Verbredingsflex 7: geschiedenis van genocide

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

genocide...

.....betekent:

vanuit het Grieks, genos=volk en Latijn caedo=daad van moorden. Dus volkenmoord. In 1948 voor het VN aangenomen en vanaf 1951 wettelijk geldig.

Zakar en Dilo

Armeense genocide 

24 april 1915

Het is een verhaal van van mensen hun grootouders 

Mijn oma heet Dilo, waarschijnlijk een verbastering van een Armeense naam dat niet vaak meer voorkomt.

Mijn Opa heet Zakar, genoemd naar zijn opa, de naam komt uit het Oude Testament.

Armeense genocide 

Voor mij is persoonlijk is het een verhaal dat ver van mij afstaat en tegelijkertijd ook weer niet, want ik kom uit Almelo...

Mijn oma heet Dilo, waarschijnlijk een verbastering van een Armeense naam dat niet vaak meer voorkomt.

Mijn Opa heet Zakar, genoemd naar zijn opa, de naam komt uit het Oude Testament.

Raphael Lemkin: Pools joodse linguïst. Hij las over de moorden op de Armeniërs in WOI en wilde dat daarvoor een wet kwam om mensen te straffen die dat deden. Zijn familie werd later door de nazi's vermoord. Na de holocaust werd zijn idee door het VN overgenomen en werd volkenmoord wettelijk strafbaar.

Wanneer was de Armeense Genocide?

We behandelen de Armeense genocide omdat het tijdens de Eerste Wereldoorlog plaatsvond. Het Ottomaanse Rijk was toen een bondgenoot van Duitsland en vijand van Russissche Rijk. De Armeense gnocide was ook een voorbeeld voor Hitler hoe je een volk kon uitroeien.

Meestal snappen leerlingen niet dat Armeniërs uit Turkije komen. Deze kaart laat zien dat Armeniërs sinds de oudheid in dat gebied wonen.

Armeniërs?

• Oude Grieken noemden hen de Arman
• Griekse tempel in Garni 100n.Chr
• eerste volk dat in zijn geheel christelijk werd
• oudste kathedraal van de wereld
• ondernemend/handel, zo ook met de VOC mee naar Batavia 

Een aantal kenmerken over wie de Armeniërs nou zijn.

Beroemde Armeniërs

• Kim Kardashian
• Alex Ohanian (Reddit)
• Charles Aznavour (Franse zanger)
• (voor) Ouders zijn na de Armeense genocide gevlucht
• Sommigen in 1915, sommigen begin jaren '90

Armeense gebieden in het Ottomaanse Rijk

Inmiddels is het Ottomaanse Rijk ontstaan. Zakar en Dilo woonden  als Armeniërs in het Ottomaanse Rijk.

historisch Armenië  

Dit is de situatie van historisch Armenië aan de vooravond van WO I: West-Armenië hoort bij het Ottomaanse en Oost-Armenië hoort bij het Russische Rijk. Zakar en Dilo woonden in een dorpje in de buurt van Diyarbakir genaamd Sarnis. Dat is dus in historisch West-Armenië. 

Aantal Armeniërs en andere volken

• In het Ottomaanse rijk woonden er ongeveer 3.000.000 Armeniërs. 
• Nu in Turkije: 70.000 

Hierop zie je de verhouding in bevolkingssamenstelling tussen Armeniërs en andere volkeren in historisch West-Armenië. Inmiddels heeft het Ottomaanse rijk o.a. Koerden naar historisch Armenië verplaatst: islamisering.

Dit is de situatie nu. Van het hele historisch Armenië is een gedeelte over dat nu Republiek Armenië heet. Leerlingen kunnen over de oorlog tussen Azerbeidjan beginnen, maar dat zou ik voor nu loskoppelen. 

Het verhaal van...

Zakar en zijn familie

• Woonde in Sarnis, bestaat niet meer
• 5 kerkjes, 1 daarvan heette St. Tovmas
• Christelijke boerenfamilie met veel grondbezit. 
• Vader en moeder: Atam en Zaruhi
• Zusje: Sogho

Dilo  en haar familie

• Woonde in Erbakhni, bestaat nog
• Ook zij kwam uit een christelijke familie, die produceerden en handelden serviesgoed.
• Vader en moeder: Arakel en Ani
• Broertje: Garabet
• Zusjes: Tatevik, Eva en Lusin

Zij kwam uit Erbakhni, het bestaat nog steeds. 

