11.5 / 11.6 cellen en chromosomen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

De variant van een eigenschap noemen we een.............

Gen

Celkern

DNA

Chromosomen

Allel

Een variant op een gen noem je een allel.

1. Juist
2. Onjuist

Deze karyogram is
van een man.

1. Juist
2. Onjuist

Hoeveel chromosomen bevat de eicel na de bevruchting?

1. 44
2. 48
3. 23
4. 46

• In de celkern ligt: DNA
• De DNA-code voor 1 eigenschap: gen
• Varianten voor deze eigenschap: allel
• DNA codeert voor: eiwitten
• Eiwitten regelen alles in een cel

Gen en allel

Gen:

• Deel van de chromosomen
• Codeert voor 1 eigenschap
• Kan meerdere allelen bevatten
• Bijvoorbeeld: oogkleur

Allel:

• Variant van de eigenschap waar het gen voor codeert
• Helft van papa en helft van mama
• Bijvoorbeeld: blauw, bruin, groen

50% kans op een jongen of meisje

50% kans op een jongen of meisje

Meiose of reductiedeling

• Vindt plaats in de eierstokken of teelballen 
• Hieruit ontstaan de geslachtscellen (zaadcel of eicel) 
• Elke geslachtscel heeft de helft van het aantal chromosomen dus 23 in totaal (dit noem je haploïd)

23 chromosomen + 23 chromosomen = 46

Geslachtscellen maken (meiose)

1. Chromosomen worden zichtbaar
2. Chromosomen kopiëren zichzelf
3. Chromosomen die bij hetzelfde paar horen gaan tegenover elkaar in het midden van de cel liggen (je hebt dan 4 chromosomen van bijv. paar 2)
4. Chromosomen die bij hetzelfde paar horen worden uit elkaar getrokken

Geslachtscellen maken (meiose)

• Gekopieerde chromosomen blijven  zichtbaar, in iedere cel bevind zich 1 gekopieerd chromosoom per paar (dus bijv. 2 keer dezelfde linker schoen)
• De chromosomen gaan in het midden van de cel liggen
• Verdubbelde chromosomen worden uit elkaar getrokken
• De 4 groepjes vormen een celkern, de cel splitst zich

• Cellen zijn haploïd - bevat 1 chromosoom van ieder paar

5.

6.

7.

8.

Celdeling/

mitose en chromosomen

1 chromosoom,

2 chromatiden

Mitose of gewone celdeling

• Er wordt een exacte kopie van alle chromosomen gemaakt  (deze cellen zijn diploïd)
• Hierbij gaat een cel zichzelf delen 

MITOSE, gewone celdeling

Mitose - gewone celdeling

Mitose - gewone celdeling

Mitose - Profase

Kernmembraan verdwijnt

Chromosomen spiraliseren

Spoelfiguur ontstaat (celskelet)

Mitose - gewone celdeling

Mitose - Metafase

Chromosomen liggen naast elkaar op de equator/ evenaar van de cel

Spoelfiguur bij de polen met trekdraden naar de centromeren van elk chromosoom

Elk chromosoom is verbonden met beide spoelfiguren

Mitose - gewone celdeling

Mitose - Anafase

Trekdraden trekken de chromatiden uit elkaar.

De chromosomen zijn nu weer 'normaal'.

Mitose - gewone celdeling

Mitose - Telofase

Chromosomen despiraliseren

Nieuw kernmembraan ontstaat

Spoelfiguren verdwijnen

Celdeling

Mitose - gewone celdeling

Mitose

Moet ik dit leren?

BINAS 76B1

Mitose - gewone celdeling

Zet de fasen van de mitose in de juiste volgorde:

1

2

3

4

5

6

verschillende soorten cellen 

• Dit ontstaat doordat eiwitten in cellen genen aan en uit zetten (Er zijn zo'n 25.000 genen!)
• Deze eiwitten werken als een soort schakelaar

Regelgenen 

Regelgenen 

Celdeling/

mitose en chromosomen

11.5/11.6 Cellen en chromosomen

• Korte herhaling
• Nieuwe uitleg
• Meiose
• Mitose
• Celspecialisatie/celdifferentiatie