4.2 Vorming van geslachtscellen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H4 Voortplanting

Paragraaf 4.2 Vorming van geslachtscellen

Deze les:

- Herhaling 4.1 geslachtsorganen

- Uitleg 4.2 meiose

In de afbeelding zijn de voortplantingsorganen van een vrouw schematisch getekend. Het voorbehoedmiddel dat in de afbeelding met P is aangegeven, is een spiraaltje.

Hoe heet het orgaan waarin het spiraaltje zich bevindt?

1. Baarmoeder
2. Eileider
3. Vagina
4. Eierstok

Urinebuis
korter bij vrouwen-> grotere kans op blaasontsteking. 

Vagina: lage pH door melkzuurbacteriën voorkomt ontwikkeling ongewenste schimmels en bacteriën.

Maagdenvlies = geen vlies! randje slijmvliesweefsel 

BINAS 86B1

Tijdens de menstruatie ..

1. Komt een eicel vrij uit de eierstok
2. Gaat een eicel dood in de eileider
3. Wordt de eicel bevrucht door zaadcellen
4. Stoot de baarmoeder het gemaakte slijmvlies af

In de eierstokken (ovaria) worden de eicellen geproduceerd.

Na de bevruchting in de eileider nestelt het embryo zich in de baarmoeder.

Menstruatie - spieren van baarmoeder trekken samen en stoten baarmoeder slijmvlies af

BINAS 86B1

Een follikel rijpt tot de eicel klaar is: de eisprong/ ovulatie vindt plaats (één keer per maand)

De eicel komt dan in de eileider terecht

BINAS 86B1

In de afbeelding hiernaast staan de organen van het mannelijk voortplantingsstelsel. Er staan aantal organen aangegeven met een cijfer.

Door welke organen van het mannelijk voortplantingsstelsel wordt zaadvocht gevormd?

1. door orgaan 1 en 4
2. door orgaan 1 en 8
3. door orgaan 3 en 4
4. door orgaan 6 en 8

Sperma: Zaadcellen met vocht van prostaatklier (base, neutraliseert zure omgeving vagina) en zaadblaasje:  fructose (energie), prostaglandines (bevordert beweeglijkheid) en fibrinogeen (verdikking sperma).

BINAS 86A1

Bij een erectie vullen de zwellichamen zich met bloed

Zaadlozing: spiertjes rondom bijbal trekken samen 

BINAS 86A1

Iemand met XY chromosomen heeft een niet-functionerend SRY-gen. Deze persoon heeft de geslachtskenmerken van een...

1. man
2. vrouw
3. geen geslachtskenmerken

Na de geboorte dalen de zaadballen in vanuit de buikholte.

Zaadcellen optimumtemperatuur: ongeveer 35°C 

BINAS 86A1

Bij de bevruchting versmelten

1. 2 lichaamscellen
2. 2 voortplantingscellen
3. De celkernen van 2 lichaamscellen
4. De celkernen van 2 voortplantingscellen

Van geslachtscellen naar embryo

Doel en begrippen 4.2

Je leert de bouw van de vrouwelijke en mannelijke voortplantingsorganen

Je leert hoe geslachtscellen ontstaan

homologe chromosomen, reductiedeling, meiose I, meiose II, crossing-over, recombinatie, halpoïde, diploïde, gameten, öogonia, primaire en secundaire oöcyt, follikel, poollichaampje, spermatogonia, primaire en secundaire spermatocyt, spermatiden, trilhanen, zaadblaasjes, prostaatvocht, interstitiële cellen, cellen van Leydig, testosteron

Vorming geslachtscellen

Chromosomen in een gewone

lichaamscel van een man:

Van een vrouw zou er hetzelfde

uit kunnen zien maar dan met 

2 keer een X chromosoom

Vorming geslachtscellen

Deze cellen noem je diploïd (2n).

Van elk type chromosoom is een 

paar aanwezig.

Beide chromosomen van een

paar noem je homoloog.

