Blok 2 Over taal - Lezen - Spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 4

Welkom bij Nederlands!

Pak je pen, boek & schrift.

Vandaag

• Info
• Uitleg/werken
• Werken
• Vragen?
• Afsluiting
  

• 
  

Info

Ik ga uitleg geven aan de drie groepen, maar los van elkaar. 

Dat betekent dat de anderen aan de slag gaan met hun eigen werk.

Vandaag

• Info
• Uitleg/werken
• Vragen?
• Afsluiting

• 
  

Maken

Dit is wat je moet doen:

vmbo-t: Blok 2, Over taal, opdr. 1, 2, 3, 4 & 9

havo: Blok 2, Spelling, opdr. 1, 2, 3, 4, 5, 6

vwo: Blok 2, Lezen, opdr. 1, 2, 3, 4

Vandaag

• Info
• Uitleg/werken
• Vragen?
• Afsluiting

• 
  

vmbo-t: Over taal

Eerst een stukje uitleg voor vmbo-t.

Het gaat om Blok 2, Over taal.

Vandaag

• Info
• Uitleg/werken
• Vragen?
• Afsluiting

Groepstaal

• Straattaal
• Vaktaal/vakjargon
• Gametaal
  
• Voetbaltaal
• enzovoorts.....
  
• Gesproken door een bepaalde groep   (dus niet in een bepaald gebied zoals bij dialect/streektaal)

Vaktaal = vakjargon

Vaktaal of vakjargon is taalgebruik binnen een bepaalde beroepsgroep of vakgebied. Het taalgebruik is zo specifiek op het beroep gericht dat buitenstaanders de woorden of uitdrukkingen moeilijk kunnen begrijpen. In plaats van vakjargon heeft men het ook wel over vaktaal.

Bij welk beroep hoort:
'Als de patiënt onder narcose is, kan de operatie beginnen.'

1. boekhouder
2. bouwvakker
3. dokter
4. verhuizer

Bij welk beroep hoort:
'Elke vrijdag vindt er een back-up van de gegevens plaats.'

1. computerdeskundige
2. dj
3. krantenbezorger
4. voetballer

• 
  

havo: Spelling

Nu uitleg voor havo.

Het gaat om Blok 2, Spelling.

Vandaag

• Info
• Uitleg/werken
• Vragen?
• Afsluiting

• 
  

Lesdoel vandaag

Aan het eind van de les kun je...

- ...uitleggen wanneer je een trema moet gebruiken.

- ...trema's juist gebruiken.

Vandaag

• Info
• Uitleg
• ZS
  
• Vragen?
• Werken
• Afsluiting

• 
  

Spelling

Welke leestekens kennen jullie allemaal?

Wie weet al wat een trema is?

Vandaag

• Info
• Uitleg
• ZS
  
• Vragen?
• Werken
• Afsluiting

Trema (") kort samengevat

In sommige woorden schrijf je een trema. Je voorkomt zo dat je een woord verkeerd uitspreekt.

Het trema maakt duidelijk dat het om twee klinkers gaat,

en niet om één klank.

Trema?
poeziealbum

Trema?
industriele

Trema?
tatoeage

Trema?
financieel

1. null

maiskolf

1. Met apostrof
2. Zonder apostrof
3. Met trema
4. Zonder trema

Waarom heeft het woord een trema?
onhygiënisch

1. Het woord is een aardrijkskundige aanduiding of afleiding hiervan
2. Het woord is een samenstelling die je anders verkeerd zou uitspreken
3. Het woord is een samenstelling waarin een cijfer, symbool of afkorting voorkomt
4. Het woord is geen samenstelling en anders zou je het verkeerd uitspreken

Waarom heeft het woord een trema?
geïnteresseerd

1. Het woord is een aardrijkskundige aanduiding of afleiding hiervan
2. Het woord is een samenstelling die je anders verkeerd zou uitspreken
3. Het woord is een samenstelling waarin een cijfer, symbool of afkorting voorkomt
4. Het woord is geen samenstelling en anders zou je het verkeerd uitspreken

Waarom heeft het woord een trema?
hindoeïsme

1. Het woord is een aardrijkskundige aanduiding of afleiding hiervan
2. Het woord is een samenstelling die je anders verkeerd zou uitspreken
3. Het woord is een samenstelling waarin een cijfer, symbool of afkorting voorkomt
4. Het woord is geen samenstelling en anders zou je het verkeerd uitspreken

• 
  

vwo: Lezen

Nu uitleg voor vwo.

