Criminaliteit en Opsporing

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Criminaliteit en Opsporing

Hoofdstuk 2. Rechtsstaat

In deze les

beantwoorden we de vragen:

Wat mag de politie doen om criminaliteit aan te pakken?

Je bent opgepakt, kom ik nu voor de rechter?

Een voorbeeld van een sociaal grondrecht is de vrijheid van godsdienst.

1. Waar
2. Niet waar

In Nederland hebben wij de Trias Politica, maar wat betekent dit?

1. De invloed van politieke partijen
2. De rechten en plichten van burgers
3. De scheiding van de macht
4. Vrij en geheime verkiezingen

Wat betekent het legaliteitsbeginsel?

1. Burgers hebben naast rechten ook plichten
2. Je kan niet twee keer voor hetzelfde worden vervolgd.
3. De overheid kan ook strafbaar zijn.
4. Iedere handeling van de overheid moet gebaseerd zijn op een wet.

Wat weet je nog over rechtsgebieden?

Het Openbaar Ministerie heeft donderdag dertig jaar cel en tbs met dwangverpleging geëist tegen Erasmusschutter Fouad L. Hij schoot op 28 september 2023 in Rotterdam drie mensen dood, omdat hij boos was dat hij zijn artsendiploma niet kreeg

De overheid moet een schuld overnemen die een toeslagenouder bij haar ouders heeft. Dat heeft de rechter bepaald. De vrouw had door het toeslagenschandaal een schuld van 10.800 euro bij haar ouders, die voor dat geld meerdere spullen voor haar hadden gekocht. De overheid wilde deze schuld niet overnemen. De vrouw spande daarop een rechtszaak aan, waarin de rechter nu uitspraak deed.

Om welk rechtsgebied gaat het hier?

1. Civiel recht
2. Bestuursrecht
3. Strafrecht

Het Openbaar Ministerie heeft donderdag dertig jaar cel en tbs met dwangverpleging geëist tegen Erasmusschutter Fouad L. Hij schoot op 28 september 2023 in Rotterdam drie mensen dood, omdat hij boos was dat hij zijn artsendiploma niet kreeg

TikTok heeft in een Amerikaanse rechtszaak een flinke nederlaag geleden. Een rechtbank in de Amerikaanse stad Philadelphia oordeelde dat een vrouw de video-app aansprakelijk kan stellen voor de dood van haar dochter in 2021. Het meisje overleed op 10-jarige leeftijd toen ze meedeed aan de "blackout-challenge", die de ronde deed in filmpjes op TikTok.

Om welk rechtsgebied gaat het hier?

1. Civiel recht
2. Bestuursrecht
3. Strafrecht

Het Openbaar Ministerie heeft donderdag dertig jaar cel en tbs met dwangverpleging geëist tegen Erasmusschutter Fouad L. Hij schoot op 28 september 2023 in Rotterdam drie mensen dood, omdat hij boos was dat hij zijn artsendiploma niet kreeg

Het Openbaar Ministerie heeft donderdag dertig jaar cel en tbs met dwangverpleging geëist tegen Erasmusschutter Fouad L. Hij schoot op 28 september 2023 in Rotterdam drie mensen dood, omdat hij boos was dat hij zijn artsendiploma niet kreeg

Om welk rechtsgebied gaat het hier?

1. Civiel recht
2. Bestuursrecht
3. Strafrecht

Functies strafrecht

Bepalen welk gedrag strafwaardig (strafbaar) is

Bepalen welke straffen gegeven worden

Bepalen hoe die straffen worden uitgevoerd

Strafbare feiten zijn vastgelegd in wetten

Natuurlijk het Wetboek van Strafrecht.

Maar ook de Wegenverkeerswet 1994

De Opiumwet

En de Wet op Economische Delicten

Strafbare feiten zijn vastgelegd in wetten. Bij welk kenmerk van de rechtsstaat past dit?

Overtreding

• Minder ernstig strafbaar feit
• Maximaal 1 jaar gevangenisstraf
• Niet altijd een strafblad
• Bijv. verkeersovertredingen

Misdrijf

• Ernstig strafbaar feit
• Maximaal levenslang gevangenisstraf
• Altijd een strafblad
• Bijv. moord, verkrachting, drugshandel. 

Bepaal of de situatie op de foto een overtreding is of een misdrijf

Is de situatie op de foto een overtreding of een misdrijf?

Overtreding

Misdrijf

Het oplossen van een misdrijf

• Taak van de politie

• Politie verzamelt informatie zoals getuigenverklaringen en verhoringen van verdachten en legt verslag in een proces-verbaal

• De politie mag alleen gebruik maken van dwangmiddelen wanneer er een redelijk vermoeden van schuld is. Er is dan een verdachte. 

Het gebruik van dwangmiddelen door de politie mag alleen wanneer er een verdachte is. Bij welk kenmerk van de rechtsstaat past dit?

Het oplossen van een misdrijf

• Wanneer er een verdachte is, mag de politie die persoon staande houden, arresteren of fouilleren. Ook mag een verdachte 9 uur worden vastgehouden op het politiebureau. 

• Voor sommige dwangmiddelen heeft de politie toestemming nodig van de Officier van Justitie of van de rechter-commissaris. Bijvoorbeeld als de politie een woning binnen wil gaan, telefoongesprekken wilt afluisteren, preventief wilt fouilleren, infiltratie, of een verdachte langer dan 9 uur vasthouden. 

Voor bepaalde dwangmiddelen heeft de politie extra toestemming nodig, maar waarom? Gebruik in je antwoord één van de kenmerken van een rechtsstaat.

De officier van Justitie

Je bent opgepakt, en dan?

Het proces-verbaal belandt bij de Officier van Justitie (OvJ).

De Officier van Justitie heeft 3 keuzes:

Seponeren (geen rechtszaak: te weinig bewijs of een te licht vergrijp)
Strafbeschikking (geen rechtszaak: boete/taakstraf opgelegd door het OM)
Vervolgen (rechtszaak: proces-verbaal wordt naar de rechter gestuurd)

Waarom schuurt de strafbeschikking met de machtenscheiding?

Seponeren

Strafbeschikking

Vervolgen

Een man rijdt door rood toen hij een zwaargewond kind naar het ziekenhuis bracht. 

Een jongen (16) wordt voor de eerste keer aangehouden omdat hij iets uit een supermarkt heeft gestolen.

Een vrouw wordt opgepakt voor onverzekerd rijden. De politie komt er dan achter dat ze ook nog 4 verkeersboetes open heeft staan 

Vandaag stelden we de vragen:

Wat mag de politie doen om criminaliteit aan te pakken?

Je bent opgepakt, kom ik nu voor de rechter?

Hoe goed kun je antwoord geven op de 2 hoofdvragen van vandaag?

010