5.5 Milieu of genotype?

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

5.5 Milieu of Genotype?

Doel en begrippen 5.5 

Welke eigenschappen worden genetisch bepaald? 

Welke door het milieu?

nature, nurture, tweelingonderzoek, ethiek, gentherapie, epigenetica, methylgroep

Wat is genetische modificatie?

Voorbeeld

Insuline verlaagt de bloedsuikerspiegel en zorgt ervoor dat bloedsuiker kan worden opgenomen door alle cellen in het lichaam.

Als je diabeet bent en je zelf geen insuline maakt, dan moet je insuline medicatie spuiten.

Voor de productie van insuline medicatie worden bacteriën genetische gemodificeerd. Het menselijk gen voor insuline wordt ingebouwd, zie --->

Wat zijn de bezwaren tegen genetische modificatie?

Ethische bezwaren

Hoe beslis je wat goed is of 

fout?

Wat bepaalt hoe je handelt? 

- kennis en gevoel

- godsdienst, levensovertuiging en cultuur

https://www.zorgvoorbeter.nl/levensvragen-ouderen/ethiek-in-de-zorg

om te doen in de klas

Vind jij dat genetische modificatie mag?

1. Ja
2. Nee
3. Weet ik niet
4. Ligt aan het gebruik

Genetische modificatie

• Het heeft grote voordelen, maar kan ook nadelen met zich meebrengen.
  
• Een genetich gemodificeerd organisme is een transgeen organisme.
  
• Een toepassing van genetische modificatie is gentherapie.
  

Gentherapie

Voor gentherapie worden cellen genetisch aangepast om een ziekte met een genetische oorzaak te genezen.

Voorbeeld:

Een voorbeeld waarbij gentherapie wordt toegepast is de aanpassing van witte bloedcellen, en wel T-cellen, specifieke cellen van ons immuunsysteem. Deze witte bloedcellen worden zodanig aangepast dat ze een tumorcel kunnen herkennen op basis van het voor die tumorcel specifieke eiwit

moeilijk: niet alle cellen nemen op, opnemen DNA is lastig, doorgeven aan nieuwe cellen, immuunsysteem reageert soms etc

Bekijk ook het antwoord op stelling 5 in de module Hersenen en Leren

Tweelingenonderzoek

Eeneiige tweelingen hebben hetzelfde DNA maar niet altijd hetzelfde milieu. 

Welke eigenschappen verschillen? (= nurture)

Interessant, maar is tweelingenonderzoek wel ethisch?

Bekijk stukje van de film op de volgende slide

Tweelingenonderzoek ethisch? Wat vind jij?

Epigenetica

Verschil in eigenschappen -->  genen aan of uit? 

Er zijn stoffen in de kern die de activiteit van genen beïnvloeden --> methylgroepen (-CH3 groepen)

Deze methylgroepen staan onder invloed van milieufactoren (bv. voedsel) en zijn overerfbaar.

Deze epigenetische code is ook overerfbaar. Daardoor kan de omgeving van je ouders/ grootouders jouw eigenschappen bepalen.

methylgroep -CH3

Huiswerk Opdracht

- Maak 5.5 opdracht 1 t/m 6

- Kijk jezelf na! (zie uitwerkingen Classroom)

- Nog vragen (theorie of opdracht)? Noteer in de volgende slide.  

Hierover zou ik graag nog uitleg krijgen: