg uit waarom hij zijn neus vaak moet snuiten als hij huilt.

Als Pietertje huilt maken zijn traanklieren heel veel traanvocht (1 punt) Dit vocht loopt via de traanbuisjes de neus in (1 punt), waardoor hij vaak moet snuiten.

Leerdoelen

1. Je kan benoemen wat je aan de buitenkant van je oog ziet

2. Je kan uitleggen hoe je ogen werken.

3. Je kunt uitleggen hoe je ogen steeds genoeg licht krijgen.

4. Je kan uitleggen waardoor je altijd scherp ziet

Volgende les: 

5. Je kan uitleggen wanneer je een bril nodig hebt.

Wat is de prikkel voor het oog?

De onderdelen van het oog

3 Lagen 

• Harde oogvlies ==> het witte gedeelte van het oog, aan de voorkant doorzichtig, dat is het hoornvlies

• Vaatvlies ==> de naam zegt het al, (bloed)vatenvlies, daardoor krijgt het oog ook zuurstof en voedingsstoffen en worden er afvalstoffen en koolstofdioxide weggevoerd. (ook in het oog vindt verbranding plaats!) De iris (te herkennen aan welke kleur ogen je hebt) hoort bij het vaatvlies. 
  

• Netvlies: binnenste vlies, dat is HET lichtzichtuig. Daar liggen zintuigcellen ==> de kegeltjes en de staafjes.  
  

Lens

De lens zorgt (als je geen bril nodig hebt) voor een scherp beeld op het netvlies. 

Wat is de juiste volgorde waarlangs het licht gaat?

1. netvlies => glasachtig lichaam => lens => pupil -=>hoornvlies
2. hoornvlies => pupil => lens => glasachtig lichaam => netvlies
3. lens => hoornvlies => pupil => glasachtig lichaam => netvlies
4. glasachtig lichaam => pupil => hoornvlies => netvlies => lens

Even oefenen

http://biologiepagina.nl/Oefeningen/Oog/oog.htm

Netvlies

Op het netvlies liggen 2 soorten zintuigcellen.

1. De staafjes

2. De kegeltjes 

Staafjes

Lees onderstaande zin goed:

De drempelwaarde is laag bij staafjes, er is weinig prikkel nodig om een impuls af te geven. 

Wat staat hier eigenlijk?

Wat is de prikkel van staafjes?

1. geluid
2. licht
3. smaakstoffen
4. geurstoffen

Kegeltjes

Kegeltjes zijn voor het waarnemen van kleuren. 

(Ezelsbruggetje: K van Kegeltjes is de K van ... juist kleur!)

Kegeltjes werken alleen bij veel licht. In de gele vlek liggen de meeste kegeltjes!

Pietertje loopt in de schemering. Welke zintuigcellen werken?

1. Kegeltjes en staafjes
2. alleen de kegeltjes
3. alleen de staafjes
4. geen kegeltjes en geen staafjes

Waar de oogzenuw het oog verlaat zitten GEEN zintuigcellen: de Blinde Vlek

http://biologiepagina.nl/Brugklasnieuw/Waarnemen/blindevlek.htm

Leerdoelen

1. Je kan benoemen wat je aan de buitenkant van je oog ziet

2. Je kan uitleggen hoe je ogen werken.

3. Je kunt uitleggen hoe je ogen steeds genoeg licht krijgen.

4. Je kan uitleggen waardoor je altijd scherp ziet

Volgende les: 

5. Je kan uitleggen wanneer je een bril nodig hebt.

Opdracht:
1 van de 2 sluit zijn ogen, dan opent die ander zijn/haar ogen.
Wat gebeurt er met de pupil als de ogen open worden gedaan?

Het groter en kleiner maken van de pupil is het pupilreflex.

Leerdoelen

1. Je kan benoemen wat je aan de buitenkant van je oog ziet

2. Je kan uitleggen hoe je ogen werken.

3. Je kunt uitleggen hoe je ogen steeds genoeg licht krijgen.

4. Je kan uitleggen waardoor je altijd scherp ziet

Volgende les: 

5. Je kan uitleggen wanneer je een bril nodig hebt.

Accomoderen

Het platter en boller maken van de ooglens wordt accomoderen genoemd.

 Accomoderen gebeurt door de kringspier, accomodatiespier.

Als je dichtbij kijk is de lens bol

Als je ver weg kijk is de lens plat

accomoderen

Even oefenen

http://biologiepagina.nl/Oefeningen/Lenzen/accommodatie.htm

Pietertje leest een zin in een boek. Hoe stellen zijn ogen scherp op de letters van de zin?

1. De accomodatiespier trekt samen, de lens wordt boller
2. De accomodatiespier ontspant, de lens wordt boller
3. De accomodatiespier trekt samen, de lens wordt platter
4. De accomodatiespier ontspant, de lens wordt platter.

Wat doet de pupil/wat is de functie van de pupil?

1. Regelt de hoeveelheid licht die in je oog komt.
2. Regelt dat je altijd scherp kunt zien.
3. Zorgt dat je kunt focussen.
4. Zorgt ervoor dat je kleuren kunt zien.

Waar in het oog worden van prikkels impulsen gemaakt?

1. In de lens
2. In het hoornvlies
3. In de pupil
4. In het netvlies