Armeniërs in het Ottomaanse Rijk  

• ongeveer 80% is boer
• in de steden zeer rijke Armeniërs
• vaak in het westen opgeleid
• toplaag van het rijk bestond uit Armeniërs: kunst, literatuur, onderwijs, ambachten, handel, banken, gezondheidszorg, import/export, etc.

Alle volken in het rijk hoorden bij een dhimni, dat kon per geloof of cultuur ingedeeld zijn. de Armeniërs hadden een eigen dhimni. Hun rechten waren ondergeschikt aan de Turkse en andere islamitische dhimni. De Koerden hadden de taak om belasting te innen bij de Armeense boeren families. Koerden mochten als moslims wapens dragen. Christenen mochten dat dus niet. Als een moslim een Armeens huis binnenkwam moest de Armeniër gehoorzamen. 

Hun situatie in het Ottomaanse Rijk  

• Na de Franse revolutie (1789) begon al steeds meer kritiek te komen op het dhimni systeem in het Ottomaanse Rijk
• Dhimmi is een Arabisch woord, dat de niet-mosliminwoners van een islamitisch land aangeeft. In het algemeen betekent het 'de juridische bescherming die een islamitische staat biedt aan niet-moslims'.

de Armeniërs begonnen te protesteren tegen de ongelijke situatie in het rijk en de daarbij behorende machtsmisbruik van de Koerden. Er kwamen steeds meer berichten binnen van Armeense boeren die te lijden hadden onder die omstandigheden. 

Steun bij het westen

• Armeniërs zochten steun voor gelijke rechten bij westerse/christelijke landen
• Armeniërs schreven een grondwet voor het Ottomaanse Rijk, door de sultan afgewezen
  

Het westen beloofde steun en zette de sultan onder druk. De Armeniërs schreven een grondwet, gebaseerd op die van Frankrijk waarin stond dat iedereen gelijk was. Dat werd door de sultan nooit aangenomen. De situatie bleef verergeren. 

Armeense nationalisten

• Teleurgesteld
• Nationalisme als oplossing
• Of bendes die bescherming bieden en/of wraak nemen

Er ontstonden verschillende Armeense nationalistische groepen, die ook onderling oneens waren over de aanpak: conservatief, liberaal of socialistisch? Of samenwerken met de Jong Turken/de Turkse nationalisten?

Armeniërs in het Russische Rijk vechten mee met de Russen

Armeniërs in het Ottomaanse Rijk vechten mee met de Turken

Dit is de situatie van historisch Armenië aan de vooravond van WO I: West-Armenië hoort bij Het Ottomaanse en Oost-Armenië hoort bij het Russische Rijk. Zakar en Dilo woonden in een dorpje in de buurt van Diyarbakir genaamd Sarnis. Dat is dus in historisch West-Armenië. 

Armeniërs in het Ottomaanse Rijk  

• Christenen: extra belasting
• Vooral boeren hadden het zwaar 
• een periode geweest dat ze een zoon aan de staat moesten afstaan
• 
  

Christenen moesten volgens de sharia wetgeving extra belasting betaalden. er waren tijden dat ze door misoogsten daaraan niet konden voldoen. Geloof het of niet, ze moesten een jonge zoon aan de staat afstaan. Wikipedia: From the 1380s to 1648, the Janissaries were gathered through the devşirme system, which was abolished in 1638.[11] This was the taking (enslaving) of non-Muslim boys,[12] notably Anatolian (parts of historic Armenia) and Balkan Christians; Jews were never subject to devşirme, nor were children from Turkic families.

Rond 1900: nationalisten werken samen

• De Jong Turken en sommige Armeense nationalisten werken samen
• Machtsgreep in 1909:  sultan afgezet
• Jong Turken beloven gelijkheid in het rijk

Bron: banier links Turks vlag met Armeense letter. Banier Rechts: Turks vlag met Arabische letters (toenmalige schrift in het rijk). Armeense en Turkse nationalisten vieren de machtsovername van de Jong Turken, zij hadden gelijkheid beloofd aan de Armeniërs. Er wordt een begin gemaakt met gelijkheid. Armeniers komen in het Ottomaanse parlement.

