HAVO-4 3.5 reactiewarmte en vormingswarmte

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Leerdoel

• Je kunt de reactie-energie (= reactiewarmte) berekenen met de vormingswarmte (Binas tabel 57)

Hoe heet de energie die opgeslagen zit in stoffen?

1. Reactie energie
2. Onzichtbare energie
3. Nucleaire energie
4. Chemische energie

Maak de volgende zin af: Bij de verbanding van hout…

1. komt warmte vrij, dus het is een exotherme reactie.
2. wordt warmte onttrokken, dus het is een endotherme reactie.
3. wordt warmte onttrokken, dus het is een exotherme reactie.
4. komt warmte vrij, dus het is een endotherme reactie.

Bij een endotherme reactie wordt de temperatuur voor en na de reactie gemeten. Voor de reactie is de temperatuur 20°C, wat is de temperatuur na de reactie?

1. Dat is afhankelijk van de soort stof
2. 20°C
3. Hoger dan 20°C
4. Lager dan 20°C

Bij een bepaalde reactie geldt
ΔE= +15,3 Joule per mol. Wat voor een reactie is dit?

1. Een koelingsreactie
2. Een verbrandingsreactie
3. Een exotherme reactie
4. Een endotherme reactie

Vaak worden exotherme reacties in het lab gekoeld met ijswater, waarom?

1. Omdat deze reacties alleen verlopen als het ijskoud is.
2. Om de reactie sneller te laten verlopen.
3. Omdat de opbrengst van de reactie dan hoger wordt.
4. Omdat de temperatuur zo kan oplopen dat een vloeistof gaat koken.

sleep de woorden naar de juiste plek

niet alle woorden worden gebruikt

beginstoffen

reactieproducten

Eact

geactiveerde toestand

dE < 0

dE > 0

niet-ontleedbare stoffen

Reactie-energie berekenen

Soms is het niet mogelijk om via een experiment de reactie-energie te berekenen, bijvoorbeeld omdat er ook nevenreacties verlopen en bijproducten ontstaan

Ook verlies je vaak warmte aan de omgeving, omdat de meetopstelling niet 100% geïsoleerd is. Het is mogelijk om de reactie-energie te berekenen met waarden uit een tabel. Maar dan moeten we de waarden wel eerlijk kunnen vergelijken.

Eerlijk vergelijken

Om te kunnen vergelijken hoe hoog de Mount Everest is ten opzichte van de Alpen, moeten we afspreken wat het nulniveau is. Voor hoogtemetingen is dat: zeeniveau

Eerlijk vergelijken

Om te kunnen vergelijken hoeveel energie verschillende stoffen hebben, moeten we afspreken wat het nulniveau is:

de chemische energie van Niet Ontleedbare Stoffen is 0 J per mol

vormingsenergie

De energie die vrijkomt bij (of nodig is voor) de vorming van een stof uit de niet-ontleedbare stoffen noem je de vormingsenergie

Deze waarden kun je vinden in Binas tabel 57

Wat is de vormingsenergie van waterdamp?

1. 0 J per mol
2. -2,42 x10⁵ J per mol
3. -2,86 x 10⁵ J per mol
4. -1,88 x 10⁵ J per mol

Wat is de vormingsenergie van waterstof?

1. 0 J per mol
2. -2,42 x10⁵ J per mol
3. -2,86 x 10⁵ J per mol
4. -1,88 x 10⁵ J per mol

aantekening 

Hoe bereken je de reactie-energie met behulp van de vormingsenergie?

dE = Eeind  -  Ebegin 

stappenplan

1. noteer de kloppende reactievergelijking

2. noteer onder elke stof de vormingswarmte uit Binas 57 en houd rekening met het aantal mol  (bijv 3 H2O = 3x vormings-warmte H2O)

4. Tel de energie van de beginstoffen op (Ebegin) en van de reactieproducten op (Eeind)

5. Bereken dE :  dE =  (Eeind)  - (Ebegin)     Gebruik haakjes!

6. Controleer of je dE nog moet omrekenen naar J per 1 mol

Bereken Ebegin en Eeind. Hoe groot is dE?

uitwerking

En....klopte jouw antwoord? TIP: Let op de tekens, gebruik haakjes!

opdracht

Vul hier het antwoord in van de vorige dia. Denk aan de eenheid.

Afronding
Heb je nog een vraag? Is iets niet duidelijk? Noteer het hier.