5.5: Fabrikanten en politici zoeken het buiten Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 5: Fabrikanten en arbeiders

5.5: Fabrikanten en politici zoeken het buiten Europa

Pak je laptop en gaan naar LessonUp!

Welk land was het eerste dat op grote schaal industrialiseerde?

1. Frankrijk
2. Duitsland
3. Verenigd Koninkrijk
4. Nederland

Wat is de belangrijkste drijfveer achter imperialisme?

1. Humanitaire hulp bieden
2. Religieuze verspreiding
3. Culturele uitwisseling
4. Economische en politieke macht vergroten

5.5: Fabrikanten en politici zoeken het buiten Europa

Vanuit de geïndustrialiseerde gebieden in Europa komt steeds meer vraag naar grondstoffen, maar ook de behoefte aan nieuwe afzetmarkten. Vanuit economische motieven ontstaat hierdoor het modern imperialisme; het wens tot het veroveren van een groot overzees rijk. Er zijn naast economische motieven ook politieke en cultureel-mentale motieven voor het koloniseren van grote delen van Afrika en Azië door Europese landen. 

Een nieuw vorm van imperialisme

• 16e eeuw: Handelsposten, alleenrecht op handel verkrijgen (monopolie)
• Vanaf 1850: Veroveren van grote gebieden in Azië en Afrika, waar bestuur wordt ingericht
• Nieuwe golf van veroveringen met als doel een groot koloniaal rijk = Modern Imperialisme

Economisch motief

• Grondstoffen voor fabrieken komen vaak uit (sub)tropische gebieden in Azië en Afrika
• Vraag naar grote hoeveelheden!
• Zoektocht naar afzetgebied, doordat meer Europese landen een eigen industrie opzetten
• Veroveren van gebieden zorgt voor zekerheid! 

Politiek motief

• Opkomst nationalisme; streven naar eigen staat voor het volk, verheerlijken van het eigen volk
• Duitse eenwording na reeks van oorlogen tegen Frankrijk (1871)
• Frankrijk gaat buiten Europa op zoek naar eerherstel; verovering van groot wereldrijk prioriteit! 
• Met groot rijk tel je mee!

Scramble for Africa

• Europese landen wilden grote stukken van Afrika hebben
• Spanningen tussen landen lopen flink op!
• Conferentie van Berlijn: Afrika wordt op tekentafel verdeeld met willekeurige penstreken
• Frankrijk: West-Oost
• Groot-Brittannië: Noord-Zuid

Culturele superioriteit

• Geen twijfel aan West-Europese culturele superioriteit
• Darwin gebruikt superioriteit wetenschappelijk te bewijzen
• White man's burden: 'onbeschaafde' volkeren laten meeprofiteren van Westerlijke beschaving

Verspreiden christendom

• Missionarissen naar Afrika en Azië om (rooms-katholieke of protestantse) christendom te verspreiden
• O.a. ondersteuning in onderwijs, gezondheidszorg en jeugdwerk
• Belangrijk cultureel-mentaal motief voor imperialisme!

Beschrijf in eigen woorden het verschil tussen het imperialisme van de 16e eeuw en het modern imperialisme.

De Conferentie van Berlijn heeft nog steeds veel invloed op de politiek in Afrika. Bedenk een reden waarom dit het geval is.

Leg uit waarom het culturele motief ook wel de 'white man's burden' wordt genoemd.

Wat was een gevolg van het modern imperialisme voor de inheemse bevolking?

1. Onderdrukking en culturele assimilatie
2. Economische welvaart voor iedereen
3. Politieke onafhankelijkheid
4. Versterking van lokale tradities

Wat was een belangrijk economisch motief voor het modern imperialisme?

1. Verspreiding van culturele waarden
2. Bevordering van internationale samenwerking
3. Vermindering van militaire conflicten
4. Toegang tot grondstoffen en afzetmarkten

Aan de slag!

• Opdrachten 5.5 + leerdoelen reader 5.5
• Werkboek of laptop