Standaard Nederlands, dialecten en straattaal

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Nederlands

3 VWO

20 januari 2025

Standaard Nederlands, Dialecten en straattaal.

Lesdoel

Aan het einde van de les kun je het verschil herkennen tussen Standaardnederlands,  streektalen/dialecten en straattaal.

Taalvariatie

We hebben gezien dat er variatie is tussen talen, maar ook binnen een taal is er veel variatie. Dit is in de vorm van accenten en dialecten. Pas in de 16e eeuw werd de taal gestandaardiseerd, daarvoor werd in elke streek een eigen dialect gesproken. Na de 16e eeuw werden er afspraken gemaakt over de standaard taal.

Tot de jaren 70 werd deze standaardtaal het Algemeen Beschaafd Nederlands (ABN) genoemd, maar deze naam werd veranderd. Veel mensen spreken namelijk geen echt ABN en dat zou dan betekenen dat je niet beschaafd was. De nieuwe naam werd Standaardnederlands.

Taalvariatie

De dialecten en accenten bleven. Zo kent iedere regio nog zijn eigen dialecten en accenten. Dialecten en accenten zijn beide verschillend. Zo zijn dialecten een taalvariatie op het Standaardnederlands die streekgebonden zijn. Accenten daarentegen zijn enkel een klankvariatie op het Standaardnederlands.

Straattaal is weer iets nieuws en komt door invloeden van andere talen en culturen.

Vertaal naar het standaard Nederlands!

'Hebben alle vogels nesten begonnen behalve ik en jij, waar wachten we nog op?'

Standaardnederlands

Het Nederlands dat als correct taalgebruik wordt gezien.

Welke dialectwoorden
ken je?

Dialect

- Streektaal: de taal van een 

bepaalde streek of plaats, die anders

 is dan de Standaard

- Wordt mondeling overgedragen

- Wordt steeds minder gesproken

Bijvoorbeeld: Zeeuws, Brabants, Limburgs, Utrechts, Gronings

Drie kenmerken taal in plaats van dialect
:

- Het dialect moet een eigen ontwikkeling hebben gehad

- Er moeten voldoende verschillen zijn tussen het dialect en de standaardtaal

- Het dialect moet door een aanzienlijke maatschappelijke en culturele groep gedragen worden

Straattaal

Straattaal is ontstaan als jongerentaal in de grote steden. Iedere plaats kent zijn eigen varianten. De taal is een mengsel van verschillende talen, waaronder Engels, Nederlands, Marokkaans, Turks, Papiaments en nog meer talen.

Waarom spreken jongeren straattaal?

• Het is een codetaal.     
• Het zorgt voor verbondenheid, maar kan ook mensen uitsluiten.
• Je toont bij welke groep je sociaal en geografisch hoort.
  
• Leuke manier om met taal te spelen-> straattaal kent geen regels ->       heeft een hoog 'do it yourself' gehalte.
• Boodschap hoeft niet letterlijk onder woorden                                                 gebracht te worden -> én toch is het verband/                                                       de relatie helder.

Wat betekent het woord 'wakka'?
#straattaal

1. lopen
2. liedje van Shakira
3. danspas
4. high five

Wat betekent het woord 'agga'?
#straattaal

1. Den Haag
2. vreemdgaan
3. stoer lopen
4. sneaker

'Vriend' in straattaal is?

1. Sahbi
2. Habibi
3. Mattie
4. Yemmesh

Wat betekent het woord 'planga'?
#straattaal

1. blanke man
2. bril
3. gaspedaal
4. snel rijden

Schooltaal

* Schooltaal is een andere 'taal' dan spreektaal/straattaal. Denk aan woorden als: 
noteren, formuleren, argument, limiet, paragraaf, citeren

Welk dialect is dit?

1. Achterhoeks
2. Drents
3. Fries
4. Limburgs

Welk dialect is dit?

1. Achterhoeks
2. Drents
3. Fries
4. Limburgs

https://www.youtube.com/watch?v=47QG6vF-JzM


Welk dialect is dit?

1. Achterhoeks
2. Drents
3. Fries
4. Limburgs

Welk dialect is dit?

1. Achterhoeks
2. Drents
3. Gronings
4. Limburgs

Maken..

Cursus 4 Taal- § 1 Standaardnederlands

Opdracht 1 en 2

(Opdracht 1 - vraag 5 sla je over en vraag 6 maak je in classroom)