Oncologie bij ouderen

• Verpleegkunde
• Beroepsopleiding

Namke Groenveld

Senior oncologieverpleegkundige 

Coördinerend verpleegkundige palliatieve zorg

[e-mail]

[e-mail]

06-29633642

Welk deel van de mensen die vorig jaar de diagnose kanker kregen waren 70+?

Drie kwart (75%)

De helft (50%)

Een derde (1/3)

Ongeveer een vierde (25%)

In 2022 = 

22,37 % van de ong 124.000 nieuwe diagnoses kanker is 70 jaar of ouder

In 2022 =

22,37 % van de ong 124.000 nieuwe diagnoses kanker is 70 jaar of ouder

In 2022 stierven bijna 170.000 mensen. Hoeveel daarvan waren 70+ en stierven aan kanker?

15.000

30.000

50.000

100.000

In 2022 stierven er  28.755  mensen van 70+ ten gevolge van kanker

2022

28.755  >70 jaar

M= 16.043

V= 12.712

In 2022 stierven er 28.755 mensen van 70+ ten gevolge van kanker

65 jaar en ouder

De meeste mensen sterven aan longkanker, dan

darmkanker

Leukemie (AML/CML) of lymfomen

Dan dichtbij elkaar:

Borstkanker, prostaatkanker en alvleeskklier kanker (rond de 6,5%)

Wat is kanker?

Benigne - maligne

Maligne cel

• Groeit zonder externe stimulatie 
• Ongevoelig voor groeiremmende factoren
• Kent geen zelfvernietigings- mechanisme (apoptose)
• Deelt onbeperkt
• Weefselinvasie en metastasering
• Stimuleert bloedvatvorming (angiogenese)

Het ontstaan van kanker

Endogene en exogene factoren

Screening

Kosten - Baten

Gemiddelde levensverwachting

vanaf 75 jaar:

- man 10 jaar

- vrouw 13 jaar

Screeningsprogramma´s voor:

Borstkanker 50 - 75 jaar

Baarmoederhals kanker 30 - 60 jaar    

Darmkanker 55 - 75 jaar

Prostaatkanker Bij mannen met een positieve familieanamnese voor een agressieve vorm van prostaatkanker tussen 50 - 70 jaar iedere 2 jaar PSA-meting

Oorzaken
onderdiagnostiek

Kanker start vaak met vage klachten , 

die vaak toegewezen worden aan ouderdom

Het gaat om een generatie die niet wil klagen, vindt dat ze moet doorbijten of de arts niet wil lastig vallen met de klachten

Beperktere bereikbaarheid tot gezondheidszorg, zeker in een tijd van digitalisering (en denk aan migranten ouderen)

Weinig vertrouwen op herstel ('houdbaarheidsdatum')

Diagnostiek

B-symptomen:

Ongewenst gewichtsverlies (katabole ziekte)

Nachtzweten

Aanhoudende klachten zoals hoesten, recidiverende ontsteking/ bloeding, vage pijnklachten, misselijk

Punctie of biopt

Metastasering kan op 2 manieren gebeuren; via lymfe of via bloed

Dat maakt dat er naast LO ook altijd een beeldvorming (echo/ scan) nodig is om de ingroei in omliggende weefsels of andere organen te kunnen beoordelen

Lymfeklieren/ LO

Stadiumindeling solide tumoren

T = de grootte van de tumor

N = (nodi) aantasting van (regionale) lymfeklieren (uitzaaing via lymfebanen)

M = metastasen op afstand (uitzaaing via bloedbaan)

Therapiekeuze

Proactieve zorg gesprekken om helder te krijgen wat de impact is van ziekte op patiënt, relaties en het dagelijks leven. En wat belangrijk is in het leven van de oudere (zingeving)

Om vandaaruit ook te kijken wat behandeling voor de patiënt betekent

WHO performance <3

Shared dicision making

Gezamenlijke besluitvorming is belangrijk omdat:

WGBO/ verantwoordelijk,

Het therapietrouw bevorderd,

Zorg op maat dus minder second opinion,

Tevredenheid patiënt/naasten en zorgverlener

Welke behandeling
bij kanker ken je?

Chirurgie

Voorkeursoptie met de meeste kans op curatie.

Let op narcose bij ouderen!

Soms noodzakelijke behandelingen vooraf voor inductie; bijv chemotherapie

Soms noodzakelijke behandelingen achteraf = adjuvante therapie, bij kleine resectieranden, lokale ziekte gezien, grote kans op uitzaaiingen of recidief .

Met RT, chemotherapie, doelgerichte therapie of immunotherapie

Radiotherapie

Slechts klein gebied

Maximale dosering per weefsel (geen operatie meer mogelijk!)

Chemotherapie

Belastende therapie.

Grote impact op kwaliteit van leven door; vermoeidheid, problemen met intake voeding, vaak opnames tussen kuren door ivm koorts

Doelgerichte therapie 

Weinig belastend voor patiënt en naasten.

Werkt wel of werkt niet, nooit een beetje.

- tumor bouwt resistentie op

- financiering

Hormoontherapie

Vorm van doelgerichte therapie.

Bij hormoongevoelige tumoren; bostkanker en prostaatkaner

Immunotherapie

Patiënt moet goed te instrueren zijn.

Er moet een netwerk zijn die patiënt bij klachten naar het ZH kan brengen.

(Bij ouderen in zorginstelling nog wel eens een probleem)

Mw. Buijsse

Dhr. Berends

Dhr. Zorgdrager

Heb je inzicht in de incidentie en sterftecijfers van kanker bij ouderen?

😒🙁😐🙂😃

Kun je de basisbegrippen van het ontstaan van kanker noemen?

😒🙁😐🙂😃

Kun je oorzaken van kanker verklaren?

😒🙁😐🙂😃

Begrijp je het groeipatroon van tumoren?

😒🙁😐🙂😃

Ken je de verschillende diagnostische mogelijkheden?

😒🙁😐🙂😃

Kun je verschillende behandelingsmogelijkheden noemen?

😒🙁😐🙂😃

😒🙁😐🙂😃