Les 13. Amsterdamse School & Nieuwe Bouwen

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Amsterdamse School

Nieuwe Bouwen

&

Kenmerken van de bouwstijl "Amsterdamse School":

Naast functioneel doel zie je een toenemend expressief karakter, niet alleen in exterieur, maar ook in de vormgeving en design van het interieur.

• Golvende muurvlakken (muren met rondingen)
• Laddervensters
• Verticaal aangebrachte dakpannen
• Gemetselde torentjes
• Veel baksteen: naast functionele ook esthetische toepassingen.
• Tropische materialen zoals hardhout.
• Contrasterende kleuren: zwart, rood, geel en wit, maar ook felle kleur en sterke  kleurcontrasten
• Krullend ijzer- en sierwerk in hekken, trappen, gevel letters en glas in lood. 
• Organische Batik motieven (Nederlands Indië), afgewisseld met contrasterende koeken en geometrische patronen.
• Invloed van decoratieve oceanische illustraties van Haeckel (zie video)

In tegenstelling tot massaproductie/industrialisatie lijkt een gebouw van de Amsterdamse school ouderwets vakmanschap van metselaars en timmermannen. Iets waar de arbeider trots op mag zijn. Socialisme dus.

Paleizen voor de arbeiders!

Golvende muurvlakken (muren met rondingen)

Geef twee voorbeelden waaruit je kunt opmaken dat de Amsterdamse School niet alleen functionele architectuur betrof?

Zie video op vorige slide:
Leg uit waarom De Amsterdamse School deel uitmaakt van een internationale beweging en waarin deze zich onderscheid op het gebied van vormgeving van de 19e eeuw.
Geef tenslotte aan wat het doel is van de architecten.

Hildo Krop, Brug Nr. 400, in Amsterdam, met zeerobben, 

ridders en fabeldieren.

Het brugwachterstorentje is Geïnspireerd op de Boeddhistische "Stupa's" van Indonesische tempels.

Batik

Bekijk de video over Het Scheepsgebouw en de slide hiervoor:
Op welke manier werd Het Scheepsgebouw en de Amsterdamse School als kunstwerk beschouwd en voldeed het aan de regels van de "Nieuwe Kunst" en haar opvattingen? Leg aan de hand van één vormgevingsaspect en één beeldelement uit de afbeeldingen en/of video je antwoord uit.

Minangkabauhuizen uit Sumatra, een van de eilanden van Indonesië

Laddervensters

Verticaal aangebrachte dakpannen:

Dakpan als Gevelbekleding

Zie vorige 3 slides.
Noem twee elementen uit de vormgeving van de huizen op Sumatra, die als inspiratie hebben gediend voor sommige Amsterdamse School architecten.

De Amsterdamse School hield zich bezig met volkshuisvesting, waar veel behoefte aan was.
Wat is de functie van de torentjes en speels gebruik van baksteen en dakbedekking? Leg uit.

Het mooiste theater van de wereld in Amsterdam?

Het hoogtepunt van de Amsterdamse School, is nu een expressieve stijl in alle kunst en design disciplines.

De grote zaal

Het Cineac theater (1934) is een voorbeeld van 

Het Nieuwe Bouwen.

Theater Tuschinsky (dat hier tegenover ligt) is vlak hiervoor gebouwd, in 1921, maar met een totaal verschillende visie!

Waarin verschillen het Nieuwe Bouwen en De Amsterdamse School het meest? Betrek in je antwoord met name de functie in relatie tot de vormgeving.

Frank Lloyd Wright, een Amerikaanse Architect, had veel invloed in Nederland. In het tijdschrift Wendingen krijg hij dan ook veel aandacht. Duidelijke kenmerken die weren overgenomen:

- In- en uitspringende wanden en ornamenten, met sterk geometrisch karakter.

- Sterke horizontale lijnen en rechthoekige vormen, afgewisseld met vorm- en kleurcontrasten (dus ook rond), waardoor een dynamisch geheel ontstaat. 

> Rechts is het stadhuis van Hilversum te zien, ontworpen door Willem Dudok.

"Tree of Life" is een beroemd gestilleerd glas-en-lood raam, ontworpen door Wright. Het spel met kleur en gestilleerde voorstellingen of zelfs abstracte geometrische vormen vond ook veel navolging in Nederland.

WENDINGEN

Tijdschrift voor kunst en architectuur, 1918-1933

1, 2, 3, 4, 5

6, 7, 8,    9

Zie vorige slide:
Alle stromingen zijn in enige mate wel aan te duiden aan de hand van specifieke stijlkenmerken.
Benoem voor iedere afbeelding één stijlkenmerk uit een kunststroming uit
één van de kunststijlen uit het Modernisme.
A. Gebruik alle stijlen: Surrealisme, Dada, De Stijl, Constructivisme, Kubisme, Expressionisme, Kubisme, Amsterdamse School, Bauhaus, Surrealisme, Futurisme (in willekeurige volgorde).
B. Betrek voor elk minimaal 1 voorbeeld uit de voorstelling en/of vormgeving.

Een verzamelnaam voor meer functionele bouw in de architectuur. 

Alles wat niet functioneel is, moet verdwijnen. 

Geen versieringen en verwijzingen naar oude bouwstijlen. 

Geen onnodig dure bouwmaterialen. 

Constructie mag ook zichtbaar blijven.

WEL neutrale en industriële materialen zoals glas, staal en gepleisterde witte wanden.

"Het Nieuwe Bouwen" 

Le Corbusier, Villa Savoye, Poissy, France, 1929

Skeletbouw

Vaak is het skelet van staal, maar het kan ook van hout of beton zijn.

Vliesgevel

Skeletbouw: 

Bij skeletbouw draagt het bouwskelet het hele bouwwerk. Dragende muren zijn dan niet nodig.

Bij skeletbouw wordt ook vaak gebruik gemaakt van Vliesgevels: omdat het bouwskelet het hele gebouw draagt, kun je de gevels bekleden met glas. Een glazen doorzichtig vlies dus eigenlijk.

Van Nelle fabriek in Rotterdam, 1925. Nu een Rijksmonument.

Kijk naar de afbeeldingen van de Van Nelle Fabriek in Rotterdam.
Het Nieuwe Bouwen heeft veel voordelen.

Benoem drie voordelen aan de hand van drie voorbeelden uit de vormgeving.