Kenmerkende aspecten in het kort

Tijdvakken en kenmerkende aspecten.

• Tijdvakken helpen je om gebeurtenissen chronologisch te ordenen
• de kenmerkende aspecten zijn gebeurtenissen/ontwikkelingen uit de geschiedenis.                                                                                                                                        

Tijdvak 1

Jagers en boeren

tot 30000 v.C. 

Prehistorie

Kenmerkend aspect:

de levenswijze van jagers en verzamelaars

• leefden als nomaden
•  jagen en verzamelen om aan voedsel te komen
• ongeschreven bronnen

k.a. het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen

• 10.000 v.C. landbouwrevolutie Vruchtbare Halvemaan
• 5000 v.C. Limburg
•  sedentair leven --> landbouwsamenleving
• sociale organisatie

k.a. Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen.

• plm. 3500 v.C. stedelijke gemeenschappen aan Tigris en Eufraat
•  landbouwoverschot --> nijverheid en handel
• bestuur
• ontstaan schrift.

Tijdvak 2

Grieken en Romeinen

3000 v.C. - 500 n.C. 

Oudheid

k.a. De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat.

• Griekenland bestond uit stadstaten --> landbouwstedelijke samenleving
• bestuursvormen: monarchie, tirannie, aristocratie
• 509 v.C. Atheense democratie
• filosofen op zoek naar antwoorden --> verstand --> wetenschappelijk denken

k.a. De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde. 

• Plm. 750 v.C. ontstaan Rome
• Door veroveringen uitbreiding tot machtig rijk
• 1e eeuw V.C. --> keizerrijk
• strak georganiseerd, Pax Romana
• romanisering 

k.a. De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.

• 500- 323 v.C. klassieke periode Griekse stadstaten
• Romeinen zagen Griekse bouwkunst als voorbeeld
• Grieks-Romeinse mengcultuur         --> klassiek 

k.a. De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-Europa. 

• 1e eeuw v. Chr. confrontaties Romeinen vs Galliërs en Germanen 
• bewaking Romeinse limes 
• Overname Romeinse cultuur
• 476 val West-Romeinse Rijk
• Oost-Romeinse Rijk bleef bestaan --> Byzantijnse Rijk

k.a. De ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste monotheïstische godsdiensten. 

• 1200 v.C. ontstaan jodendom
• geloof in 1 god
•  Romeinen veroveren Palestina
• 1e eeuw ontstaan christendom
• christenen weigeren Romeinse keizer als god te vereren
• 391 christendom staatsgodsdienst RR

Tijdvak 3

Monniken en Ridders

500-1000

(Vroege) Middeleeuwen

k.a. Het ontstaan en de verspreiding van de Islam

• 7e eeuw 
• Profeet Mohammed 
•  622 gevlucht uit  Mekka
• Kaäba heiligdom
• verovering Mekka
• Snelle verspreiding 

k.a. De vrijwel volledige vervanging in W-Eur van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid. 

• Na val West Romeinse Rijk--> landbouwsamenleving
• Bescherming landheer
• horige boeren
• Domein  --> zelfvoorzienend
• hofstelsel

k.a. Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur. 

• politiek systeem (leenman - leenheer)
• vazallen zweren trouw
• uitlenen van land
• verbrokkeling van macht 

k.a. De verspreiding van het christendom in geheel Europa. 

• Tijdens Romeinse Rijk ontstaan
• Germaanse volkeren niet christelijk
• koning Clovis in 496 gedoopt
• geestelijken nuttig voor bestuur
• koningen beschermden geestelijken
• missionarissen  verspreiding christendom

tijdvak 4

Tijd van steden en staten

1000-1500

(Late) Middeleeuwen

k.a. De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving. 

• 1000 herleving landbouwstedelijke samenleving
• Landbouw bracht meer op
• Meer gehandeld
• Steden komen op --> ambachtslieden & handelaren

k.a. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden. 

• stadsrechten kopen
•  bestuur in handen van schout en  schepenen
• Stad trok veel mensen (o.a. horigen) aan

k.a. Het begin van staatsvorming en centralisatie. 

• vorsten breiden hun macht uit
• bestuur vanuit één centraal punt
• dezelfde wetten en regels
• ambtenaren
• Frankrijk 
• meer politieke eenheid

k.a. Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben. 

• 1054 Oosters Schisma
• 1075 ruzie paus & keizer
• investituurstrijd 
• 1122 oplossing aanstellen geestelijken

k.a. De expansie van de christelijke wereld naar buiten toe, onder andere in de vorm van kruistochten. 

• 1080 Constantinopel bedreigd door Seldjoeken 
• Paus Urbanus II --> kruistocht
• 1099 inname Jeruzalem 
• 11e en 12e eeuw diverse kruistochten