Thema 5 Les 3 Grammatica

• Nederlands
• Praktijkonderwijs
• Leerjaar 4

H5 - Nederlands Klas 4

Grammatica

Lesdoelen/plannen

• Wanneer gebruik je een komma?
• Wanneer gebruik je een dubbele punt?
• Samenstellingen... Hoe doe je dit op de juiste manier? 

Samenstelling

Samenstelling = woord wat is opgebouwd uit meerdere woorden. 

Voorbeeld : Vakantie + pret = vakantiepret

                          Tent, stok en haakje = Tentstokhaakje

Maak een samenstelling

hotel

ijs

reis

vakantie

tent

Maak een samenstelling

stok

pret

budget

machine

kamer

Opdracht

• Bedenk 6 woorden die een samenstelling zijn. 
• Noteer op je blaadje/in je schrift eerst de losse woorden.
• Let op je spelling! 

Koppelteken 1

Soms kan het aaneenschrijven van woorden problemen opleveren. En worden de woorden onleesbaar. 

Bijvoorbeeld : Vakantie + uittocht = Vakantieuittocht
Dan gebruik je een koppelteken = Vakantie - uittocht 

Koppelteken 2

Je gebruikt ook een koppelteken wanneer één van de woorden een afkorting is: 

Bijvoorbeeld : tv - programma  
                               S - bocht 

                                

Maken opdracht 9 blz. 126

Nog meer moeilijke samenstellingen

• Als het eerste deel van de samenstelling in het meervoud eindigt op -en, dan krijgt de samenstelling dat ook:

Kip en fokkerij --> kippenfokkerij

woord boek --> woordenboek

• Als het eerste deel van de samenstelling in het meervoud eindigt op zowel -en als -s, dan krijgt de samenstelling
  een -e: Groente soep --> groentesoep

Maken opdracht 10 + 11 blz. 127 + 128

Nog meer moeilijke samenstellingen

• Als het eerste deel van de samenstelling in het meervoud op -eren eindigt, dan schrijf je in de samenstelling -er-:

kinderprogramma --> meervoud is kinderen

• Als het eerste deel van de samenstelling verwijst naar een persoon of zaak waar er maar één van bestaat dan schrijf je een -e-:

Zonnestralen --> er is maar 1 zon

• Als een samenstelling bestaat uit 2 zelfstandige naamwoorden krijgt een -s- als je die ook hoort: mening verschil --> meningsverschil

Maken opdracht 12 t/m 15 blz. 128 t/m 131

Heb je alles begrepen??