Bij de mens 23 paar 

= 46 chromosomen

Vorming geslachtscellen

Als in een zaadcel en een eicel

net zoveel chromosomen

zouden zitten dan zou je na de 

bevruchting een bevruchte 

eicel met 92 chromosomen

hebben. Dit kan niet.

Vorming geslachtscellen

Dus: bij de vorming van de 

geslachtscellen moet het aantal

chromosomen worden 

gehalveerd zodat van elk 

chromosomenpaar er maar één

in zit.

Vorming geslachtscellen

Geslachtscellen zijn dus

haploïd (n).

Bij de mens bevatten ze 

23 chromosomen.

Wat gebeurt er bij de meiose?

1. maken voortplantingscellen
2. maken lichaamscellen

Vorming geslachtscellen

Geslachtscellen ontstaan uit stamcellen.

Ze onstaan uit een deling die anders gaat

dan de gewone celdeling (mitose).

Deze deling heet reductiedeling/ meïose.

Deze deling start óók na de G2 fase. 

Het DNA (de chromosomen) is dus al

verdubbeld.

Vóór de meiöse (S fase)

Doel van de meïose

BINAS 76B2

Reductiedeling

Meiose I 

Chromosoomparen gaan uit elkaar 

Meiose II 

Chromatiden gaan uit elkaar

Meïose I

Profase I:

Kernmembraan ver-

dwijnt. Chromosomen

spiraliseren. 

Spoelfiguur vormt.

Chromosomen liggen als paren bij elkaar.

Metafase I:

Chromosomen liggen

twee aan twee in het equatoriale vlak.

Spoelfiguren hebben trekdraden gevormd 

naar de centromeren, elk naar één chromosoom van een chromosomenpaar.

Anafase I:

Spoelfiguren trekken

chromosomen naar de

polen.

Telofase I:

Door insnoering ontstaan twee haploïde

cellen.

Chromosomen zijn wel nog verdubbeld!

Daarom: meïose II

Meïose II

Meïose II ( lijkt op mitose)

Is dit stadium van de meiose I of van de meiose II?

1. meiose II
2. meiose I

Wat is het resultaat als een mannelijke geslachtscel (voorlopercel) meiose 1 en meiose 2 heeft gehad?

1. 2 diploïde geslachtscellen
2. 1 haploïde geslachtscel
3. 4 diploïde geslachtscellen
4. 4 haploïde geslachtscellen

Ze je in de afbeelding hiernaast de meiose of mitose?

Ze je in de afbeelding hiernaast de meiose of mitose?

1. Meiose
2. Mitose
3. Beiden
4. Niet te zeggen

Juist 

Onjuist

Mitose en meiose

Hieronder staan 4 beweringen. Bepaal of de bewering juist of onjuist is en sleep naar het bijbehorende vak:

door mitose worden de geslachtscellen gevormd

bij meiose I trekken de trekdraden de chromatiden uit elkaar

tijdens de S fase wordt de hoeveel DNA in de cel verdubbeld

de mitose is onderdeel van de celcyclus 

Wat maakt ieder mens uniek?

Tijdens de meïose kunnen 2²³ verschillende combinaties van chromosomen worden gemaakt.

Doel en begrippen 4.2

Je leert de bouw van de vrouwelijke en mannelijke voortplantingsorganen

Je leert hoe geslachtscellen ontstaan

homologe chromosomen, reductiedeling, meiose I, meiose II, crossing-over, recombinatie, halpoïde, diploïde, gameten, öogonia, primaire en secundaire oöcyt, follikel, poollichaampje, spermatogonia, primaire en secundaire spermatocyt, spermatiden, trilhanen, zaadblaasjes, prostaatvocht, interstitiële cellen, cellen van Leydig, testosteron

Huiswerk

In de online methode / boek. Kies een leerweg (default B).

Maak 4.2: 27 t/m 30, 33 en 35

Volgende week starten met bespreking oögenese en spermatogenese!