3.5 Gesloopt gesteente

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

3.5 Gesloopt gesteente

H3 Endogene en Exogene processen

Domein Aarde

Lesdoel

• Welke factoren beïnvloeden de verwering van gesteente?

Wat is verwering?

Welke vormen van verwering zijn er?

Verwering

Fysische verwering: 

• Vorstverwering
• Insolatie
• Biologische verwering

 Chemische verwering:

• H2O -> oplossen
• CO2 -> oplossen in zuur water
• O2 -> oxideren

Fysische verwering

Alles wat warmer wordt zet uit, alles wat kouder wordt krimpt in.

Behalve water!

Water zet uit als het bevriest, tussen de 0 en -4.

Zodra bevroren, krimpt het. 

Chemische verwering

Gesteentevormende mineralen zijn Silicaatmineralen bestaand uit moleculen opgebouwd uit Silicium (Si) en zuurstof (O)

Vaak hangen hier andere elementen aan.

-> Hoe meer elementen hoe kwetsbaarder voor inwerking van zuren. 

-> uitzondering: Kwarts (SiO2)

Voorbeeld: Graniet

Fysisch: brokkelt af

Chemisch:

grijs = kwarts (SiO2) -> blijft -> zand

roze en wit = veldspaat (KALSi3O8) -> lost op -> klei

Gevolgen

Chemisch: dikke verwerings- laag

Fysisch:

rolt en valt naar beneden

Mechanische verwering

Mechanische verwering

Chemische verwering

Invloed van het klimaat

Landklimaat

Tropische klimaten

Woestijnklimaat

Chemische verwering

Verwering door boomwortels

Verwering door temperatuurverschillen

Verwering door bevriezing

Dikste verweringslaag

Sterke fysische verwering (2x)

De sterkste chemische verwering

Zowel chemische als fysische verwering

Aan de slag! 

Maken H3.5: opdrachten 1, 2 en 4

Karstverschijnselen

Karstverschijnselen

Kalksteen lost makkelijk op in zuur water

CaCO3 + H2O + CO2 <=> Ca2+ + 2hCO3-

kalksteen + water + koolzuurgas = opgeloste ionen

Voorbeeld: Tsingy de Bemaraha

Karstverschijnselen

Karstverschijnselen

Kalksteen lost ondergronds op in het grondwater

Zakt het grondwaterpeil, wordt de grot gevuld met lucht. Water sijpelt door de kalksteen heen en kalk slaat neer 

(Waterdruppel verdampt, CO2 wordt afgestaan aan de lucht)

Aan de slag! 

Maken H2.5: opdracht 5