H5.2 en H5.3 (combiles)

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Telefoon?

Voor aanvang van de les in de kluis of op eigen risico in de bak. 

Zorg dat je op tafel hebt liggen: 
- Pen;

-Rekenmachine; 

- Schrift; 

- Boek

Programma

• Leerdoelen van deze les
  
• Uitleg par. 5.2 en 5.3
• Zelfstandig aan het werk 
• Afronding van de les

Contractvormen

Tijdelijke baan ​= Bepaalde tijd​

Flexibele baan =​ Alleen werken als je nodig bent. ​

(uitzendwerk of oproepkracht.)

Vaste baan ​= Onbepaalde tijd​ met vaste uren 

Hoe zat het ook alweer?

Fulltime ​= vijf dagen per week, 36-40 uur. 

Parttime =​ minder dan vijf dagen per week, minder dan 36 uur.

CAO ​=​ Collectieve arbeidsovereenkomst 
(voor iedereen in die bedrijfstak). 
Arbeidsovereenkomst =​ contract met 
persoonlijke afspraken, zoals aantal uren.

Bruto- en nettoloon

• In je arbeidsovereenkomst staat het brutoloon.
  

Uurloon X gewerkte uren

• Uiteindelijk krijg je het nettoloon.
  

Dat komt er op je bankrekening.

Arbeidswetten

De werkgever en werknemer moet zich houden aan de:

Arbowet: Regels voor veilige en gezonde Arbeidsomstandigheden

Arbeidstijdenwet: Regels voor werk- en rusttijden

Minimumloon: Het bedrag dat een werknemer van 23 jaar of ouder minimaal moet verdienen.

Leerdoelen van deze les (5.2)

• Aan het einde van deze les ken je de verschillende ondernemingsvormen
• Je weet wat we bedoelen met zakelijk en privé gescheiden. 
• Aan het einde van deze les weet je hoe een bedrijf wordt georganiseerd
• Aan het einde van deze les weet je in welke sectoren je kan werken. Je kent de sectoren en kan voorbeelden noemen. 

Leerdoelen van deze les (5.3)

• Aan het einde van deze les weet je hoe de arbeidsmarkt eruit ziet.
• Aan het einde van deze les weet je wanneer je bij de beroepsbevolking hoort.
• Aan het einde van deze les kan je de arbeidsparticipatie berekenen.
• Aan het einde van deze les weet je wat de informele sector en formele sector is.

Zelfstandige

• Een zelfstandige is iemand die met een eigen onderneming zijn inkomen verdient
• Je verdient geld door goederen en/of diensten aan klanten te verkopen
• Een zelfstandige moet zich inschrijven bij de Kamer van Koophandel (KvK)

Eenmanszaak 

Eén persoon is de eigenaar

Er kan wel personeel in dienst zijn 

Privé aansprakelijk. Als de eenmanszaak schulden heeft, 

moet de eigenaar die desnoods met zijn privégeld betalen.

Een zzp'er  is een zelfstandige zonder personeel. 

Een zzp'er kan personeel in dienst hebben

1. Juist
2. Onjuist

Vennootschap onder firma (vof)

Een ondernemingsvorm waarbij meer eigenaren samen de leiding hebben

Privé aansprakelijk 

Waarom?

De investering en taken kunnen verdeelt worden.

Minder werkdruk en kleiner risico.

Naamloze vennootschap (nv)

De aandeelhouders zijn de eigenaren

Iedereen kan de aandelen kopen

De waarde van de aandelen kunnen stijgen of dalen

Waarom aandelen kopen van een nv?

- De aandelen kunnen stijgen

- De aandeelhouders hebben recht op een deel van de winst (Dividend)

Besloten vennootschap (bv) 

Bijna hetzelfde als de de nv

Verschil: Niet iedereen kan zomaar aandelen kopen

Ondernemingsvormen samengevat

	Eigenaar?	Privé aansprakelijk?
Eenmanszak	1 eigenaar	Ja
VOF	2 of meer eigenaren	Ja
NV	(Onbekende) Aandeelhouders	Nee
BV	Aandeelhouders	Nee

Oliemaatschappij Shell is een ...

1. Eenmanszaak
2. NV
3. BV
4. VOF

Arbeidsverdeling 

De taken worden onder de werknemers verdeeld 

Specialisatie: Iedere werknemer doet waar die goed in is

Organigram:

Productiesectoren

Primaire sector

- Landbouw

- Visserij

- Winning van delfstoffen

Secundaire sector

- Industrie

- Bouw

- Ambachten (bakker)

Tertiaire sector

- Commerciële dienstverlening, bijv. winkels, banken, transportbedrijven

Quartaire sector

- Niet- commerciële dienstverlening, bijv. gezondheidszorg, onderwijs, overheidsdiensten

1.

2.

3.

4.

Arbeidsmarkt 

'Geheel van vraag en aanbod'

Vraag: Werkgevers (baas)

Aanbod: Beroepsbevolking 

De vraag bepaalt de werkgelegenheid 

Werkgelegenheid: Alle arbeidsplaatsen van bedrijven en de overheid.

Het aanbod op de arbeidsmarkt komt van de...?

1. Werkgevers
2. Werknemers

Beroepsbevolking 

Iedereen tussen de 15 jaar en pensioenleeftijd die werkt of werkloos is.

Wanneer ben je werkloos? 'Geen werk, maar wel op zoek naar werk.           Iemand die niet wilt werken hoort dus niet bij de beroepsbevolking.'

Werkloosheid: Als het aanbod 

(beroepsbevolking) groter is dan 

de vraag (arbeidsplaatsen/werkgevers).

Hoor jij bij de beroepsbevolking?

1. Ja
2. Nee

Waar werk je?

• Formele sector: Je werkt voor geld en betaalt belasting en premies. Je bent geregistreerd bij het CBS. (wit werken)
• Informele sector: Je werkt onbetaald en je bent niet geregistreerd bij het CBS. Denk aan vrijwilligerswerk. (grijs werken)
• Zwart werken: Je werkt ergens betaald en je bent niet geregistreerd.        Je betaalt geen belasting of premies. (strafbaar)

Keuzewerk

Je kunt aan de slag met de volgende keuzes: 

• Huiswerk maken: 2 t/m 13 (H5.2) en 2 t/m 14 (H5.3)
  
  
• Maken eigen samenvatting 
• Eigen keuze: in overleg met Tobias 

Tot de volgende keer!