Eerste Wereldoorlog

Franz Ferdinand vermoord:

start Eerste Wereldoorlog

Eerste Wereldoorlog

het Committé van Eenheid en Vooruitgang  (Jong Turken)  heeft de leiding in het Ottomaanse RIjk tijdens de Eerste Wereldoorlog

Bron: leiding van de Jong Turken, het Comité voor Eenheid en Vooruitgang.

De leiders en het bevel tot genocide

• Leiders: Talat, Enver en Cemal
• Op 24 april 1915 geeft Talat  het bevel om ALLE Armeniërs ongeacht leeftijd en beroep te deporteren naar het Syrische woestijn
  

De nieuwe machthebbers van het rijk organiseren de genocide. Talat is de minister van binnenlandse zaken. Hij heeft gesprekken gehad met de toenmalige ambassadeur van VS in Istanbul. Henry Mortgenhau heeft in zijn dagboek beschreven dat de Jong Turken uit waren op volkerenmoord/genocide.

De leiders en het bevel tot genocide

• Op weigering stonden hele strenge straffen.
• Alsnog hebben sommige Turken en Koerden hun leven geriskeerd
• De meesten deden dus mee

Er waren Turken die durfden om Armeniërs te helpen, maar dat waren er niet veel. De meesten deden juist mee met de vervolging en onteigening van de goederen van Armeniërs. 

Armeense leiders: een voorbeeld

• K. Zohrab
• schrijver
• Parlementslid
• Een van de leiders die op 24 april 1915 werd gearresteerd en onderweg naar de rechtbank werd vermoord

Veel van de leiders werden al onderweg vermoord. De anderen werden weer opgesloten en gemarteld. Er is niets meer van ze vernomen. En enkele zijn ontsnapt en getraumatiseerd. Sommigen zijn een tijdje in een gesticht opgenomen en anderen hebben zelfmoord gepleegd.

Armeniërs in het Russische Rijk vechten mee met de Russen

Armeniërs in het Ottomaanse Rijk worden ontwapend en vermoord.

Interessante anekdote: een Turkse generaal weigert om zijn Armeense soldaten te ontwapenen en te laten deporteren: Vehip Pasha. Hij zegt dat de Armeniers heldhaftig met de Turken meevechten. Deporteren zou hun dood betekenen. Hij wordt ontslagen omdat hij weigert om zijn soldaten te ontwapenen. Er zijn dus ook Turken die weigeren. Maar dat kost je je baan en in de meeste gevallen je leven. Vehip is een uitzondering op de regel. Vele Turken zijn vermoord omdat ze niet meewerkten aan de genocide.

Wat zie je op deze foto?

1) Wat zie je op deze foto?             2) Wat gebeurt er?

Vraag leerlingen wat ze hier zien: vraag anders door totdat ze zien dat burgers/dorpelingen gedeporteerd worden onder begeleiding van soldaten.

Stap 1 bij een genocide is de toplaag uitschakelen, daarna de andere burgers en de dorpelingen.

Deze foto is door een Duitse soldaat gemaakt: Armin T. Wegner

Duitsland was bondgenoot van het Ottomaanse rijk, dus veel Duitse soldaten hebben de deportaties en moorden gezien en later in Duitsland erover verteld. 

Tijdens de genocide

• Beide families  moeten zich melden voor deportaties
• Alle kinderen moeten mee
• Zakar is 15 jaar
• Dilo is ongeveer 14 jaar

Alle volken in het rijk hoorden bij een dhimni, dat kon per geloof of cultuur ingedeeld zijn. de Armeniers hadden een eigen dhimni. Hun rechten waren ondergeschikt aan de Turkse en andere islamitische dhimni. De Koerden hadden de taak om belasting te innen bij de Armeense boeren families. Koerden mochten als moslims wapens dragen. Christenen mochten dat dus niet. Als een moslim een Armeens huis binnenkwam moest de Armeniër gehoorzamen. 

Dit is de route die Zakar en Dilo moeten lopen: vanaf Diyarbakir naar Der-el-Zor: stadje in de Syrische woestijn

ongeveer 300km: Gr./Lim.

