Criminaliteit en Opsporing

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

3. Criminaliteit en Opsporing

Hoofdstuk 2. Rechtsstaat

Na deze les:

Kan je de volgende leerdoelen/vragen beantwoorden 

Je kan in eigen woorden uitleggen wat de politie mag doen om criminaliteit te bestrijden
Je kan een rechtstatelijk dilemma herkennen en verwoorden in een casus

Je hebt inzicht in het mogelijk verloop van vervolging ?

Een voorbeeld van een sociaal grondrecht is de vrijheid van godsdienst.

1. Waar
2. Niet waar

In Nederland hebben wij de Trias Politica, maar wat betekent dit?

1. De invloed van politieke partijen
2. De rechten en plichten van burgers
3. De scheiding van de macht
4. Vrij en geheime verkiezingen

Wat betekent het legaliteitsbeginsel?

1. Burgers hebben naast rechten ook plichten
2. Je kan niet twee keer voor hetzelfde worden vervolgd.
3. De overheid kan ook strafbaar zijn.
4. Iedere handeling van de overheid moet gebaseerd zijn op een wet.

Wat weet je nog van misdrijven en overtredingen?

Bepaal of de situatie op de foto een overtreding is of een misdrijf

Is de situatie op de foto een overtreding of een misdrijf?

Overtreding

Misdrijf

Overtreding

• Minder ernstig strafbaar feit
• Maximaal 1 jaar gevangenisstraf
• Niet altijd een strafblad
• Bijv. verkeersovertredingen

Misdrijf

• Ernstig strafbaar feit
• Maximaal levenslang gevangenisstraf
• Altijd een strafblad
• Bijv. moord, verkrachting, drugshandel. 

Het oplossen van een misdrijf

• Taak van de politie

• Politie verzamelt informatie zoals getuigenverklaringen en verhoringen van verdachten en legt verslag in een proces-verbaal

• De politie mag alleen gebruik maken van dwangmiddelen wanneer er een redelijk vermoeden van schuld is. Er is dan een verdachte. 

Het gebruik van dwangmiddelen door de politie mag alleen wanneer er een verdachte is. Bij welk kenmerk van de rechtsstaat past dit?

Het oplossen van een misdrijf

• Wanneer er een verdachte is, mag de politie die persoon staande houden, arresteren of fouilleren. Ook mag een verdachte 9 uur worden vastgehouden op het politiebureau. 

• Voor sommige dwangmiddelen heeft de politie toestemming nodig van de Officier van Justitie of van de rechter-commissaris. Bijvoorbeeld als de politie een woning binnen wil gaan, telefoongesprekken wilt afluisteren, preventief wilt fouilleren, infiltratie, of een verdachte langer dan 9 uur vasthouden. 

Voor bepaalde dwangmiddelen heeft de politie extra toestemming nodig, maar waarom? Gebruik in je antwoord één van de kenmerken van een rechtsstaat.

De officier van Justitie

Je bent opgepakt, en dan?

De politie stelt een proces verbaal op. Het proces-verbaal belandt bij de Officier van Justitie (OvJ). 

De Officier van Justitie heeft dan 3 keuzes:

Seponeren (geen rechtszaak: te weinig bewijs of een te licht vergrijp)
Strafbeschikking (geen rechtszaak: boete/taakstraf opgelegd door het OM)
Vervolgen (rechtszaak: proces-verbaal wordt naar de rechter gestuurd)

Waarom schuurt de strafbeschikking met de machtenscheiding?

Seponeren

Strafbeschikking

Vervolgen

Een man rijdt door rood toen hij een zwaargewond kind naar het ziekenhuis bracht. 

Een jongen (16) wordt voor de eerste keer aangehouden omdat hij iets uit een supermarkt heeft gestolen.

Een vrouw wordt opgepakt voor onverzekerd rijden. De politie komt er dan achter dat ze ook nog 4 verkeersboetes open heeft staan 

Vandaag stelden we de vragen:

Wat mag de politie doen om criminaliteit aan te pakken?

Je bent opgepakt, kom ik nu voor de rechter?

Hoe goed kun je antwoord geven op de 2 hoofdvragen van vandaag?

0100

Huiswerk 

Maken: 1 t/m 14 

Begrippen deze paragraaf

Wetboek van Strafrecht

Misdrijf

Overtreding

Criminaliteit

Politie

Officier van justitie

Fouilleren

Dwangmiddelen

Verdachte

Staande houden

Aanhouding, arrestatie

Preventief fouilleren

Infiltratie

Seponeren

Transactie

Strafbeschikking

Vervolgen