Samenvatting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Samenvatting

§4.1 Een verdeeld Europa

De situatie in Duitsland 1945

Wat is het IJzeren Gordijn?

1. De bijna ondoordringbare grens die van 1945 tot 1989 het communistische Oost-Europa scheidde van het kapitalistische West-Europa.
2. De Sovjet-Unie en de communistische landen in Europa samen.
3. Economisch steunplan van de Verenigde Staten om ervoor te zorgen dat Europese landen hun economieën konden herstellen en om te voorkomen dat deze landen communistisch zouden worden.
4. Vijandschap tussen het kapitalistische Westen en het communistische Oosten (1945-1989), die ondanks lokale conflicten en oorlogen nooit tot een grote oorlog heeft geleid.

Oost en west hebben verschillende idealen. Zet de kenmerken bij het juiste blok

Westblok

Oostblok

Democratieën

Dictaturen

Gratis medische zorg

Communisme

Kapitalisme

Onder leiding van de VS

Onder leiding van de SU

Vrije verkiezingen

Samenwerking mislukt

Onder de geallieerde leiders heerst wantrouwen

Door wantrouwen ontstaat het IJzeren Gordijn

Stalin voert in Oost-Europa communistische dictaturen in

West-Europa blijft kapitalistisch en democratisch

Bang dat het oosten een einde wil maken aan de vrije democratie

Bang dat het westen een einde wil maken aan het communisme

De bijna ondoordringbare grens die van 1945 tot 1989 het communistische Oost-Europa scheidde van het kapitalistische West-Europa.

Blokkade van Berlijn

Stalin wil eigenlijk héél Berlijn in handen krijgen

Hij wil het westen "uitknijpen" en inlijven bij het oosten

In 1948 blokkeert hij plots alle wegen naar West-Berlijn

West-Berlijn zou zo niet bevoorraad kunnen worden

Luchtbrug

West-Berlijn is enkel nog via de lucht bereikbaar

Het westen creëert daarom een luchtbrug naar Berlijn

Hiermee wordt West-Berlijn toch bevoorraad

Stalin moet in 1949 de blokkade opgeven

Gevolgen

Het westen gaat nu nog nauwer samenwerken tegen de SU

Duitsland wordt opgedeeld in de BRD (west) en de DDR (oost)

Het westen gaat militair samenwerken in de NAVO

Het oosten reageert met het Warschaupact

Afkortingen

BRD: Bondrepubliek Duitsland

DDR: Duitse Democratische Republiek

NAVO: Noord-Atlantische Verdragsorganisatie

Dominotheorie

Terwijl de VS marshallhulp aan Europa gaf, waren er in andere landen in Azië steeds meer communistische partijen. Toen in 1950 het Communistische Noord-Korea Zuid-Korea binnenviel werd er gedacht dat dit het begin was van een wereldwijde communistische aanval. Er werd gesproken van een domino-effect. Als het ene steentje valt, volgt de andere.

En toen?

In 1953 Stalin overleden

Spanningen verminderen op het oog, wapenwedloop gaat door

Stalin opgevolgd door Nikita Chroestjov

Cubacrisis

1962

Cuba was Communistisch geworden

Sovjet kernraketten op Cuba geplaatst

President Kennedy eiste verwijdering van deze wapens

Het IJzeren Gordijn gaat open

paragraaf 4.3

Verzet tegen het communisme

De meeste Oost-Europeanen waren niet blij om bij de invloedsfeer van de SU te horen en kwamen hierdoor soms in opstand. 

1. 1956: Hongaarse (studenten)Opstand
2. 1968: Praagse Lente
3. 1980: verzet van Poolse vakbonden (Solidariteit)

Gorbatsjov

In 1985 kwam Michael Gorbatsjov aan de macht. Hij zag dat de Sovjeteconomie enorm achterliep en probeerde dit in te halen. 

1. Perestrojka: hervormingen
2. Glasnost: openheid

Gevolg: val van de Sovjet-Unie door opstanden in de satellietstaten. 

Duitsland wordt herenigd

Op 9 november 1989 viel de Berlijnse Muur

In 1991 werden de DDR en BRD verenigd tot het huidige Duitsland. 

§4.4 Europese samenwerking

Europese samenwerking

Na WO2 wil West-Europa meer gaan samenwerken

In 1951 wordt de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal opgericht, de EGKS

Nog een oorlog voorkomen

Sterk tegen communisme

De EGKS wordt de EEG

1957: de EGKS wordt  de Europese Economische Gemeenschap

Er komt meer samenwerking bij handel, transport en landbouw

Met subsidies produceren boeren steeds meer voedsel

Dit succes heeft twee gevolgen:

Steeds meer West-Europese landen willen meedoen aan de Europese samenwerking

Landen gaan nu ook samenwerken op andere gebieden, zoals veiligheid en milieu

Europese Unie

Er komt behoefte aan nog intensievere samenwerking

Daarom wordt in 1992 de Europese Unie opgericht

Landen zijn zelfstandig, maar er is ook een Europees bestuur

Die bepaalt bijvoorbeeld de invoering van de Euro

Uitbreiding

Een land dat lid wil worden van de EU moet een democratie zijn

Na de val van het Oostblok willen Oost-Europese landen erbij

In 1995 komt daar nog het Verdrag van Schengen bij

Inwoners van de EU mogen vrij tussen lidstaten reizen/werken

Profiteren van subsidies en goede  handelsvoorwaarden

Grotere kans op een blijvende democratie (door de voordelen van de EU)

West-Europa

Goedkope arbeid

Oost-Europa

Hogere welvaart

Euroscepsis

Veel mensen hebben kritiek op de EU

Anderen zien dat de EU goed is voor de welvaart en politiek

Groot-Brittannië besloot in 2020 de EU te verlaten

Landen moeten EU-maatregelen doorvoeren waar ze niet achter staan

Er gaat veel geld van rijke landen naar de armere landen

Veel West-Europeanen zien dat hun werk wordt overgenomen door Oost-Europeanen