Het gaat om Blok 2, Lezen.

We gaan het hebben over tekstfuncties,

eerst herhaling tekstverbanden.

Vandaag

• Info
• Uitleg/werken
• Vragen?
• Afsluiting

Signaalwoorden

uitspraak - opsomming                en, ook, bovendien, daarnaast

uitspraak - tegenstelling             maar, toch, daarentegen

uitspraak - voorbeeld                    bijvoorbeeld, zoals

middel - doel                                      om te, waarmee, met als doel

oorzaak - gevolg                              waardoor, hierdoor, zodat

uitspraak - vergelijking                hetzelfde, in vergelijking met

uitspraak - reden                            daarom, want, omdat

Tekstverbanden

uitspraak - conclusie                    dus, concluderend

na één of meerdere uitspraken  volgt een eindbesluit, oordeel

uitspraak - samenvatting           kortom, samenvattend, al met al

Na één of meerdere uitspraken worden de belangrijkste punten genoemd

uitspraak - voorwaarde                mits, als, indien, tenzij

Er worden diverse voorwaarden (eisen) genoemd die bij een uitspraak horen.

Verbindingsmanieren

Zinnen en alinea's worden verbonden door middel van een verband. Dit kan op verschillende manieren worden aangegeven:

1 door het gebruik van een signaalwoord

2 door het herhalen van een woord

3 door een overgangszin met een verwijzing

4 door een aankondigende zin

Functies van tekstgedeelten

Alinea's of groepjes alinea's heeft een bepaalde bedoeling of functie (= functie tekstgedeelte).
Hierbij kun je denken aan bewijs, constatering, gevolgen, nuancering, ontkenning, oorzaak, opsomming, theorie en toelichting.

Tip: bekijk goed de kernzin en signaalwoorden, dit kan je hierbij helpen.

Functies van tekstgedeelten

(zie blz. 85)

Bewijs: met feiten (onderzoek) wordt de juistheid van een theorie aangetoond

Constatering: er wordt iets vastgesteld / opgemerkt

Gevolgen: er worden gevolgen beschreven die door een maatregel/verschijnsel zijn veroorzaakt

Nuancering: een uitspraak wordt iets afgezwakt (andere gezichtspunten)

Ontkenning: een uitspraak waarvan wordt aangegeven dat die niet juist is

Oorzaak: er wordt beschreven hoe iets is ontstaan

Functies van tekstgedeelten

(zie blz. 85)

Opsomming: delen die bij elkaar horen worden genoemd

Theorie: bij een algemene beschrijving wordt een feit/verschijnsel verklaart of voorspelt

Toelichting: iets wordt nader uitgelegd met voorbeelden of gevolgen

Eigenlijk ga je het bouwplan van de schrijver ontrafelen!

Tekststructuren (zie blz. 88)

De opbouw van een tekst noem je ook wel een tekststructuur.

- Voor- en nadelenstructuur: met voor- en nadelen wordt een bepaald probleem of verschijnsel besproken (meningen?)

- Verschijnsel- en verklaringstructuur: er worden verklaringen(opheldering) gezocht bij een bepaald verschijnsel, vaak eindigend met een aanbeveling

- Verschijnsel- en besprekingsstructuur: verschillende kanten van een verschijnsel worden besproken, eindigend met een samenvatting

Alinea 14 zou gelezen kunnen worden als een zelfstandige redenering.  Benoem de verschillende
onderdelen van deze redenering.  

conclusie

constatering

theorie

oorzaak

precisering

stelling

tegenwerping

voorbeeld

voorwaarde

toelichting

Afsluiting

Huiswerk: Voor de tweede les schrijf je vragen of moeilijkheden op en je maakt een samenvatting van de tekst.

0