1.7 hoofdzin/bijzin & enkelvoudige/samengestelde zin - les 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 1.7 - les 3

Je leert wat een hoofdzin en een bijzin is.

Je leert hoe een enkelvoudige en een samengestelde zin worden opgebouwd.

De hoofdzin 

In een hoofdzin staan de persoonvorm en het onderwerp altijd naast elkaar.

Hiertussen kun je NOOIT een ander woord zetten.

Een hoofdzin kan "los" voorkomen of gekoppeld aan 1 of meer bijzinnen.

Ik I heb I een nieuwe jas I gekocht (losse zin).

 o     pv

Hij I zou I nooit I liegen I, want hij is een eerlijke jongen (gekoppeld aan bijzin).

Enkelvoudige zin

Als een hoofdzin "los" (zonder bijzin) geschreven wordt, dan noem je dit een enkelvoudige zin. 

Een enkelvoudige zin is altijd een hoofdzin en bestaat dus ook uit één zin, met één persoonsvorm.

Je kunt twee enkelvoudige zinnen wel aan elkaar plakken met een voegwoord. Dan wordt het een samengestelde zin.

De bijzin

In de bijzin staan het onderwerp en de persoonsvorm vaak NIET naast elkaar.

Er kunnen andere zinsdelen tusssen geplaatst worden, zoals een lijdend vw of een bijwoordelijke bepaling: 

Hij I blijft I thuis (hoofdzin), omdat I hij I  vandaag I geen zin I heeft  I in school (bijzin).

Een bijzin begint altijd met een voegwoord (linking words).

Wat is een voegwoord?
Geef drie voorbeelden.

Voegwoorden:

Van enkelvoudig naar samengesteld

Enkelvoudige zinnen plak je aan elkaar met voegwoorden. Dan wordt 't een samengestelde zin. 

Daardoor verandert soms de volgorde van de woorden in de tweede zin !
Het onderwerp en de de persoonsvorm staan uit elkaar, kijk maar:

Hoofdzin-hoofdzin: ik ga met de bus naar school, want ik woon ver weg (hier geldt dat niet).

Hoofdzin-bijzin: ik ga met de bus naar school, omdat ik ver weg woon (hier geldt het dus wel).

Bijzin-hoofdzin: Omdat ik ver weg woon, ga ik met de bus naar school (en hier ook).

Samengestelde zinnen ontleden

Hoofdzin-hoofdzin: ik ga met de bus naar school, want ik woon ver weg.

Deze vijf voegwoorden horen altijd bij hoofdzin-hoofdzin:
MAAR - EN - DUS - OF - WANT > MEDOW

Hoofdzin-bijzin: ik ga met de bus naar school, omdat ik ver weg woon.

Alle andere voegwoorden horen bij hoofdzin-bijzin:

OMDAT - TERWIJL - TOEN - SINDS etc.

Samengestelde zinnen ontleden

Tussen de zinnen van een samengestlde zin, zet je dubbele zinsdeelstrepen, vóór het voegwoord.

Hoofdzin-hoofdzin: ik ga met de bus naar school, II want ik woon ver weg.

Hoofdzin-bijzin: ik ga met de bus naar school, II omdat ik ver weg woon.

Het voegwoord hoef je niet te benoemen als zinsdeel !

Maak een samengestelde zin
(hoofdzin-hoofdzin)

Maak een samengestelde zin
(hoofdzin-bijzin)

En dan nu....

Tijd voor de mindmap

Einde van de les