les 22 september beknopte bijzin

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Lesopzet:               - herhalen formuleerfouten tot nu toe

                               - uitleg formuleerfout: beknopte bijzin

                               - aan de slag met de beknopte bijzin

Lesdoelen:             - Ik weet weer welke formuleerfouten we tot nu toe behandeld hebben. 

                               - Ik kan de formuleerfouten die we tot nu toe behandeld hebben, 

                                  herkennen.

                               - Ik weet wat een foutief beknopte bijzin is. 

                               - Ik kan een foutief beknopte bijzin  herkennen.

                               - Ik kan een foutief beknopte bijzin verbeteren. 

formuleerfouten tot nu toe

Formuleerfouten tot nu toe

- 5x dubbelop: onjuiste herhaling/pleonasme/tautologie/   

   contaminatie/dubbele ontkenning

- verwijsfouten: mannelijk/vrouwelijk/onzijdig/dit/dat/deze/die/wat/wie/

   waarmee/met wie 

- dat/als constructie

- foutieve samentrekking

- incongruentie

- losstaand zinsgedeelte/ zinnen aan elkaar plakken

Staat in deze zin een formuleerfout?

De aanwezige dierentuinbezoekers zagen de ijsbeer bijna smelten door de hitte.

1. ja
2. nee

Wat voor een formuleerfout staat er in deze zin?

De aanwezige dierentuinbezoekers zagen de ijsbeer bijna smelten door de hitte.

1. pleonasme
2. onjuiste verwijzing
3. contaminatie
4. onjuiste samentrekking

Staat in deze zin een formuleerfout?

Het Nederlands elftal heeft zich goed tegen Italië verweerd, wat helaas niet voldoende was.

1. ja
2. nee

Staat in deze tekst een formuleerfout?

De prijzen zijn bij deze supermarkt misschien wat hoger, maar de service een stuk beter.

1. ja
2. nee

Wat voor een formuleerfout staat er in deze zin?

De prijzen zijn bij deze supermarkt misschien wat hoger, maar de service een stuk beter.

1. pleonasme
2. onjuiste verwijzing
3. contaminatie
4. foutieve samentrekking

Welke formuleerfout herken je in deze zin?

Je kunt bijvoorbeeld gaan tekenen, plakken, kleuren, enzovoort

1. tautologie
2. contaminatie
3. onjuiste verwijzing
4. onjuiste samentrekking

Welke formuleerfout herken je in deze zin?

De spreker beperkte zich uitsluitend tot de feiten

1. tautologie
2. contaminatie
3. pleonasme
4. onjuiste verwijzing

Welke formuleerfout herken je in de volgende zin?

De kosten die de reparatie met zich meebrengen, worden vergoed.

1. foutieve samentrekking
2. pleonasme
3. incongruentie
4. onjuiste verwijzing

Met welke formuleerfouten wil ik nog oefenen?

de foutief beknopte bijzin

er zijn 3 soorten beknopte bijzinnen:

1.  met een voltooid deelwoord: Na het proefwerk  op het bureau gelegd, begaf Peter zich naar huis.

2. met een onvoltooid deelwoord (hele ww +d) : Reagerend op het fluitje,  gooide Jansen de bal in het strafschopgebied.

3. met te + het hele ww:   Na antwoord te hebben gegeven, werd het meisje vrijgelaten door de jongens. 

(Foutief) beknopte bijzin

Je kan een beknopte bijzin herkennen aan: 

het hele ww met een -d erachter: lopend, fluitend, denkend.

Een beknopte bijzin heeft geen onderwerp en geen persoonsvorm.

foutief beknopte bijzin

Als het onderwerp van de hoofdzin de handeling in de bijzin niet kan uitvoeren (het 'verzwegen' onderwerp), heb je te maken met een foutief beknopte bijzin.

Fluitend veegde hij de vloer.

fluitend= beknopte bijzin

hij veegde de vloer= hoofdzin; hij=o

Het onderwerp van de hoofdzin (hij) kan fluiten. Hij fluit terwijl hij de vloer veegde.

Dit is een goede beknopte bijzin

Is deze zin goed of fout geformuleerd?

Vrolijke kampliedjes zingend werden de aardappels geschild.

1. Goed
2. Fout

Vrolijke kampliedjes zingend werden de aardappels geschild.

Dit noemen we een foutief beknopte bijzin

In de beknopte bijzin ontbreken dus o en pv.  

(=vrolijk kampliedjes zingend)

Dit mag alleen als het verzwegen onderwerp van de beknopte bijzin ook het onderwerp van de hoofdzin is. (hier : de aardappels)

Door een onderwerp toe te voegen en van het ww. in de beknopte bijzin een pv te maken (zingend>>> zongen), verbeter je de zin. 

Fout...

Vrolijke kampliedjes zingend werden de aardappels (= o) geschild. 

Zoals het er nu staat, zingen de aardappelen de liedjes.

verbetering: Terwijl de jongeren vrolijke kampliedjes zongen, werden de aardappels geschild.

wat is het onderwerp in deze zin?
Luid zingend vertrok de bus van het schoolplein.

Hoe verbeter je de foutief beknopte bijzin:
Hijgend op het station aangekomen, vertrok de trein net.

Is de volgende zin goed?

Hijgend op het station aangekomen, vertrok de trein net.

1. Goed
2. Fout

Is deze zin goed of fout?

Scheldend en tierend wasten de broers samen af.

1. Goed
2. Fout

Is deze zin goed of fout?

Grazend in de wei, probeerde de boer de koeien te vangen.

1. Goed
2. Fout

Verbeter de zin:
Grazend in de wei probeerde de boer de koeien te vangen.

Hoe verbeter je een foutief beknopte bijzin?

Je voegt een ander onderwerp toe aan de beknopte bijzin en een pv gemaakt van het werkwoord in die bijzin: 

Terwijl de koeien in de wei stonden te grazen/ graasden, probeerde de boer die te vangen.

Ik snap wat een foutief beknopte bijzin is en hoe ik die kan verbeteren.

1. eens
2. oneens

aan de slag

- Maak in tweetallen opdr.  1 t/m 4 blz. 244/ 245. 

Welke lesdoelen heb ik bereikt?
1 Ik weet weer welke formuleerfouten we tot nu toe behandeld hebben.
2 Ik kan de formuleerfouten die we tot nu toe behandeld hebben, herkennen.
3 Ik weet wat een foutief beknopte bijzin is.
4 Ik kan een foutief beknopte bijzin herkennen.
5 Ik kan een foutief beknopte bijzin verbeteren.

1. allemaal
2. meer dan de helft
3. geen een
4. minder dan de helft

extra informatie over de beknopte bijzin: 

https://www.youtube.com/watch?v=TATNwdruaf8