De Marcus Caelius steen en de slag in het Teutoburgerwoud

• Latijn
• Secundair onderwijs

De Marcus Caelius steen en de slag in het Teutoburgerwoud

Leerdoel

Aan het einde van de les kun je de Marcus Caelius steen vertalen en interpreteren en leg je de link met de slag in het Teutoburgerwoud.

Introduceer het leerdoel van de les en vertel de leerlingen wat ze aan het einde van de les zullen kunnen doen.

Wat weet jij al over Arminius en de slag in het Teutoburgerwoud?

De Marcus Caelius steen

De Marcus Caelius steen is een inscriptie van een Romeinse soldaat genaamd Marcus Caelius. Hij beschrijft hierin zijn ervaringen tijdens de slag in het Teutoburgerwoud.

Laat de leerlingen kennismaken met de Marcus Caelius steen en vertel hen wat het is en waar het vandaan komt.

www.livius.org

Locatie van de slag

De slag vond plaats in het Teutoburgerwoud, een bosrijk gebied in Duitsland.

Laat de leerlingen zien waar het Teutoburgerwoud ligt en vertel hen waar de slag heeft plaatsgevonden.

Historische context

De slag vond plaats in het jaar 9 na Christus tijdens de Romeinse verovering van Germanië. De Romeinen werden verslagen door de Germaanse stammen.

Geef de leerlingen meer achtergrondinformatie over de historische context van de slag en waarom deze zo belangrijk is.

de inscriptie

M(arco) Caelio T(iti) f(ilio) Lem(onia tribu) Bon(onia)

[I] o(rdini) leg(ionis) XIIX ann(orum) LIII s(emissis)

[ce]cidit bello Variano ossa

[lib(ertorum) i]nferre licebit P(ublius) Caelius T(iti) f(ilius)

Lem(onia tribu) frater fecit

In ronde haakjes staat de oplossing van de op de grafsteen gebruikte afkorting. 

Laat de leerlingen de inscriptie vertalen en bespreek wat de tekst betekent.

Vul deze vertaling aan:
Voor Marcus Caelius, ..., uit het stemdistrict Lemonia, (afkomstig) uit Bologna, kapitein (»centurio primi ordinis«) van het ..., ... oud. Hij viel ... De gebeenten (van zijn) vrijgelatenen mogen (hier ook) worden begraven. (Zijn) broer Publius Caelius, ..., uit het stemdistrict Lemonia, ...

Link met de slag

De inscriptie van Marcus Caelius is een belangrijk historisch document dat ons helpt de gebeurtenissen tijdens de slag in het Teutoburgerwoud beter te begrijpen.

Het was ook gedurende lange tijd het enige archeologische bewijs van deze oorlog.

Laat de leerlingen zien hoe de inscriptie en de slag met elkaar verbonden zijn en hoe ze ons helpen de geschiedenis beter te begrijpen.

Goed te onthouden

Wat hebben we geleerd over de Marcus Caelius steen en de slag in het Teutoburgerwoud? Waarom is deze gebeurtenis zo belangrijk voor de geschiedenis?

Discussieer met de leerlingen over wat ze hebben geleerd en waarom dit belangrijk is voor hun begrip van de geschiedenis.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.