WEBB - Jong en Oud t/m 1.13 + 2.1 t/m 2.6

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

4 HAVO ECONOMIE  ||  2024-2025

Bindende afspraken

Een afspraak met een consequentie. 

Criminelen

• Bekennen of ontkennen
• Wraak

Lesdoelen

Aan het einde van de les

Voordelen en nadelen van keuzes vaststellen en afwegen. 

Aantonen wanneer er sprake is van meeliftersgedrag. 

Gevangenendilemma herkennen in situaties. 

Verklaren waarom spelers niet kiezen voor samenwerking. 

Wat is de dominante strategie van de individuele winkelier? Let op dat je dit goed opschrijft.

Is hier sprake van een gevangendilemma?

1. Nee. De uitkomst is optimaal
2. Nee. Er is sprake van korting
3. Ja. Want er is sprake van een supoptimaal evenwicht
4. Ja. Want ze hebben beiden een dominante strategie

Samenwerken of niet

Keuzes

Tara & Sofie --> opruimen of niet opruimen

		Sofie
		Ruimt op	Ruimt niet op
Tara	Ruimt op	30; 30	70 ; 10
	Ruimt niet op	10; 70	60 ; 60

Samenwerken of niet

Keuzes

Tara & Sofie --> opruimen of niet opruimen

		Sofie
		Ruimt op	Ruimt niet op
Tara	Ruimt op	30; 30	70 ; 10
	Ruimt niet op	10; 70	60 ; 60

Stappenplan

Neem de tabel over en onderstreep de keuzes. 

Omschrijf de keuzes van speler 1 (in dit geval Tara)

Omschrijf de keuzes van speler 2 (in dit geval Sofie)

Conclusie

--> Vergeet niet in je stappen ook de getallen van de tabel te gebruiken. 

Oplossen

Strategie Tara

Als Sofie opruimt, dan ruimt Tara niet op. 10 minuten is korter dan 30 minuten. 

Als Sofie niet opruimt, dan ruimt Tara niet op. 60 minuten is korter dan 70 minuten. 

Ongeacht wat Sofie doet. Tara ruimt niet op. 

Dominante strategie voor Tara is niet opruimen. 

Strategie Sofie

Als Tara opruimt, dan ruimt Sofie niet op. 10 minuten is korter dan 30 minuten, 

Als Tara niet opruimt, dan ruimt Sofie niet op. 60 minuten is korter dan 70  minuten. 

Ongeacht wat Tara doet, Sofie zal niet opruimen. 

De dominante strategie voor Sofie is niet opruimen. 

Conclusie

Sofie en Tara zullen niet opruimen en uitkomen op 60 ; 60.

Samenwerken komt niet tot stand. 

Dominante strategie

Voordeligste strategie  die iemand kiest onafhankelijk van wat de ander kiest. 

Bindende afspraken

Een afspraak met een consequentie. 

Criminelen

• Bekennen of ontkennen
• Wraak

Ruilen over tijd

Welke keuze moet jij wekelijks maken? Omschrijf een keuze waarin je of moet kiezen wat geld kost of wat tijd kost.

Ruilen over de tijd

Ruilen over de tijd betekent consumptie nu vervangen door consumptie in de toekomst (of andersom).

Levensfasen

Kinderfase

Ouderenfase

Grootouderfase

Keuzes van de ene generatie hebben gevolgen voor de andere generaties. 

Aan de slag

Maken tot en met 1.13

Zachtjes overleggen! / Aan docent vragen

Klaar? Nakijken

Niet af? Huiswerk!

Lesdoelen

Aan het einde van de les

Kan je verklaren dat rente de prijs is voor het uitstellen van je consumptie

Kan je uitleggen waarom sparen en lenen voorbeelden zijn van ruilen over tijd

Wat is consumeren?

Wat is het verschil tussen consumeren en investeren?

Ruilen over tijd

Inkomen

Besteden

Sparen

Later besteden

Waarvoor heb jij weleens gespaard of ben je aan het sparen?

Ruilen over tijd

Ruilen over tijd: het uitstellen of vervroegen van je consumptie. 

Sparen: Je stelt je consumptie uit. 

Lenen: Je vervroegt je consumptie. 

ruilen over tijd

Ruilen over tijd, wat is dat ?

Als je ruilt over de tijd kies je ervoor om of in het heden of in de toekomst meer geld tot je eigen beschikking te hebben. 

Voorbeelden:

Wie spaart                                                 Uitstellen van eigen consumptie betekent ruilen over tijd

Als je geld leent                                      Ook vervroegen van consumptie betekent ruilen over tijd

Je eigen pensioensopbouw             Uitstellen van eigen consumptie betekent ruilen over tijd

Voorbeeld: koop of afbetaling

Wat zijn nog meer voorbeelden van ruilen over tijd?

Kosten en beloningen van ruilen over tijd

- Lenen verhoogt de koopkracht, hiervoor betaal ik rente.

- Ik haal mijn besteding/koopkracht naar voren in de tijd

- Sparen verhoogt later mijn koopkracht. Voor het uitstellen van mijn aankoop krijg ik rente. 

- Mijn besteding/koopkracht schuif ik naar voren in de tijd

Aan de slag!

Maken 2.1 tot en met 2.6 + eventueel doorwerken.