BSR 08/02 1aha Grammatica WS §6 zww, hww, kww

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

Open je boek alvast op blz. 214-215
(havo) of blz. 218-219 (vwo).

Log alvast in op LessonUp. 

§6/8: Werkwoorden (zelfstandig werkwoord, hulpwerkwoord en koppelwerkwoord).

Voordat we beginnen:

1AHA

GRAMMATICA

WOORDSOORTEN

• Je kunt concrete en abstracte zelfstandig naamwoorden herkennen (en eigennamen).
• Je weet het verschil tussen zelfstandige werkwoorden, hulpwerkwoorden en koppelwerkwoorden.
  

Lesdoelen

In deze les gaan we:

• Verder met Grammatica woordsoorten;
• de uitleg van paragraaf 2 en 4 herhalen
• De uitleg van paragraaf 6 (vwo 8) behandelen (en hierbij aantekeningen maken);
• Oefenen met paragraaf 2, 4 en 6.

Alle paragrafen met WS voor de paragraaf behandelen we de komende tijd. De paragrafen met ZD hebben we al behandeld.

Grammatica woordsoorten

Zinnen bestaan uit woorden. Die woorden kun je indelen in soorten. Je kunt van elk woord in een zin bepalen bij welke woordsoort het hoort. Zo ontdek je hoe een taal is opgebouwd.

Een zelfstandig naamwoord

Een zelfstandig naamwoord is een woord voor een mens, dier, ding of gevoel. Een ding kan van alles zijn. 

vrouw, vader, hond, goudvis, kamerplant, tabaksplant, fiets, pen, voetbal, telefoon, AirPods, school.

Een zelfstandig naamwoord

• Een concreet zelfstandig naamwoord (czn) geeft iets tastbaars aan. Iets wat je kunt aanraken: fiets, trouwring, berg, rivier, stoel. 

• Een abstract zelfstandig naamwoord (azn) geeft iets aan wat je niet kunt aanrakken: ruzie, maand, onrust, tijd.

• Een eigennaam (zn-e) is ook een zelfstandig naamwoord. Namen van mensen, plaatsen of dingen: Max, Vlieland, Rijksmuseum.

Een zelfstandig naamwoord

Je herkent een zelfstandig naamwoord (zn) aan drie dingen:

1. Je kunt een zn in het meervoud zetten (een fiets, twee fietsen).

2. Je kunt een zn verkleinen. 

(fiets - fietsje).

3. Je kunt er een lidwoord voor zetten (de fiets, een fiets). 

Wat zijn de zelfstandig naamwoorden in onderstaande zin?
Als het vriest, kun je op schaatsen naar school.

1. Als
2. kun
3. schaatsen
4. school

Wat zijn de zelfstandig naamwoorden in onderstaande zin?

Een vriendin van Kiki kocht een van de afgeprijsde armbanden bij de juwelier.

Ik ben dit weekend bij de bioscoop geweest.

Benoem de woordsoort van 'bioscoop'.

sleep de juiste woordsoort naar het vak hiernaast

concreet zelfstandig naamwoord (czn)

abstract zelfstandig naamwoord (azn)

eigennaam 

(zn-e)

Bijvoeglijk naamwoord (bn)

Geeft extra info (details) over een zelfstandig naamwoord: de groene kat, het grote feest.

Zo herken je een bn:

• Staat voor of achter het zn.
• Heeft een korte vorm (groen) en een lange vorm (groene).
• Trappen van vergelijking.

Bijvoeglijk naamwoord (bn)

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord (st. bn) geeft aan van welke stof iets gemaakt is. 

• De zilveren ketting.
• Een wollen trui.
• Een houten bank.

Wat zijn de bijvoeglijke naamwoorden in onderstaande zin?

De vriendelijke man maakte plaats voor de oudere vrouw.

Wat zijn de bijvoeglijke naamwoorden in onderstaande zin?

Dit boek is goed en het onderwerp ervan is belangrijk.

Maak zelf een zin waarin een zelfstandig naamwoord, een lidwoord en een bijvoeglijk naamwoord voorkomt.

Zelfstandige werkwoorden

Een werkwoord is een woord dat je kunt doen: fietsen, leren, werken, eten. Maar een werkwoord kan je ook overkomen: vallen, struikelen, krijgen.

Als we weten wat er wordt bedoeld met een bepaald werkwoord, dan noem je dat een zelfstandig werkwoord.

Hulpwerkwoorden

Let op: van sommige werkwoorden hebben van zichzelf geen duidelijke betekenis: hebben, kunnen, mogen, moeten, willen, worden, zijn, zullen. Daarom 'helpen' deze woorden altijd een ander werkwoord. Dit is de reden dat we deze werkwoorden hulpwerkwoorden noemen. 
Vanavond zouden we pizza kunnen eten.

Koppelwerkwoord

Koppelwerkwoorden koppelen altijd een eigenschap aan het onderwerp in de zin. Ze zijn onderdeel van het naamwoordelijk gezegde. We kennen de volgende koppelwerkwoorden: zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken, voorkomen.

Jullie presentatie is heel grappig.

Vervoegen

Een werkwoord herken je aan het feit dat je 'm kunt vervoegen. Je maakt er dan verschillende werkwoordsvormen van. Wandel, wandelt, wandelen, wandelde, wandelden, wandelend, gewandeld.

Uitlegfilmpje!

Aan het werk

Optie A Klassikaal	Optie B Zelfstandig werken	Klaar?
Eerst oefenen via de 'trainer' op de iPad (Magister -> leermiddelen -> Nederlands -> Cursus 5: Grammatica -> paragraaf 6: zelfstandig werkwoord en hulpwerkwoord). Let op: voor vwo is dit paragraaf 8.	Havo: §6: Zelfstandig ww en hulp ww (blz. 214-215). Opdracht 2, 3, 5 en 6. Vwo: §8: Zelfstandig ww, hulp ww en koppel ww (blz. 218-219). Opdracht 1 t/m 4.	Maak een samenvatting van de woordsoorten tot nu toe of oefen in het online boek verder met paragraaf 2, 4 en 6 (let op: 6 is voor vwo 8). Of werk alvast alvast aan de volgende paragraaf.

• Je kunt concrete en abstracte zelfstandig naamwoorden herkennen (en eigennamen).
• Je weet het verschil tussen zelfstandige werkwoorden, hulpwerkwoorden en koppelwerkwoorden.
  

Lesdoelen

Aan welke zaken kun je een zelfstandig naamwoord herkennen? Noem er twee.

Wat is het verschil tussen een concreet en een abstract zelfstandig naamwoord? Gebruik voorbeelden.

Wat is het verschil tussen een zelfstandig werkwoord en een hulpwerkwoord?

Het woord 'trappen' kan zowel een zelfstandig naamwoord als een werkwoord zijn. Maak twee zinnen om dit verschil te laten zien. Eén zin met 'trap' als werkwoord en een één zin met 'trap' als werkwoord.

Wie heeft nog een vraag over wat we vandaag hebben behandeld?