voorbereiding volgende week

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Programma

Functiewoorden en andere tips en tricks

relativering

1. Resultaat van waarnemingen en overdenkingen van de schrijver
2. Iets dat nodig is of eerst moet gebeuren voordat iets anders kan gebeuren.
3. De schrijver laat de betrekkelijkheid van iets zien, zwakt iets af.
4. Nadenken over wat het beste is.

Relativeren

Je moet wel kunnen relativeren.

1. Iets in perspectief plaatsen
2. Afzwakken
3. Betrekkelijkheid inzien
4. Ongelijk geven

Wat is een bewering?

1. Een feit uit de tekst op een verhalende manier verwoordt.
2. Een tekst onder een afbeelding ter verduidelijking.
3. Iets wat gezegd wordt. Het lijkt juist, maar hoeft niet altijd zo te zijn.

Bewering

1. Loze uitspraak
2. Mening die niet te bewijzen valt
3. Mening die te bewijzen valt

De functie van een tekstgedeelte is een bewering.

Welke omschrijving klopt?

1. Een stelling die de schrijver moet onderbouwen.
2. De schrijver geeft aan waarom hij iets vindt.
3. De schrijver maakt bezwaar of heeft bedenkingen.
4. De schrijver geeft een een goede raad of een advies.

constatering

1. Resultaat van waarnemingen en overdenkingen van de schrijver
2. Vaststelling van een feit of verschijnsel
3. Samenvattende omschrijving van de kenmerken van een begrip
4. De schrijver laat de betrekkelijkheid van iets zien, zwakt iets af.

AFWEGING

AANNAME

RELATIVERING

TEGENARGUMENT

TEGENWERPING

WEERLEGGING

NUANCERING

Maakt bezwaar tegen een bewering of argumentatie.

Probeert aan te tonen dat een argument onjjuist is.

Veronderstelt iets dat nog bewezen moet worden.

Geeft een verfijning in de uitleg of zwakt een standpunt iets af.

Vergelijkt argumenten, voor- en nadelen of mogelijke oplossingen.

Wijst op het betrekkelijke van iets, zwakt iets af.

Doet een uitspraak waarmee hij een standpunt ontkracht of een argument weerlegt.

doel-middelverband

samenvattend verband

voorwaardelijk verband

toegevend verband

Toegevend verband

Bij een toegevend verband wordt een andere kant van een zaak aangegeven. de toegeving kan ook achteraan staan.

Signaalwoorden: ook al, zij het (dat), weliswaar, (al)) hoewel, ofschoon, desondanks, niettemin

Hoewel Ank van kamperen houdt, gaat ze dit jaar niet mee naar de camping.

Functies van tekstgedeelten

Advies: de schrijver geeft een goede raad

Afweging: de schrijver weegt voor- en nadelen of mogelijke oplossingen tegen elkaar af en maakt zo een keuze

Standpunt: stelling, mening, een uitspraak die je poneert

Argument: de schrijver geeft aan waarom hij iets vindt

Argumentatie: de schrijver geeft meerdere argumenten

Redenering: standpunt en argument samen

Bewering: een stelling die de schrijver moet onderbouwen

Conclusie: de schrijver komt tot een gevolgtrekking

Alinea 3 geeft een uitwerking van wat er in 2 wordt verteld.

Wat betekent het woord uitwerking?

1. iets wat al eerder kort verteld is, samenvatten
2. iets wat al eerder kort verteld is, verder uitleggen
3. iets wat al eerder kort verteld is, navertellen
4. iets wat al eerder kort verteld is, niet meer herhalen

Impliciet / expliciet standpunt

Impliciete bewering in een argumentatie o.b.v. kenmerk of eigenschap

Jeroen is eigenlijk nog een groot kind (standpunt), want het liefst speelt hij nog met zijn lego (argument).

Impliciet: kinderen spelen immers met lego

Impliciet / expliciet

Impliciete bewering in argumentatie o.b.v. kenmerk of eigenschap

Jeroen is eigenlijk nog een groot kind (standpunt), want het liefst speelt hij nog met zijn lego (argument).

Impliciet: kinderen spelen immers met lego

Uitleg citeren / parafraseren

Verschillende soorten opdrachten: 

• Soms moet je antwoord geven in eigen woorden (ook al staat het antwoord letterlijk in de tekst): dit heet 'parafraseren'
• En soms moet je je antwoord letterlijk uit de tekst halen, dit heet 'citeren'

Let op wát je moet citeren / parafraseren

• Soms één zin (citeer/parafraseer je meer, dan is je antw. sowieso fout, ook al staat het goede gedeelte ertussen)
• Soms één woord (idem)
• Soms een paar woorden (idem, en één woord is sowieso fout)
• Soms een zinsgedeelte; in dit geval mag je dus niet de hele zin citeren!

Polemiseren

een polemiek voeren; ergens tegen in opstand komen, een pennestrijd voeren

Voorbeelden:

Hij had eerder gepolemiseerd, tegen de in zijn optiek in de jaren zeventig toonaangevende 'jongetjesliteratuur' bijvoorbeeld, of tegen het slechte Nederlands van zijn Vlaamse collega's.

NRC, 1995

Wat heeft het voor zin, revolutie te maken, rellen te schoppen, te protesteren, te polemiseren met het doel de dingen naar hun wezen te veranderen, - ssssst, het wezen van de dingen verandert nooit, alleen van tijd tot tijd verandert de uiterlijke vorm ervan.

Jeroen Brouwers, De bierkaai. Kladboek 2, 1980

Let op je antwoordstructuur

Bijvoorbeeld bij een tegenstrijdigheid, tegenstelling

In tekst 1 wordt x beweerd

In tekst 2 wordt y beweerd

X en y spreken elkaar tegen, omdat …