Geschiedenis - leenstelsel en kasteelheren

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 8

De middeleeuwen

Het leenstelsel en kasteelheren

Wat weet jij al over de middeleeuwen?

Wat zie je op de afbeelding?

In het wit zie je een helm van een ridder. Op de achtergrond zie je een deel van een klooster, wat te maken heeft met het christelijke geloof. Zowel ridders als het christendom spelen een grote rol in de (vroege) middeleeuwen.

De middeleeuwen

• De tijd na het Romeinse Rijk en voor de Nieuwe Tijd
  
• Het ligt in het midden van deze twee perioden: tussenperiode
• Ongeveer tussen 500-1500

Onrustige tijden in Europa 

(500-800)

• Na de val van het Romeinse Rijk waren er veel oorlogen: wie is de baas?
• Reizen was heel gevaarlijk, mensen leefden in kleine dorpjes.
• Grote steden, zoals Rome, waren er niet meer. 

Het Frankische Rijk

Wat weten jullie hier al van? 

GOTD!

Het Frankische Rijk (751-870)

Het Frankische volk kreeg de macht over een groot deel van Europa. Herken jij een aantal landen op deze kaart?

Karel de Grote

De bekendste Frankische koning.

Hoe zou hij aan deze naam gekomen zijn?

Hoe zou jij zo'n groot stuk land besturen?

Hoe zou Karel zijn grote land besturen in die tijd? Er was nog geen mail, geen telefoon, niets. Wat denken jullie?

"De Grote" vanwege zijn grote grondgebied (als gevolg van voortdurende oorlogvoering) en omdat hij voor die tijd erg lang was (1,84 meter)

Het leenstelsel (feodalisme)

Karel de Grote kon zijn grondgebied niet alleen besturen. Hij kreeg hulp van vazallen. Vazallen zijn mannen die met hem mee vochten.

De meest trouwe vazallen kregen een gebied in leen. Dat gebied bestuurden de vazallen namens de koning, en heetten leenmannen. 

De Leenheer: Karel de Grote

De Leenman zweert trouw te zijn aan de leenheer.

De Leenman

Een leenman had vier plichten:

1. Hij moest trouw zweren aan de koning

2. Hij moest zijn gebied besturen en orde houden

3. Hij moest jaarlijks belasting aan de koning betalen

4. Als er oorlog was in het Rijk, moest hij zelf met zijn eigen soldaten meevechten.

Het gebied wat de leenman in leen krijgt

Trouw zweren aan de leenheer betekent dus dat de leenman doet wat de leenheer wil, en dat deze elkaar beschermen in tijden van oorlog. 

Wat is een goed voorbeeld van het leenstelsel?

1. De koning bestuurt zijn land helemaal in zijn eentje.
2. De koning heeft ministers die hem advies geven over het besturen van zijn land.
3. De koning heeft niets te zeggen over het bestuur van zijn land.
4. De koning heeft zijn land in twintig stukken verdeeld. Ieder stuk wordt bestuurd door een vriend van de koning.

Waar leefden de vazallen/ridders?

Misschien iets te sprookjesachtig...

Met de kinderen bespreken wat ze zien, waarom het kasteel er zo uit ziet, etc. 

Filmpje over het leven in een kasteel.

https://schooltv.nl/video-item/het-zag-het-leven-op-een-kasteel-eruit-terug-naar-de-middeleeuwen 

Een wapenschild

Hoe herkende je vroeger een familie?

Doel:

Je bedenkt, ontwerpt en tekent je eigen familiewapen op een schild, volgens de regels van heraldiek.

Heraldiek

•  Middeleeuws gebruik
• Logo's van ridders en families
• Familienaam, bijnaam of eigenschap
• Herkenbare kleuren, dieren en/of symbolen
• Ze zijn opvallend

Elke kleur staat symbool voor een eigenschap

grijs/zilver = trouw en sterk

geel/goud = wijsheid, rijkdom

zwart = gevaar

blauw = eerlijk

rood = moedig/dapper

groen = mild, hoopgevend

Dieren + symbolen

Dieren en/of symbolen worden gebruikt om de eigenschappen van jou of van je familie te laten zien.

Een wapenspreuk of motto

Iets wat jou of je familie omschrijft, bijvoorbeeld:

eerlijk, zorgzaam, stoer

of:

sportief, moedig, vriendelijk

Opdracht 1: definiëren

Maak een bladzijde van een woordenboek met de volgende woorden: leenman, vazal, keizer, leenstelsel, middeleeuwen, noorman en riddertijd.

Vergeet de lijst niet op alfabetische volgorde te zetten.

Maak bij elke definitie een tekening.

Opdracht 2: betogen

Schrijf een betoog om een ander ervan te overtuigen dat het leenstelsel een goed idee is geweest. 

Schrijf een introductie, drie voordelen en twee nadelen.

Weerleg je nadelen, zodat je de lezer kan overtuigen dat het toch een goed idee was.

Schrijf een conclusie.

Maak hierbij een tekening over het leenstelsel.