Hierop zie je de routes en aantallen Armeniërs die gedeporteerd zijn. Dit is gebaseerd op de aantallen die de minister van binnenlandse zaken, Talat, bijhield over de deportaties. Zakar, Dilo en hun families moesten te voet onegveer 300km gaan lopen.

Tijdens de tocht

1. uitgehongerd
2. verkocht als...
3. vermoord

1. Uitgehongerd

• Geen voorbereidingen voor de tocht
• Hulp is verboden
• Uithongeren valt onder 1 van de artikelen van genocide wet van de VN (Verenigde Naties)

Zakar: zijn vader heette Atam. 

2. Verkocht

1. Verkocht als.....Dilo is als slaaf aan een Koerdische familie verkocht
2. Anderen werden als bruid verkocht
3. Sommige Arabieren hebben Armeense oma: stam/groep/volk Arab punari, met gezichtstatoeages

deze foto is van een Armeense meisje die volgens de tradities van die groep Arabieren ook tatoeages kreeg. Interessante documentaire: tatoos of my grandmother.

3. Vermoord

• Als laatste optie moord: er werd een speciale groep/bende van vrijgelaten gevangenen en eenheden die niet onder het leger vielen op de ongewapende Armeniërs afgestuurd. 
• Gevolg is verschillende manieren van moordpartijen 
  

De tocht overleefd en dan....

• Bewaakte tentenkampen zonder hulp
• Deze kampen hebben tot ver na WO I bestaan
• Er verbleven rond de 200.000 mensen
• De meesten zijn door de honger of ziektes omgekomen.
• Sommigen werden ontvoerd

Zakar: zijn vader heette Atam. 

De tocht overleefd en dan....

• In grotten verstopt
• Massagraven in de Syrische woestijn nog steeds aanwezig

Zakar: zijn vader heette Atam. 

Hoe verging het Dilo tijdens de genocide?

• Veel heftige dingen gezien en meegemaakt: ze bad vaak als een moslim en was haar hele leven bang
• Dilo is uiteindelijk verkocht aan een Koerdische familie
• Ze waren niet heel aardig, maar het was haar redding
• Ze sprak over de genocide, ze wou dat we het niet vergaten
• Ze zag geen toekomst in Turkije, haar advies was weggaan

Zakar: zijn vader heette Atam. 

Hoe verging het Zakar tijdens de genocide?

• Als de soldaten tijdens de deportatie niet opletten: ontsnapping, richting Sarnis
• Turkse soldaten gaan weer de dorpen in en arresteren alle ontsnapte kinderen
• Na de arrestatie werden de kinderen in een leeg (graan)schuur opgesloten

Mijn oom in Turkije heeft nog steeds contact met die Koerdische familie: het zijn vrome moslims, sommigen zijn imam.

Hoe verging het Zakar tijdens de genocide?

• Zakar weet voor de tweede keer aan de genocide te ontsnappen, via het dak van de graanschuur
• Hij vlucht de bergen in
• Later verblijft hij bij een Koerdische familie die hem beschermde
• Aardige familie die hem in zijn christelijke waarde liet.

Zakar: zijn vader heette Atam. 

Na de genocide

• Beiden verliezen nagenoeg alle familieleden
• Dilo: noemt de namen van ongeveer 60 vermoordde/vermiste familieleden
• Zakar is nooit spraakzaam geweest over wat hij heeft meegemaakt 
• Vaak boos op mijn oma omdat ze erover vertelde

Zakar: zijn vader heette Atam. 

Na de genocide

• Ze krijgen 4 kinderen: Kamsaragan, Agop(Jacob), Hripsimeh en George
• Verplicht en uit Angst: Kinderen krijgen Turkse roepnamen
• Verplicht: Turkse achternaam
• Rond de 30 kleinkinderen
• Ook zij krijgen Turkse namen
• Kleinkinderen zijn gedoopt in de Armeense kerk: christelijke namen op de dooppapieren

Kinderen kunnen vragen hebben over de rest van de familie. Maar daarvoor wordt het verhaal te lang. Voor geïnteresseerden wil ik best wel een bijeenkomst houden om daarvoor de tijd te nemen.

https: