Moeilijk verstaanbaar gedrag

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1-4

Welkom!

Vandaag gaan wij het hebben over moeilijk verstaanbaar gedrag.

Omgangskunde

Doelen

• Voert interventies uit (zorgverlener)
• Communiceert met de zorgvrager en het sociale netwerk (communicator)
• Reageert op onvoorziene en crisissituaties (organisator)
  

Vanuit kwalificatiedossier

Lesdoelen:

• Je kunt uitleggen wanneer we spreken van probleemgedrag bij een zorgvrager.
  
• Je kunt analyseren welke algemene maatregelen je neemt in de zorg om probleemgedrag te voorkomen.
  
• Je kunt analyseren welke oorzaken probleemgedrag kan hebben.
  
• Je kunt analyseren hoe je in de praktijk omgaat met zorgvragers die probleemgedrag vertonen.

Planning

10:15-10:55: Theorie moeilijk verstaanbaar gedrag.

10:55-11:35 Casus opdracht, Learnbeat opdrachten. 

11:35-11:45  Terugkijken en afsluiten. 

Wat versta jij onder moeilijk verstaanbaar gedrag?

Wat voor moeilijk verstaanbaar gedrag kom jij op stage tegen?

Welke gevoelens en gedachten roept het moeilijk verstaanbaar gedrag van de cliënt bij jou op?

Welke interventies doe jij en wat is het effect?

eenvandaag.avrotros.nl

Moeilijk verstaanbaar gedrag

•   Alle gedrag van de cliënt, dat deze cliënt en/of de omgeving, als moeilijk hanteerbaar ervaart.
  
• Agressie, zelfverwonding, weglopen, dwalen, roepen, teruggetrokken gedrag vertonen, angst, onrust, overmatig drinken en drugsgebruik. 
• Er is geen standaard verklaring voor moeilijk verstaanbaar gedrag, geen standaard aanpak en er is ook geen standaard oplossing voor.
• Moeilijk verstaanbaar gedrag is altijd een teken dat er iets aan de hand is. Je mag het dus nooit als 'gewoon' gaan zien.

Automutilatie (zelfbeschadiging)

• De zorgvrager verwondt zichzelf of doet zichzelf pijn, soms met hulpmiddelen. 
• Komt regelmatig voor in de gehandicaptenzorg.
•  Automutilatie kan ernstige vormen aannemen en ernstige gevolgen hebben. Wonden raken geïnfecteerd en er kunnen blijvende beschadigingen of littekens ontstaan.
• Dwangmatig automutileren of de automutilatie gericht inzetten.
• Het kan een reactie zijn op onvervulde behoeften. Of de zorgvrager kan geleerd hebben dat automutilatie hem iets oplevert, zoals aandacht.

Op welke twee manieren kan automutilatie voorkomen?

Agressie

• Gedrag wat iemand inzet om - bewust of onbewust - iets kapot maken, een ander schade toe te brengen, en/of duidelijk te maken wat hij wel of niet wil. 
• Komt regelmatig voor in de gehandicaptenzorg.
• Het gedrag gaat over de grenzen van anderen heen en roept gevoelens van angst, pijn, verdriet en/of boosheid bij de ander op. 

Agressie komt regelmatig voor in de gehandicaptenzorg.

1. Juist
2. Onjuist

Omgaan met agressie

• Soms helpt het om de aandacht van de cliënt van de situatie af te leiden.
• Geef de cliënt ruimte wanneer hij lichamelijk geweld gebruikt en probeer hem niet tegen te houden (mits anders is afgesproken). 
• Ook dan is het soms het beste de kamer even te verlaten of om hulp in te roepen. 
• Geef altijd duidelijk aan wat je gaat doen/ welke handelingen/actie je gaat verrichten/ondernemen. 
• Gewenst gedrag positief bekrachtigen.
• Consequent en constant handelen.

Hoe kan je het beste handelen als een cliënt agressief is? Meerdere antwoorden kunnen goed zijn.

1. Om de aandacht van de cliënt van de situatie af te leiden.
2. Door gewenst gedrag positief te bekrachtigen.
3. Door consequent en constant te handelen.
4. Door duidelijk aan te geven wat je gaat doen (acties/handelingen).

Moeilijk verstaanbaar gedrag is niet het probleem 

• Moeilijk verstaanbaar gedrag kan een machteloos gevoel geven bij de zorgverlener. 
• Vaak zie je dat er interventies worden ingezet die dichtbij de cliënt liggen als medicatie of afzonderen.
• Moeilijk verstaanbaar gedrag is te vergelijken met koorts. Het is een manier om aan te geven dat er sprake is van een ander probleem. Je kunt koorts behandelen met bijvoorbeeld een paracetamol, maar daarnaast moet je ook onderzoeken waar de koorts vandaan komt. 

