Armeense genocide: het verhaal van Zakar en Dilber

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

een verhaal tijdens de Armeense genocide, WOI 

24 april 1915

Zakar&Dilo

Mijn oma heet Dilo, waarschijnlijk een verbastering van een Armeense naam dat niet vaak meer voorkomt. Of verbastering van Turkse naam Dilek (wens)

Mijn Opa heet Zakar, genoemd naar zijn opa, de naam komt uit het Oude Testament.

Armeense genocide

vraag leerlingen wat ze nog weten van de lessen over de Armeense genocide.

Zakar

• Zakar was in 1915 ongeveer 14 jaar
• Woonde in Sarnis
• Sarnis werd door Armeniërs bewoond
• 5 kerkjes, 1 daarvan heette St. Tovmas
• Christelijke boerenfamilie met veel grondbezit: katoen tot lakens

Zakar

• Zakar zijn vader, Atam, overlijdt door een hartaanval
• Zijn moeder Zaruhi hertrouwt en laat Zakar bij zijn oom Tovmas achter
• Tovmas is een redelijk rijke boer met veel grondbezit

Dilo

• Dilo was in 1915 ongeveer 13 jaar
• Woonde in Erbakhni, dat bestaat nog steeds
• Ook zij kwam uit een christelijke familie, die produceerde en verhandelde serviesgoed

Zij kwam uit Erbakhni, het bestaat nog steeds. 

Tijdens de genocide

• Zakar en Dilber kennen elkaar voor de genocide niet, hebben elkaar nooit ontmoet
• Beide families  moeten zich melden voor deportaties
• Alle kinderen moeten mee

Wat zie je op deze foto?

Verplicht melden en start deportaties/dodenmarsen: vanaf april 1915

Dit is een foto gemaakt door de Duitse 

dokter en theoloog Lepsius: 

In summer 1914 the “German–Armenian Society” NGO was created by German public figure, orientalist and a great Armenophil, Doctor of Theology Johannes Lepsius. 

Armeniërs tijdens de dodenmarsen

Dit is de route die Zakar en Dilo  zouden moeten lopen: vanaf Diyarbakir naar Der-el-Zor: stadje in de Syrische woestijn

ongeveer 300km

Zakar, Dilo en hun families moesten te voet ongeveer 300km gaan lopen. Maar zover kwam het niet voor hen.

Hierop zie je de routes en aantallen Armeniërs die gedeporteerd zijn. Dit is gebaseerd op de aantallen die de minister van binnenlandse zaken, Talat, bijhield over de deportaties. 

Dilo

1. Dilber is als slavin aan een Koerdische familie verkocht

deze foto is van een Armeense meisje dat volgens de tradities van die groep Arabieren ook tatoeages kreeg. Interessante documentaire: tatoos of my grandmother.

Dilo

• Veel heftige dingen gezien en meegemaakt
• De Koerdische familie was niet heel aardig, maar het was haar redding
  
• Ze sprak vaak over de genocide, ze wou dat het niet werd vergeten

Hoe verging het Dilo tijdens de genocide?

Dilo

• Haar ouders werden gedeporteerd
• Haar zusje werd door een Turkse soldaat meegenomen en later vermoord

Hoe verging het Dilo tijdens de genocide?

Zakar

• Zijn oom Tovmas heeft voor de genocide van een Koerdische stammenleider over de aanstaande deportaties vernomen
• Alsnog worden Tovmas en Zakar gedeporteerd
• Als de soldaten tijdens de deportatie niet opletten: ontsnapping, richting Sarnis
• Turkse soldaten gaan weer de dorpen in en arresteren alle ontsnapte kinderen
• Na de arrestatie werden de kinderen in een leeg (graan)schuur opgesloten

Hoe verging het Zakar tijdens de genocide?

Zakar 

• Zakar weet voor de tweede keer aan de genocide te ontsnappen, via het dak van de graanschuur
• Hij vlucht de bergen in
• Later verblijft hij bij een Koerdische familie die hem beschermde

Mijn oom in Turkije heeft nog steeds contact met die Koerdische familie: het zijn vrome moslims, sommigen zijn imam.

Zakar 

• Op een sneeuwige dag wordt Zakar onderweg door twee veedieven bestolen
• De eigenaar gelooft hem niet en wil op zoek naar de vermeende dieven

Mijn oom in Turkije heeft nog steeds contact met die Koerdische familie: het zijn vrome moslims, sommigen zijn imam.

Na de genocide

• Beiden verliezen nagenoeg alle familieleden
• Dilo: noemt de namen van ongeveer 60 vermoordde/vermiste familieleden
• Zakar is nooit spraakzaam geweest over wat hij heeft meegemaakt 

Na de genocide

• Op een lentedag ziet Zakar bij een waterbron Dilo
• Bruidsschat betalen om te mogen trouwen
• Zakar gaat met Dilber naar Sarnis 

Gezin stichten

• Ze krijgen 4 kinderen
• Verplicht en uit Angst: Kinderen krijgen Turkse roepnamen, geen Armeense taal
• Verplicht: Turkse achternaam
• Rond de 30 kleinkinderen

Kinderen kunnen vragen hebben over de kinderen en kleinkinderen van Zakar en Dilo. Maar daarvoor wordt het verhaal te lang. Voor geïnteresseerden wil ik best wel een bijeenkomst houden om daarvoor de tijd te nemen.

WOII

• Turkije is in  WOII neutraal
• in 1942 voert Turkije extra belastingen in:

Gemeenschap Turkse belasting:

Armenen 232%

Joden 179%

Grieken 156%

Moslim 4,94%

Wat valt je op?

WOII

• Wie niet kan betalen gaat naar een werkkamp
• Velen zijn daar gestorven
• Zakar heeft de belastingen kunnen betalen en overleeft deze periode