Moeilijk verstaanbaar gedrag voorkomen

• Persoonsgericht werken staat centraal, dit is ook de sleutel bij moeilijk verstaanbaar gedrag. 
• Leer de zorgvrager kennen, zorg dat de zorgvrager zich veilig voelt. 
  
• Blijf geïnteresseerd en nieuwsgierig, houd er rekening mee dat de zorgvrager kan veranderen. 

Bronnen van informatie over de zorgvrager:

• De zorgvrager zelf is de belangrijkste bron.
  
• De naasten van de zorgvragers: zijn ouders, familieleden, mantelzorgers. Neem hun kennis serieus. Iedere zorgvrager heeft zijn eigen 'gebruiksaanwijzing'.
  
• Het ondersteuningsplan: zorg dat je op de hoogte bent van de geschiedenis van de zorgvrager en van zijn begeleidingsafspraken.

Wie is de belangrijkste bron van informatie over de zorgvrager?

Oorzaken moeilijk verstaanbaar gedrag 

Factoren in de fysieke omgeving

• Geluiden (TV, radio, medewerkersmedebewoners, etc.)
• Privacy (eigen kamer, mogelijkheid rustige plek te zoeken, mogelijkheid tot ontmoetingen, etc.)
• Licht (voldoende daglicht , mogelijkheid om naar buiten te gaan, etc)
• Ruimte (afdelingsgrootte, bewegingsvrijheid, gesloten deuren, herkenbaar, veilig, vertrouwd, etc.)
• Kleur gebruik
• Hulpmiddelen (huisregels, pictogrammen, bewegwijzering)

Checklist moeilijk verstaanbaar gedrag

Factoren gerelateerd aan de daginvulling

• Wensen (is bekend wat de client wil, sluit de daginvulling hierbij aan, etc.)
• Keuzes (vrijheid om voor daginvulling te kiezen, keuze om niets te doen, alternatieven)
• Daginvulling (variatie, voldoende uren, voldoende ondersteuning, (ook vrijwilligers, familie) aansluitend op zorg- en behandelplan, dagstructuur etc.)
• Belasting: (overbelasting, verveling, etc).

Lichamelijke factoren

• Ziekte
• Beperkingen (visuele beperkingen, auditieve beperkingen, lichamelijke beperkingen. 
• Ongemakken (pijn, dorst, benauwd).
• Slapen (inslaapproblemen, doorslaapproblemen).
• Medicatie (last van) bijwerkingen).  

Persoonlijkheid

• Copingstijl (omgang, stressvolle situaties)
• Levensstijl (activiteitenniveau, dag- nachtritme, teruggetrokken, graag in gezelschap, etc.)
• Persoonlijke factoren (levensloop (traumatische) gebeurtenissen, relatie met ouders/kinderen). 
• Psychische factoren (depressie, angst, psychose, persoonlijkheidsstoornis, etc.)
• Factoren in de sociale omgeving (groepsgrootte, contacten met medebewoners, contact personeel en anderen).

Lichamelijke factoren waardoor moeilijk verstaanbaar gedrag tot uiting komt zijn:

1. Slapen, beperkingen en ongemakken.
2. Beperkingen, ziekte, ongemakken, slapen en medicatie.
3. Slapen en medicatie.
4. Medicatie, ongemakken en ziekte.

Stappenplan

Moeilijk verstaanbaar gedrag

MM

MDO: multidisciplinair overleg

GOP: Gedrag observatie programma

Opdracht

• Opdracht in tweetallen.
• Stappenplan uitwerken a.d.h.v. casus. 
• Zie Teams map: theorie Elles / map mvg.
• Je mag ook een eigen situatie uit de praktijk gebruiken. Start dan met een korte cliënttypering en maak de casus. 
• Leerwerkkaart ''begeleiden''.
• Klaar? Zie Learnbeat om opdrachten te maken. Eerste jaar VZ-VP -> Communiceren met naasten -> ondersteunen van het sociale netwerk bij de communicatie. 

Terugkijken en aflsuiten

Leerdoelen:

• Voert interventies uit (zorgverlener)
• Communiceert met de zorgvrager en het sociale netwerk (communicator)
• Reageert op onvoorziene en crisissituaties (organisator)
  

Lesdoelen:

• Je kunt uitleggen wanneer we spreken van probleemgedrag bij een zorgvrager.
• Je kunt analyseren welke algemene maatregelen je neemt in de zorg om probleemgedrag te voorkomen.
  
• Je kunt analyseren welke oorzaken probleemgedrag kan hebben.
  
• Je kunt analyseren hoe je in de praktijk omgaat met zorgvragers die probleemgedrag vertonen.

Hoe vond je de les gaan?

Exit ticket

             Bedankt en tot straks!